ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Παρουσίαση

Το επιστημονικό πεδίο των οικονομικών της εργασίας οργανώνεται ως πεδίο εφαρμοσμένων οικονομικών. Κατά συνέπεια, η προσέγγισή του προϋποθέτει την ανάλυση των κινήτρων και συμπεριφορών των υποκειμένων (μικροοικονομική ανάλυση), αλλά και της εγγενούς ασυνέπειας μεταξύ της ατομικής συμπεριφοράς και των συνολικών αποτελεσμάτων (μακροοικονομική ανάλυση). Δεν θα μπορούσε να αποτελέσει καλύτερο παράδειγμα αυτής της αντιδιαστολής μεταξύ της συμπεριφοράς του τμήματος και της συμπεριφοράς του όλου η εμπειρία, η τραγική εμπειρία, της τρέχουσας κατάστασης της ελληνικής αγοράς εργασίας: Αυτό που είναι κερδοφόρο για τη μεμονωμένη επιχείρηση -η μείωση του μισθού- οδηγεί στη ζημία το σύνολο των επιχειρήσεων, στην καταστροφή του παραγωγικού ιστού.
Τα οικονομικά της εργασίας δεν αποτελούν απλώς πεδίο σύμμειξης μικροοικονομικών και μακροοικονομικών αναλύσεων. Αποτελούν πεδίο εφαρμοσμένης ανάλυσης, απαιτούν τη θεώρηση συγκεκριμένων καταστάσεων, θεσμών και μηχανισμών. Καθιστούν αναγκαία τη χρησιμοποίηση πληθώρας εργαλείων, εννοιών, μεθόδων και ευρημάτων από το σύνολο των κοινωνικών επιστημών, όχι μόνον από την οικονομική επιστήμη. Αλλιώς η κατανόηση των φαινομένων δεν είναι μόνον ελλιπής, είναι παραπλανητική. Το ίδιο το αντικείμενο προς μελέτη επιβάλλει τη διεπιστημονική προσέγγιση, την αναζήτηση απαντήσεων στην κοινωνιολογία, στην πολιτική επιστήμη, στην οργάνωση των επιχειρήσεων και το μάνατζμεντ, στην κοινωνική ψυχολογία, στην κοινωνική πολιτική και στην κοινωνική ανθρωπολογία. Έχω προσπαθήσει να εντάξω τη συνεισφορά των λοιπών κοινωνικών επιστημών στην επισκόπηση των θεμάτων που παρουσιάζονται σ' αυτό το βιβλίο, ελπίζοντας γόνιμα, προκαλώντας δηλαδή ερωτηματικά στον αναγνώστη. Από την αρχική του σύλληψη αυτό το βιβλίο σκόπευε να καλλιεργήσει την αμφιβολία για το θεωρητικό πλαίσιο της νεοκλασικής προσέγγισης, να δείξει, όσο γίνεται με μεγαλύτερη σαφήνεια, ότι η πραγματικότητα, το εκάστοτε συγκεκριμένο, απέχει πολύ από την αφηρημένη θεωρητική προσέγγιση. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Πρόλογος
ΜΕΡΟΣ 1ο: Η Αγορά Εργασίας
ΚΕΦ.1: Έννοια, χαρακτηριστικά και λειτουργίες της αγοράς εργασίας
Η έννοια της αγοράς εργασίας
Χαρακτηριστικά στοιχεία μιας αγοράς εργασίας
Οι λειτουργίες της αγοράς εργασίας
Οι ροές του πληθυσμού και η αγορά εργασίας
Κρατική πολιτική και ροές προς την αγορά εργασίας
Η ιδιαιτερότητα του εμπορεύματος "εργατική δύναμη"
ΜΕΡΟΣ 2ο: Η Νεοκλασική Προσέγγιση της Προσφοράς Εργασίας
ΚΕΦ.1: Η προσφορά εργασίας: Το βασικό στατικό υπόδειγμα
Το βασικό στατικό υπόδειγμα: Υποθέσεις
Οι επιλογές του ατόμου ως προς την εργασία
Η καμπύλη εισοδηματικών δυνατοτήτων
Η άριστη επιλογή του χρόνου εργασίας
Το αποτέλεσμα υποκατάστασης και το αποτέλεσμα εισοδήματος
Η καμπύλη προσφοράς της εργασίας
Η ελαστικότητα της προσφοράς εργασίας
ΚΕΦ.2: Εφαρμογές του στατικού υποδείγματος της προσφοράς εργασίας
Μισθός επιφύλαξης και συμμετοχή στο εργατικό δυναμικό
Τυπικό ωράριο εργασίας: Απουσιασμός και διπλή απασχόληση
Η περίπτωση του απουσιασμού
