ΠΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ Η ΖΩΗ

Παρουσίαση

Από πού προήλθε και πώς λειτουργεί η ζωή; Πώς προκύπτει ένα βρέφος πέντε τρισεκατομμυρίων κυττάρων από την ένωση ενός σπερματοζωαρίου και ενός ωαρίου; Πώς καταφέρνουν τα φυτά να μετατρέπουν την ηλιακή ακτινοβολία σε τροφή; Πώς κωδικεύονται οι οδηγίες κατασκευής κάθε έμβιου όντος στον πλανήτη μας σε μια ενιαία χημική γλώσσα τεσσάρων μόλις "γραμμάτων"; Και, τέλος, τι έγινε πρώτα, η κότα ή το αβγό;
Το διάβασμα του βιβλίου "Πώς λειτουργεί η ζωή" είναι μια ανεμοζάλη, μια παράτολμη περιήγηση στην ενότητα της ζωής. Το βιβλίο αναδεικνύει τους αξιοθαύμαστους και εκπληκτικά όμοιους μηχανισμούς λειτουργίας όλων των έμβιων όντων, από τους απλούστερους ιούς έως τα πιο πολύπλοκα σπονδυλόζωα. Κάθε κεφάλαιο πραγματεύεται μια διαφορετική γενική αρχή:
-Πρότυπα: Ποια είναι τα δεκαέξι βασικά πρότυπα που μοιράζονται όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί;
-Ενέργεια: Πώς μετασχηματίζουν οι οργανισμοί την ενέργεια σε ζωτικές λειτουργίες;
-Πληροφορία: Πώς κωδικεύονται οι οδηγίες κατασκευής εκατομμυρίων διαφορετικών έμβιων όντων στην ενιαία, τετραγράμματη γλώσσα του DNA;
-Μηχανισμοί: Πώς μεταγράφονται οι οδηγίες του DNA σε μόρια RNA και πώς κατόπιν μεταφράζονται σε πρωτεΐνες τα λειτουργικά μόρια της ζωής;
-Ανάδραση: Πώς γνωρίζουν τα ζωντανά πλάσματα πότε να αυξήσουν την παραγωγή των προϊόντων που χρειάζονται και πότε να την ελαττώσουν;
-Κοινότητα: Πώς καταφέρνουν τα κύτταρά μας να συγκροτούν πολύπλοκες κοινότητες, με αποτέλεσμα, σε μια διεργασία ύψιστης συνεργασίας, να μετατρέπουν ένα γονιμοποιημένο ωάριο σε ένα νεογέννητο βρέφος;
-Εξέλιξη: Πώς αλλάζουν και προσαρμόζονται τα έμβια όντα;
Είναι ένα βιβλίο που "βοηθά τον δάσκαλο να ανακαλύψει τη χαμένη χαρά της διδασκαλίας και τον σπουδαστή να γνωρίσει τη μαγεία της μάθησης", αλλά και το οποίο δίνει την ευκαιρία "στον φιλοπερίεργο αναγνώστη να διαπιστώσει ότι η επιστήμη δεν είναι μόνο στρυφνοί ορισμοί, δυσνόητες έννοιες και πολυσύλλαβες λέξεις, αλλά και ένα συναρπαστικό ταξίδι εξερεύνησης σε άγνωστους και γοητευτικούς τόπους, με όπλα την καθαρή σκέψη και το διερευνητικό πνεύμα". (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Παραλλαγές σε ένα θέμα - Σκεπτόμενοι μικροσκοπικά - Μέρη και σύνολα - Πώς λειτουργεί η ζωή: η κεντρική ιδέα - Απεικονίζοντας το αόρατο - Το ταξίδι μας: ένας χάρτης του βιβλίου
1. ΠΡΟΤΥΠΑ
Μια σύνοψη των βασικών εννοιών της βιολογίας
Η ζωή χτίζεται από κάτω προς τα πάνω - Η ζωή συναρμολογείται σε αλυσίδες - Η ζωή χρειάζεται εσωτερικό και εξωτερικό περιβάλλον - Η ζωή δημιουργεί πολλές παραλλαγές από λίγα θέματα - Η ζωή οργανώνεται βάσει πληροφοριών - Η ζωή προάγει την ποικιλία ανασυνδυάζοντας τις πληροφορίες - Η ζωή δημιουργεί διαπράττοντας λάθη - Η ζωή διαδραματίζεται στο νερό - Η ζωή χρησιμοποιεί σάκχαρα ως πηγή ενέργειας - Η ζωή λειτουργεί σε κύκλους - Η ζωή ανακυκλώνει ό,τι χρησιμοποιεί - Η ζωή διατηρείται επειδή ανακυκλώνεται - Η ζωή βελτιστοποιεί συνήθως παρά μεγιστοποιεί - Η ζωή είναι καιροσκόπος - Η ζωή ανταγωνίζεται εντός ενός συνεργατικού πλαισίου - Η ζωή χαρακτηρίζεται από διασυνδέσεις και αλληλεξαρτήσεις
