ΠΤΥΧΕΣ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΚΑΙ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

Παρουσίαση

Το παρόν πόνημα περιλαμβάνει μελέτες που αναφέρονται σε ζητήματα της Εκκλησιαστικής και της Βυζαντινής Ιστορίας. Ως γνωστό, στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία υπήρχαν δύο βασικοί θεσμοί, η Εκκλησία και η Πολιτεία, οι οποίοι εκπροσωπούνταν από τον Πατριάρχη και τον αυτοκράτορα αντίστοιχα. Η μακραίωνη πορεία του Βυζαντινού Κράτους οφείλεται, σε μεγάλο βαθμό, στην παρουσία και τη δράση τους. Η Πολιτεία και η Εκκλησία προόδευαν όταν οι δύο αυτοί θεσμοί συνεργάζονταν. Οι αρμοδιότητες των εκπροσώπων των δύο αυτών θεσμών ήσαν διακριτές. Παρ' όλα αυτά, μαζί με τις περιόδους συναλληλίας, συναντάμε και περιπτώσεις ανταγωνισμών και αντιπαραθέσεων. Ως επί το πλείστον, επικρατούσε ο αυτοκράτορας ως ο ισχυρότερος. Υπάρχουν, όμως και περίοδοι, κατά τις οποίες ο πατριάρχης είχε καταστεί η σημαντικότερη προσωπικότητα της αυτοκρατορίας, σε εκκλησιαστικό και πολιτικό επίπεδο. Το ζήτημα είναι, όμως, ότι από την αντιπαράθεση μεταξύ Εκκλησίας και Πολιτείας δημιουργούνταν προβλήματα στην ενότητα και τη δράση και των δύο αυτών θεσμών. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΒΡΑΧΥΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΕΡΟΣ Α' ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ
1ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Η ανεξιθρησκία και η εφαρμογή του διατάγματος των Μεδιολάνων στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Συνοπτική παρουσίαση με βάση τις πηγές
2ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Η παρουσία των αυτοκρατόρων και των εκπροσώπων τους στις εργασίες των Οικουμενικών Συνόδους. Προσέγγιση με βάση τις πηγές
Ι. Α' Οικουμενική Σύνοδος, Νίκαια 325 μ.Χ
ΙΙ. Β' Οικουμενική Σύνοδος, Κων/πολη 381 μ.Χ.
III. Γ' Οικουμενική Σύνοδος, Έφεσος 431 μ.Χ.
IV. Δ' Οικουμενική Σύνοδος, Χαλκηδόνα 451 μ.Χ.
V. Ε' Οικουμενική Σύνοδος, Κων/πολη 553 μ.Χ.
VI. ΣΤ' Οικουμενική Σύνοδος, Κων/πολη 680-681 μ.Χ.
VII. Ζ' Οικουμενική Σύνοδος, Νίκαια 787 μ.Χ.
3ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Σχέσεις Εκκλησίας και Πολιτείας στο Βυζάντιο
Σχέσεις Εκκλησίας και Πολιτείας από τον Δ' μέχρι τον Η' αιώνα
Ι. Σχέσεις Εκκλησίας και πολιτείας κατά τους Θ' - ΙΑ' αιώνες
α. Μακεδονική δυναστεία
Εποχή του Μεγάλου Φωτίου
Πατριάρχης Φώτιος - Καίσαρας Βάρδας - Βασίλειος Α' ο Μακεδών
Πρόχειρον ή Πρόχειρος Νόμος
Επαναγωγή (Εισαγωγή)
Λέων ΣΤ' ο Σοφός (886-912)
Αλέξανδρος (912-913)
Κωνσταντίνος Ζ' ο Πορφυρογέννητος (913-959) - Ρωμανός Λεκαπηνός (920-944)
Νικηφόρος Φωκάς (963-969)
Ιωάννης Τσιμισκής (969-976)
Βασίλειος Β' ο Βουλγαροκτόνος (976-1025)
Κωνσταντίνος Η' (1025-1028)
Ρωμανός Γ' (1028-1034)