Η νεοκλασική θεώρηση της διπλής απασχόλησης
Το επίπεδο του μισθού και η δεύτερη απασχόληση
Χαρακτηριστικά ατόμων με διπλή απασχόληση
Ωράριο και προσφορά εργασίας
Υπερωριακή εργασία και αμοιβές
Πολιτικές επιδομάτων και προσφοράς εργασίας
Φορολογία εισοδήματος και προσφορά εργασίας
Το νοικοκυριό και η προσφορά εργασίας
Η αλληλεξάρτηση των επιλογών για την εργασία
Υποδείγματα προσφοράς εργασίας των μελών του νοικοκυριού
Το ανδροκεντρικό υπόδειγμα
Η οικογενειακή συνάρτηση χρησιμότητας
Κριτική αποτίμηση του νεοκλασικού υποδείγματος
ΚΕΦ.3: Η προσφορά εργασίας στη μακροχρόνια περίοδο: Ανθρώπινο κεφάλαιο και ειδικευμένη εργασία
Επιλογή της εργασίας στη διάρκεια της ζωής
Διαχρονική επιλογή και αριστοποίηση
Το υπόδειγμα του ανθρώπινου κεφαλαίου
Η ζήτηση για εκπαίδευση
Συμπεράσματα και προβλέψεις της θεωρίας του ανθρώπινου κεφαλαίου
Η κοινωνική αποδοτικότητα της εκπαίδευσης
Προσαρμογές της αγοράς της ειδικευμένης εργασίας
Η κριτική της θεωρίας του ανθρώπινου κεφαλαίου
Εκπαίδευση, εργασιακές δεξιότητες και επαγγέλματα
Οι λειτουργίες του εκπαιδευτικού συστήματος
Εκπαιδευτικό σύστημα και κοινωνικές ανισότητες
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ ΜΕΡΟΥΣ 2ου:
-Τι είναι η "Σχόλη";
-Μαθηματικό παράρτημα
Η συνάρτηση χρησιμότητας
Ο εισοδηματικός περιορισμός
Συνθήκες ισορροπίας
Η προσφορά εργασίας από την οικογένεια
-Παραγωγή στο σπίτι και συμμετοχή στην αγορά εργασίας: Ο χρόνος ως εμπόρευμα
Παρουσίαση του υποδείγματος του Becker
ΜΕΡΟΣ 3o: Η Εμπειρική Ανάλυση της Προσφοράς Εργασίας - Ορισμοί, Μέθοδοι, Αποτελέσματα
ΚΕΦ.1: Η εμπειρική ανάλυση της προσφοράς εργασίας: Μετρήσεις και ορισμοί
Η μέτρηση της προσφοράς εργασίας
Η προσφορά εργασίας: Βασικοί ορισμοί
Πληθυσμός και δημογραφικά μεγέθη
Ο πληθυσμός
Ο πληθυσμός εργάσιμης ηλικίας
Οι δημογραφικοί δείκτες
Οικονομικά ενεργός πληθυσμός και εργατικό δυναμικό
Απασχολούμενοι
Άνεργοι
Ο δείκτης συμμετοχής του πληθυσμού στο εργατικό δυναμικό
Προσδιοριστικοί παράγοντες του δείκτη συμμετοχής
Η επίδραση του φύλου
Η επίδραση της ηλικίας
Η οικογενειακή κατάσταση και οικογενειακές υποχρεώσεις
Το επίπεδο εκπαίδευσης
Ο ρόλος των οικονομικών διακυμάνσεων
Ανεργία και ο "πρόσθετος εργαζόμενος"
Ανεργία και απογοήτευση: Η αποστράτευση
από το εργατικό δυναμικό
Προβλήματα μέτρησης του εργατικού δυναμικού
Ώρες απασχόλησης και προσφορά εργασίας
ΚΕΦ.2: Οι πηγές στατιστικών στοιχείων
Συστήματα στατιστικής παρακολούθησης της αγοράς εργασίας
Στατιστικές πηγές ανάλυσης της αγοράς εργασίας
Οι απογραφικές και δειγματοληπτικές έρευνες
Οι διοικητικές πηγές
Στατιστικές της αγοράς εργασίας: Αποθέματα και ροές (Stocks and Flows)
Το σύστημα ισοζυγίου της αγοράς εργασίας
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: Εργατικό δυναμικό: Δημογραφικοί παράγοντες και συμμετοχή - Η δημογραφική επίπτωση και η επίπτωση συμμετοχής
Εφαρμογή: Εκτίμηση των επιπτώσεων στην Ελλάδα
Οι συνολικές ηλικιακές επιδράσεις
Οι επιδράσεις κατά φύλο / κατά εκπαιδευτικό επίπεδο
ΜΕΡΟΣ 4ο: Η ζήτηση για εργασία και η απασχόληση [...]
ΜΕΡΟΣ 5ο: Προσδιορισμός του μισθού και της απασχόλησης