ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗ ΤΟΥ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ

Παρουσίαση

Η παραγωγή γραπτού λόγου αποτελεί μια σύνθετη και επίπονη δραστηριότητα που απαιτεί από το μαθητή-συγγραφέα τη συνέργεια γλωσσικών, γνωστικών, μεταγνωστικών και επικοινωνιακών δεξιοτήτων. Το ίδιο επίπονη -και προκλητική συνάμα- είναι η διδασκαλία της, εφόσον απαιτεί και από τον εκπαιδευτικό γνώσεις και δεξιότητες, προκειμένου να διαμορφώνει αποτελεσματικά περιβάλλοντα μάθησης και διδασκαλίας, με τις οποίες το παραδοσιακό μοντέλο έχει αποτύχει να τον εφοδιάσει.
Το παρόν βιβλίο, αφορμώμενο από τις παραπάνω διαπιστώσεις, επιδιώκει να φέρει σε επαφή τους εκπαιδευτικούς με τις σύγχρονες κοινωνικο-γνωστικές και κοινωνικο-πολιτισμικές προσεγγίσεις της παραγωγής του γραπτού λόγου οι οποίες αναδύθηκαν από την κριτική που ασκήθηκε στο παραδοσιακό μοντέλο για την αναποτελεσματικότητά του - και σ' αυτό το στόχο είναι αφιερωμένο το πρώτος μέρος του βιβλίου. Στο δεύτερο παρουσιάζονται οι βασικές αρχές που πρέπει να διέπουν ένα αποτελεσματικό περιβάλλον μάθησης και διδασκαλίας κα οι οποίες απορρέουν από τις παραπάνω θεωρητικές προσεγγίσεις, ενώ στο τρίτο μέρος, το περισσότερο πρακτικό, παρατίθενται συγκεκριμένες τεχνικές και στρατηγικές διδασκαλίας που υποστηρίζουν τον εκπαιδευτικό να εφαρμόσει έμπρακτα τις αρχές αυτές. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Πρόλογος Μ. Παπαδοπούλου
Εισαγωγή
ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΚΑΙ ΜΟΝΤΕΛΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ
Παραδοσιακό μοντέλο
Το μοντέλο της Ελεύθερης Έκφρασης
Από τις παραδοσιακές στις γνωστικές-διαδικαστικές και κοινωνικές προσεγγίσεις
Γνωστική προσέγγιση
Βασικές αρχές
Το μοντέλο των Hayes & Flower
Γνωστικά-αναπτυξιακά μοντέλα
Το μοντέλο της Παράθεσης Πληροφοριών Bereiter & Scardamalia
Το μοντέλο του Μετασχηματισμού Πληροφοριών Bereiter & Scardamalia
Το μοντέλο της Επεξεργασμένης Γραφής του Kellogg
Κοινωνικο-γνωστική προσέγγιση
Βασικές αρχές
Μοντέλο κατασκευής του διαπραγματευόμενου νοήματος της Flower
Νέο κοινωνικο-γνωστικό μοντέλο του Hayes
Κοινωνικο-πολιτισμικές προσεγγίσεις
Βασικές αρχές
Θεωρία της δραστηριότητας
Η θεωρία της εγκαθίδρυσης
Κοινωνικο-γλωσσολογικές προσεγγίσεις
Επιδράσεις και βασικές παραδοχές
Επικοινωνιακή προσέγγιση
Κειμενοκεντρική προσέγγιση - Συστημική-Λειτουργική Γραμματική (ΣΛΓ) του Μ. Α.Κ. Halliday
Κειμενικά είδη
Προσδιορισμός της έννοιας
Τυπολογία των κειμενικών ειδών
Από την επικοινωνιακή και κειμενοκεντρική στη μετα-επικοινωνιακή κριτική προσέγγιση
ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΜΑΘΗΣΙΑΚΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΤΟΥ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ
Εισαγωγή
Η αρχή της διαχείρισης των συγγραφικών διαδικασιών και του συνεπαγόμενου γνωστικού φορτίου
Η αρχή ανάπτυξης της μεταγνώσης
Προσδιορισμός της μεταγνώσης
Μεταγνωστική γνώση
Μεταγνωστικές εμπειρίες - Μεταγνωστική ενημερότητα
Μεταγνωστικές δεξιότητες
Διδασκαλία της μεταγνώσης
Η αρχή της παροχής διαδικαστικών διευκολύνσεων
Η αρχή της δυναμικής αλληλεπίδρασης - αξιοποίηση του πλαισίου της συγγραφής
Η αρχή της συνεργατικής γραφής
Η αρχή της γνωστικής μαθητείας
Η αρχή της αξιοποίησης της τάξης ως κοινότητας πρακτικής
Η αρχή της επικοινωνιακής λειτουργίας του γραπτού λόγου - αξιοποίηση της κειμενικής γνώσης
Η αρχή της αξιοποίησης της σχέσης ανάγνωσης και γραφής
Η αρχή της διαφοροποίησης της διδασκαλίας
ΔΙΔΑΚΤΙΚΕ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ, ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗΣ
Εισαγωγή
Μοντελοποίηση και φθίνουσα καθοδήγηση
Μοντέλο της κοινωνικο-πολιτισμικής γνωστικής μαθητείας
Κοινωνικές-διαδικαστικές διευκολύνσεις
Ξεκινώντας τη διδασκαλία
Η διαδικασία του σχεδιασμού
Η διαδικασία της παραγωγής ιδεών
Η διαδικασία της οργάνωσης
Η οργάνωση των ιδεών στα αφηγηματικά κείμενα
Η οργάνωση στα περιγραφικά κείμενα
Η οργάνωση στα επιχειρηματολογικά κείμενα
Κοινές τεχνικής οργάνωσης για όλα τα είδη κειμένων
Η διαδικασία της καταγραφής
Η διαδικασία της βελτίωσης/αναθεώρησης
Η διαδικασία της έκδοσης
Η δυναμικότητα των συγγραφικών διαδικασιών
Ανάγνωση κειμένων - αξιοποίηση της αλληλεπιδραστικής σχέσης ανάγνωσης και γραφής
Στρατηγικές διδασκαλίας των κειμενικών ειδών
Στρατηγικές επεξεργασίας κειμένων και κριτικής ανάγνωσης
Στρατηγικές και διδακτικές προτάσεις γνωστικού χαρακτήρα
Στρατηγικές και διδακτικές προτάσεις κοινωνικο-πολιτισμικού χαρακτήρα
Μια συνδυαστική πρόταση κοινωνικο-γνωστικού και κοινωνικο-πολιτισμικού χαρακτήρα
Συνεργατικές δραστηριότητες συγγραφής - αξιοποίηση του πλαισίου της τάξης
Αξιοποίηση των ΤΠΕ στη συγγραφή κειμένων
Οι προαναφερθείσες στρατηγικές από την οπτική της διαφοροποιημένης διδασκαλίας
Στοχαστικές διαδικασίες και μέσα
Ελληνική και ελληνόγλωσση βιβλιογραφία
Ξενόγλωσση βιβλιογραφία