ΠΑΝΔΕΚΤΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ (ΤΡΙΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)

Παρουσίαση

Η αξία της ελληνικής γλώσσας
«Μου δόθηκε, αγαπητοί φίλοι, να γράψω σε μια γλώσσα που μιλιέται μόνον από μερικά εκατομμύρια ανθρώπων. Παρ' όλα αυτά, μια γλώσσα που μιλιέται επί δυόμισι χιλιάδες χρόνια χωρίς διακοπή και μ' ελάχιστες διαφορές. Η παράλογη αυτή φαινομενικά, διάσταση αντιστοιχεί και στην υλικοπνευματική οντότητα της χώρας μου. Που είναι μικρή σε έκταση χώρου και απέραντη σε έκταση χρόνου. Και το αναφέρω όχι διόλου για να υπερηφανευθώ, αλλά για να δείξω τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένας ποιητής, όταν χρησιμοποιεί για τα πιο αγαπημένα πράγματα τις ίδιες λέξεις που χρησιμοποιούσαν μια Σαπφώ ή ένας Πίνδαρος [...]. Χωρίς να λησμονεί κανείς ότι στο μάκρος είκοσι πέντε αιώνων δεν υπήρξε ούτε ένας, επαναλαμβάνω ούτε ένας, που να μη γράφτηκε ποίηση στην ελληνική γλώσσα. Να τι είναι το μεγάλο βάρος παράδοσης που το όργανο αυτό σηκώνει. Το παρουσιάζει ανάγλυφα η νέα ελληνική ποίηση».
Ο. Ελύτης, «Λόγος στην Ακαδημία της Στοκχόλμης».
Όπως φαίνεται και στο παραπάνω απόσπασμα από την ομιλία του Οδυσσέα Ελύτη στην Ακαδημία της Στοκχόλμης, η Νέα Ελληνική γλώσσα έχει τις ρίζες της στην Αρχαία και αποτελεί συνέχεια και εξέλιξή της. Η ελληνική γλώσσα μιλιέται 3.000 χρόνια «χωρίς διακοπή και μ' ελάχιστες διαφορές». Δικαιολογημένα οι Νεοέλληνες υπερηφανεύονται γιατί χρησιμοποιούν «τις ίδιες λέξεις που χρησιμοποιούσαν μια Σαπφώ ή ένας Πίνδαρος...»
Στο γραπτό και στον προφορικό λόγο της Νέας Ελληνικής υπάρχουν πολλές αρχαίες κι αρχαιοπρεπείς λόγιες φράσεις. Επίσης πολλές ξένες λέξεις έχουν ελληνική προέλευση. Υπάρχουν ελληνικές λέξεις, οι οποίες, αφού ταξίδεψαν σε ξένες χώρες επέστρεψαν στον τόπο τους. Οι λέξεις αυτές είναι αντιδάνεια.
Η Ελληνική γλώσσα αποτελεί μοναδικό παράδειγμα γλώσσας με αδιάκοπη ιστορική συνέχεια. Παρά τις φυσιολογικές αλλαγές που υπέστη στη μακραίωνη ιστορική της πορεία παραμένει κατά βάση μια και ενιαία απ' τα αρχαιότερα χρόνια έως σήμερα. Μαρτυρίες του παρελθόντος της ελληνικής γλώσσας αποτελούν τα αρχαιολογικά ευρήματα και τα γραπτά κείμενα που έχουν διασωθεί.
Η Αρχαία Ελληνική γλώσσα αποτελεί μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς των Ελλήνων. (Από τον πρόλογο των συγγραφέων)

Περιεχόμενα

Πρόλογος
Προέλευση - Σημασία φράσεων
Μύθοι και θρύλοι
Οι ομηρικές αντιλήψεις
Πολιτιστικά στοιχεία
Λαογραφικά στοιχεία
Ιστορικά θέματα
Επιστήμες στην αρχαιότητα
Νεοελληνική λογοτεχνία
Θέματα για παραγωγή κειμένου
Εννοιολογία / Λεξικό εννοιών
Γνωμικά
Παροιμίες
Γλωσσικές ασκήσεις
Σημασία ξένων λέξεων στην ελληνική γλώσσα