ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΗΜΕΙΟΛΟΓΙΑΣ

Παρουσίαση

Η εισαγωγική αυτή προσέγγιση του Barthes, επικεντρωμένη στον γλωσσολογικό ορισμό της γλώσσας και της ομιλίας, αποκτά ιδιαίτερη σημασία στο πέρασμα στις σημειολογικές -ή μάλλον, ορθότερα, σημειωτικές- προοπτικές. Όπως ο ίδιος αναφέρει, παραπέμποντας εξάλλου στην κοινωνιολογική προσέγγιση των συστημάτων επικοινωνίας, υπάρχουν συστήματα αντικειμένων, εικόνων και συμπεριφορών που δεν έχουν ακόμη (δηλαδή, στην εποχή του) μελετηθεί υπό σημειολογική μεθοδολογία. Αξιοσημείωτο είναι επίσης το γεγονός ότι κάνει την πρόβλεψη, πως το σημειολογικό πέρασμα θα επιφέρει αναγκαστικά τροποποιήσεις στην εννοιολόγηση της σωσσυριανής διχοτομίας. Τα σύνολα που επιλέγει δειγματοληπτικά να εξετάσει μέσα στο παρθένο (τότε) μεθοδολογικό έδαφος της σημειολογίας είναι η ένδυση, η τροφή, το αυτοκίνητο και τα έπιπλα. [Aπό την εισαγωγή του Χαράλαμπου Μαγουλά]

Περιεχόμενα

Εισαγωγή στην ελληνική έκδοση
Εισαγωγή
I. ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΟΜΙΛΙΑ
Στη γλωσσολογία
Saussure
Η Γλώσσα
Η Ομιλία
Η Διαλεκτική της Γλώσσας και της Ομιλίας
Ο Hjelmslev
Προβλήματα
Η ιδιόλεκτος
Διπλές δομές
Σημειολογικές Προοπτικές
Γλώσσα, Ομιλία και ανθρωπιστικές επιστήμες
Το ένδυμα
Η τροφή
Το αυτοκίνητο, τα έπιπλα
Περίπλοκα συστήματα
Προβλήματα (I): προέλευση των συστημάτων
Προβλήματα (II): η σχέση Γλώσσας / Ομιλίας
II. ΣΗΜΑΙΝΟΝ ΚΑΙ ΣΗΜΑΙΝΟΜΕΝΟ
Το σημείο
Η κατηγοριοποίηση των σημείων
Το γλωσσολογικό σημείο
Μορφή και ουσία
Το σημειολογικό σημείο
Το σημαινόμενο
Φύση του σημαινομένου
Κατηγοριοποίηση των γλωσσολογικών σημαινομένων
Τα σημειολογικά σημαινόμενα
Το σημαίνον
Φύση του σημαίνοντος
Κατηγοριοποίηση των σημαινόντων
Η σημασία
Ο σημασιολογικός συσχετισμός
Αυθαίρετο και αιτιολόγηση στη γλωσσολογία
Αυθαίρετο και αιτιολόγηση στη σημειολογία
Η αξία
Η αξία στη γλωσσολογία
Η άρθρωση
III. ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑ
Οι δύο άξονες της ομιλούμενης γλώσσας
Συνταγματικές και συνδετικές σχέσεις στη γλωσσολογία
Μεταφορά και Μετωνυμία στον Jakobson
Σημειολογικές προοπτικές
Το σύνταγμα
Σύνταγμα και Λόγος
Το ασυνεχές
Η δοκιμασία της μεταλλαγής
Οι συνταγματικές μονάδες
Οι συνδυαστικοί περιορισμοί
Ταύτιση και απόσταση των συνταγματικών μονάδων
Το σύστημα
Ομοιότητα και ανομοιότητα η διαφορά
Οι αντιθέσεις
Η κατηγοριοποίηση των αντιθέσεων
Οι σημειολογικές αντιθέσεις
Η δυαδικότητα
Η ουδετεροποίηση
Υπερβάσεις
IV. ΚΑΤΑΔΗΛΩΣΗ ΚΑΙ ΣΥΝΔΗΛΩΣΗ
Αποσυνδεδεμένα συστήματα
Η συνδήλωση
Η μεταγλώσσα
Συνδήλωση και μεταγλώσσα
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Η ΣΗΜΕΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ
Ευρετήριο