2. ΕΝΕΡΓΕΙΑ
Φωτίζοντας τη ζωή
Ο σχηματισμός των χημικών δεσμών - Μοριακές αλλαγές - Η ζωή και οι νόμοι της θερμοδυναμικής - ΑΤΡ-Το μόριο της ενέργειας - Ένζυμα-Οι έξυπνοι εργάτες της ζωής - Ένζυμα και ΑΤΡ -Ένα πανίσχυρο δίδυμο - Η ροή της ενέργειας διαμέσου της ζωής-Μια μακροσκοπική άποψη - Η ροή της ενέργειας διαμέσου της ζωής - Μια μικροσκοπική άποψη - Η αίθουσα χορού του χλωροπλάστη - Φωτοσύνθεση-Παράγοντας σάκχαρα με την ενέργεια του φωτός - Ζήτω ο άνθρακας - Κυτταρική αναπνοή-Η διάσπαση των σακχάρων για την παραγωγή ΑΤΡ - Γλυκόλυση - Ενέργεια στην κοινότητα
3. ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ
Η αποθηκευμένη τεχνογνωσία της ζωής
Γιατί η ζωή προέρχεται πάντοτε από ζωή - Μια σύντομη ιστορία της γενετικής - Τα συστήματα κωδίκευσης και αποκωδίκευσης της ζωής - Τι γράφει το DNA; - Νουκλεοτίδια - Το αλφάβητο της ζωής - Ζεύγη βάσεων και δεσμοί υδρογόνου - Η διπλή έλικα του DNA - Το DNA ορίζει το μέλλον του - Η αντιγραφή του DNA γίνεται από ένζυμα - Επιδιόρθωση του DNA - Από το DNA στο RNA-Η μεταγραφή των γονιδίων σε αγγελιαφόρους - Το πρόβλημα της κότας και του αβγού - Η εξάπλωση του DNA
4. ΜΗΧΑΝΕΣ
Κατασκευάζοντας έξυπνα εξαρτήματα
Περί πρωτεϊνών - Σιδερένιοι μύες - Οι πρωτεΐνες συντίθενται από είκοσι αμινοξέα - Μεταφράζοντας μανταλάκια σε κούτες με ντόνατ - Πώς η πληροφορία του DNA μεταφράζεται σε λειτουργική πρωτείνη - Από το DNA στην πρωτεΐνη - Μια διεργασία πολλών βημάτων - Μετάφραση - Ο κύκλος DNA-RNA πρωτεϊνών - Μια σημαντική ανακάλυψη - Η ενότητα της Βιολογίας
5. ΑΝΑΔΡΑΣΗ
Σηματοδότηση, αίσθηση και αντίδραση
Γραμμές συναρμολόγησης - Κυκλική ροή πληροφορίας - Αλλοστερισμός - Το μυστικό της αναδραστικής ρύθμισης - Αλλοστερισμός και μοριακή επικοινωνία - Κεντρικός έλεγχος - Αν δεν μπορείς να το βρεις έτοιμο, φτιάξ' το μόνος σου - Χημειοτακτισμός - Ανάδραση σε νευρωνικά κυκλώματα - Καταρράκτες - Οικολογικοί βρόχοι
6 ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ
E Pluribus Unum (Εκ των πολλών, εν)
Ανάδυση - Ανάδυση σύνθετων συμπεριφορών - Από τους μονοκύτταρους στους πολυκύτταρους οργανισμούς - Εμβρυϊκή ανάπτυξη-Από το ένα κύτταρο στα πολλά - Οργανώνοντας ένα σώμα-Μέρος 1 Κυτταρική σηματοδότηση - Οργανώνοντας ένα σώμα-Μέρος 2 - - Οργανώνοντας ένα σώμα-Μέρος 3 - Τα γονίδια ως διακόπτες - Οργανώνοντας ένα σώμα-Μέρος 4 - Πως διαφοροποιούνται τα κύτταρα - Σήματα θέσης - Κυτταρικός θάνατος - Οργανώνοντας ένα σώμα-Μέρος 5 - Ρίζες
7. ΕΞΕΛΙΞΗ
Το πρότυπο της Δημιουργίας
Η εξέλιξη μιας νέας κοσμοθεωρίας - Περαιτέρω στοιχεία υπέρ της φυσικής επιλογής - Οι απαρχές της ζωής - Το χρονικό της ζωής - Από μικρές αλλαγές σε μεγάλες διαφορές - Ποίηση με τον τρόπο της εξέλιξης - Ακόμη και τα μικρά πλεονεκτήματα έχουν την τάση να διατηρούνται και να πολλαπλασιάζονται - Πολλαπλές αλλαγές - Ποικιλομορφία και επιλογή - Εγγενής αναπαραγωγή - Γιατί εγγενώς; - Μεταλλάξεις - Εξελικτικές καινοτομίες - Κινούμενες πληροφορίες - Ιοί - Πώς εμφανίζονται τα νέα είδη - Συνεξέλιξη - Μπορούν να κληρονομηθούν τα επίκτητα χαρακτηριστικά; - Ένα εξελικτικό πείραμα - Ενδείξεις συγγένειας - Η εξέλιξη της νοημοσύνης - Η πολιτισμική εξέλιξη