ΘΕΟΦΙΛΟΣ ΚΑΙΡΗΣ

Παρουσίαση

ΑΝ ΘΕΛΗΣΟΥΜΕ να δώσουμε το στίγμα του Θεόφιλου Καΐρη στην πνευματική και όχι μόνον ζωή αυτού του τόπου, στη νεοελληνική γενικότερα ιστορία, θα πρέπει να πούμε ότι ήταν ισχυρή προσωπικότητα, πνεύμα ανήσυχο, δυναμικό, ασυμβίβαστο, βαθιά φιλελεύθερο, με εντόνους πνευματικούς και κοινωνικούς προβληματισμούς, πνεύμα εγκυκλοπαιδικό, συνυφασμένο με τη διεπιστημονικότητα. Ένας από τους πλέον αντιπροσωπευτικούς, τους πλέον αυθεντικούς εκπροσώπους του κινήματος της Νεοελληνικής Αναγέννησης, τους πλέον φωτεινούς σε επιστημονική συγκρότηση προοδευτικούς επαναστάτες στοχαστές.
Ο Θεόφιλος Καΐρης έζησε στο μεταίχμιο της νεοελληνικής ιστορίας. Πήρε δραστήριο μέρος στον αγώνα για την απελευθέρωση της πατρίδας του από τον οθωμανικό ζυγό. Δοκίμασε την απογοήτευση, την πικρία της κάμψης των μετεπαναστατικών χρόνων. Πάλεψε με σθένος στις επάλξεις του αγώνα για την πνευματική αναγέννηση του λαού του επιθυμώντας να ανοίξει νέους δρόμους στη νεοελληνική σκέψη, να τη φέρει σε επαφή με τη σύγχρονη ευρωπαϊκή επιστημονική και φιλοσοφική σκέψη, μετέχοντας ενεργά, μαζί με άλλους πρωτοπόρους πνευματικούς ανθρώπους, στη διαμόρφωση του πνευματικού εκείνου κλίματος που ονομάζουμε Νεοελληνική Αναγέννηση ένα κίνημα που έχει βαθιά τις ρίζες του στη νεοελληνική μας ιστορία, στη νεοελληνική κοινωνία, ένα κίνημα καθαρά ελληνικό, που συνέβαλε σε μεγάλο βαθμό στον μεγάλο Ξεσηκωμό.
Δέχτηκε την ακτινοβολία της Γαλλικής Επανάστασης, γαλουχήθηκε με τις αρχές και τα συνθήματά της. Έζησε στα χρόνια της επιστημονικής βιομηχανικής επανάστασης και ήρθε, άμεσα ή έμμεσα, σ' επαφή με τους γνωστούς της εποχής εκείνης Ευρωπαίους επιστήμονες και φιλοσόφους. Ζυμώθηκε με τη δημοκρατική, ορθολογική, επιστημονική σκέψη των προγόνων του. Ερέθισε συνειδήσεις, σημάδεψε τη σκέψη του ελληνισμού στην κρίσιμη φάση των επαναστατικών χρόνων, αγωνίστηκε για "την εις τον αληθινόν ανθρωπισμόν πρόοδον του ανθρωπίνου γένους" και πέθανε στη φυλακή επειδή τόλμησε να αντιταχθεί στη μισαλλοδοξία, στον σκοταδισμό και στον κλήρο.
Οι πρωτοπόροι πνευματικοί άνθρωποι της νέας αυτής περιόδου, της περιόδου της Νεοελληνικής Αναγέννησης είναι ριζοτόμοι, κοινωνικοί αναμορφωτές εύγλωττο παράδειγμα ο Θεόφιλος Καΐρης. [...] (Από την έκδοση)

Περιεχόμενα

Πρόλογος
Ο πνευματικός χώρος
Τα πρώτα χρόνια - χρόνια προπαρασκευής
Ο φιλελεύθερος, ο δημοκράτης, ο αγωνιστής
Δάσκαλος στις Κυδωνιές και στη Σμύρνη
Το Ορφανοτροφείο
Πνεύμα φιλοπρόοδο, πολυδιάστατο, σύγχρονο
Σκέψη επιστημονική, φιλοσοφική, στοχαστική
Η θεωρία της γνώσης
Η δομή του σύμπαντος, η υπόθεση του ενύλου
Ήταν ο Καΐρης άθεος; ήταν αιρετικός;
Ο Θεόφιλος συνομιλεί με τον Σωκράτη και τον Κοραή!
Επίλογος
Εργογραφία
Βιβλιογραφία (επιλογή)
Θύμησες
Ευρετήριο κυρίων ονομάτων