Μιχαήλ Δ' (1034-1041)
Μιχαήλ Ε' (1041-1042) - Ζωή και Θεοδώρα (1042)
Κωνσταντίνος Θ' ο Μονομάχος (1042-1055)
Θεοδώρα (1055-1056)
β. Οι μετά τη μακεδονική δυναστεία αυτοκράτορες
Μιχαήλ ΣΤ' (1056-1057)
Ισαάκιος Α' Κομνηνός (1057-1059)
γ. Η δυναστεία των Δουκών
Κωνσταντίνος Ι' Δούκας (1059-1067)
Επιτροπεία Ευδοκίας (1068) - Ρωμανός Δ' Διογένης (1068-1071)
Μιχαήλ Ζ' Δούκας (1071-1078)
Νικηφόρος Βοτανειάτης (1078-1081)
δ. Γενικές κρίσεις για τις σχέσεις Εκκλησίας και Πολιτείας κατά τη διάρκεια της βασιλείας των δυναστειών των Μακεδόνων και των Δουκών
II. Οι Δυναστείες Κομνηνών και Αγγέλων
α. Δυναστεία των Κομνηνών
Αλέξιος Κομνηνός (1081-1118)
Ιωάννης Β' Κομνηνός (1118-1143)
Μανουήλ Κομνηνός (1143-1180)
Αλέξιος Β' Κομνηνός (1180-1183), Ανδρόνικος Α' Κομνηνός (1183-1185)
β. Δυναστεία των Αγγέλων
Ισαάκιος Β' Άγγελος (1185-1195)
Αλέξιος Ι' Άγγελος (1195-1203)
Αλέξιος Δ' ο Άγγελος (1203-1204), Ισαάκιος ο Β' Άγγελος (1203), Αλέξιος Ε' Δούκας ο Μούρτζουφλος (1204)
III. Ο ΙΓ' αιώνας και η περίοδος της Φραγκοκρατίας
α. Αυτοκρατορία Νικαίας - Οικουμενικός Θρόνος
Θεόδωρος Λάσκαρις (1204-1222)
Ιωάννης Γ' Βατάτζης (1222-1254)
Θεόδωρος Β' Λάσκαρις (1254-1258)
IV. Απελευθέρωση της Κων/πόλεως Ανασύσταση της αυτοκρατορίας
α. Ιωάννης Δ' (1258 μ.Χ.) - Μιχαήλ Η' Παλαιολόγος (1259-1282)
Επίλογος
Βιβλιογραφία
4o ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Κληρικοί και Πολιτική
Ι. Εποχή του αυτοκράτορα Μαυρικίου
α. Πατριάρχης Αντιοχείας Γρηγόριος
ΙΙ. Εποχή του αυτοκράτορα Ηρακλείου
α. Πατριάρχης Κων/πόλεως Σέργιος
β. Πατριάρχης Αλεξανδρείας Κύρος
III. Η εποχή του Ιουστινιανού Β' και των διαδόχων του (8ος αι.)
α. Πατριάρχης Κων/πόλεως Καλλίνικος
β. Πατριάρχης Κων/πόλεως Γερμανός
γ. Ανώνυμος Μητροπολίτης Θεσ/νίκης (αρχές 8ου αι.)
δ. Πατριάρχης Κων/πόλεως Αναστάσιος
IV. Οι Πατριάρχες Κων/πόλεως Νικηφόρος και Αντιοχείας Ιώβ 9ος αι.
α. Πατριάρχης Κων/πόλεως Νικηφόρος
β. Πατριάρχης Αντιοχείας Ιώβ
V. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Νικόλαος Μυστικός 9ος αι.
α. Η εποχή του Πατριάρχη Νικολάου Μυστικού
β. Νικόλαος Μυστικός και η άλωση της Θεσ/νίκης
γ. Ο Νικόλαος Μυστικός και το ζήτημα της τετραγαμίας του Λέοντος ΣΤ'
δ. Επάνοδος του Νικολάου Μυστικού στον Πατριαρχικό Θρόνο
ε. Μέλος της αντιβασιλείας του ανήλικου αυτοκράτορα
στ. Απομάκρυνση του Νικολάου από την αντιβασιλεία
ζ. Νικόλαος Μυστικός και Ρωμανός Λεκαπηνός
VI. Αυτοκράτορες Νικηφόρος Φωκάς και Ιωάννης Τσιμισκής
Οικουμενικός Πατριάρχης Πολύευκτος Μητροπολίτης Ευχαϊτών Θεόφιλος 10ος αι.
α. Αυτοκράτορας Νικηφόρος Φωκάς και Οικουμενικός Πατριάρχης Πολύευκτος
β. Αυτοκράτορας Ιωάννης Τσιμισκής και Οικουμενικός Πατριάρχης Πολύευκτος [...]
ΜΕΡΟΣ Β΄ ΠΤΥΧΕΣ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