ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ 1973

Παρουσίαση

Ο λόγος και η τέχνη χρησιμοποιήθηκαν για να αποτυπώσουν σπουδαία γεγονότα μέχρι οι φωτογραφίες να διεκδικήσουν αυτές τον "κύριο λόγο".
Οι πρωτότυπες φωτογραφίες από το αρχείο του φωτορεπόρτερ Βασίλη Καραγεώργου, αυτόπτη μάρτυρα - φωτογράφου εκείνων των ημερών και τα κείμενα αφηγούνται καρέ-καρέ τις δύσκολες εκείνες ώρες που οι νέοι θέλησαν με τόλμη να διεκδικήσουν το μέλλον τους και να αναδείξουν νέους δρόμους.
Άμεσες, αποκαλυπτικές, διεισδυτικές, αποτελούν μοναδικά ντοκουμέντα, όπου ο ιστορικός μπορεί να σκύψει για να αντλήσει λεπτομέρειες και να δει την αλήθεια αποτυπωμένη με όλη τη δύναμή της.
Κάθε "κλικ" καντήλι αναμμένο, να φωτίζει τη συνείδησή μας, να μας δείχνει τον δρόμο. Και οι φωτογραφίες να εκρήγνυνται στα χέρια μας, να μας καίνε και να μας αφυπνίζουν βίαια. Για να γίνεται, χωρίς μύθους, κατανοητό το απομακρυσμένο παρελθόν και προβλέψιμο το μέλλον, να μας θυμίζουν τελικά ότι τα πάντα κατακτιούνται. Λέμε ότι ξεχνάμε εύκολα εμείς οι Έλληνες. Ίσως και γι'αυτό συχνά πέφτουμε στα ίδια μοιραία λάθη, αλλά εξίσου οδηγούμαστε σε πράξεις ηρωισμού. -Σχεδόν κάθε γενιά-, από τα παλιά χρόνια μέχρι και σήμερα, όντας ελεύθεροι ή καταπιεσμένοι. Ιδιαίτερα σήμερα, που επιχειρείται άλλη μια φορά η συρρίκνωση και η αλλοίωση των μηνυμάτων του Πολυτεχνείου, είναι σημαντικό να ξαναδούμε τα όσα συνέβησαν τότε και να αναλογιστούμε τη σημασία τους και σε σχέση με τη σημερινή σκληρή πραγματικότητα.
Η τέχνη αυτή, της φωτογράφισης, ως εργαλείο της είδησης, τιμά τον Β. Καραγεώργο και όλους τους φωτορεπόρτερ-μάρτυρες των γεγονότων που συχνά, ανάμεσα στο νόμιμο και το παράνομο, βάζουν σώμα και ψυχή για να τα αποτυπώσουν, κινδυνεύοντας και από τις δύο πλευρές.
Σήμερα, μετά από 40 χρόνια, για πρώτη φορά, μια ολοκληρωμένη, αφηγηματική έκδοση μνήμης φωτογραφιών ζωντανεύει τον αγώνα του Πολυτεχνείου το 1973. Μέρος του αρχείου αυτού, που περιέχει και ανέκδοτες φωτογραφίες, έχει δημοσιευτεί στον ελληνικό Τύπο ενώ μερικές από αυτές έχουν κυκλοφορήσει σε όλο τον κόσμο. (Θανάσης Αλατάς)

Από την Τετάρτη 14 Νοεμβρίου τα εκπαιδευτικά μας ιδρύματα ήταν καζάνι που έβραζε. Οι φοιτητές κλεισμένοι στο Πολυτεχνείο έδειχναν την αντίθεσή τους στη Χούντα. Τα πρώτα συνθήματα έπεσαν: "Ψωμί-Παιδεία-Ελευθερία", "Λαέ, πεινάς, γιατί τους προσκυνάς;", "Κάτω η Χούντα", "Δημοκρατία" κ.ά. Τρεις μέρες ακόμη κράτησε αυτός ο αναβρασμός και κάθε μέρα προσέρχονταν κι άλλοι φοιτητές και μαθητές κι εργάτες κι απλός κόσμος.
Φορτωμένος τις μηχανές μου περιφερόμουν, φωτογραφίζοντας τα πάντα. Από θωρακισμένα αυτοκίνητα ρίχνονταν βόμβες δακρυγόνων, οι διαδηλωτές άναβαν φωτιές για να εξουδετερώσουν τα δακρυγόνα, φωνάζοντας: "Λαέ, πολέμα, σου πίνουνε το αίμα". Από τις πολυκατοικίες οι ένοικοι πετούσαν λογής λογής χαρτιά για να ενισχύσουν τις φωτιές.
Στις 16 του Νοέμβρη ο χώρος του Πολυτεχνείου μέσα και έξω ήταν γεμάτος κόσμο που συμπαραστεκόταν στα παιδιά. Βέβαια κι οι αστυνομικοί, ένστολοι ή με πολιτικά, ήταν πάρα πολλοί. Οι πρώτοι πυροβολισμοί έπεσαν γύρω στις 6.30 μ.μ. Μέχρι αργά το βράδυ περιφερόμουν φωτογραφίζοντας τη βίαιη προσπάθεια της αστυνομίας να απομακρύνει τον κόσμο από το Πολυτεχνείο. Κατά τις 00.15, πρωί της 17 Νοέμβρη, μου τηλεφωνούν από την εφημερίδα "ΤΑ ΝΕΑ" με τα οποία συνεργαζόμουν, ότι βγήκαν τανκς στους δρόμους. Στις 00.30 ένα δεύτερο τηλεφώνημα, ότι τα τανκς ήταν μπροστά στο ξενοδοχείο Χίλτον. Τρέχοντας σχεδόν βγήκα γωνία Πανεπιστημίου και Χρήστου Λαδά και τα ακολούθησα μέχρι το Πολυτεχνείο. Εκεί πήρα θέση ξανά στη γωνία Πατησίων και Στουρνάρη. Οι σκηνές που ξετυλίχτηκαν ήταν σπαρακτικές. Τα παιδιά κρεμασμένα στα κάγκελα φώναζαν στους φαντάρους: "Είμαστε αδέλφια, είμαστε άοπλοι". Οι διαταγές όμως ήταν άλλες. Το τανκ εισβάλλει στο Πολυτεχνείο, παιδιά, τανκ και κάγκελα γίνονται ένας άμορφος σωρός. Τα μάτια μου θάμπωσαν από τα δάκρυα και δεν έβλεπα τίποτε. Αφού κατάφερα με κίνδυνο να ξεφύγω από τα μπλόκα, αναστατωμένος και απογοητευμένος αναφώνησα: "Πού είσαι, λαέ;". Αν ήταν κάτω σε συμπαράσταση, δεν θα μπορούσαν να μπουν στο Πολυτεχνείο. [...] (Βασ. Καραγεώργος)

Περιεχόμενα

Εισαγωγικά κείμενα
Ημερολόγιο Γεγονότων
1967: Επιβολή Χούντας
Πολυτεχνείο 1973
Τα συνθήματα
16 Νοεμβρίου 1973
17 Νοεμβρίου 1973
1974: Η πτώση της Χούντας
1974: Η πρώτη επέτειος
Παρουσιάσεις