ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΓΡΑΦΙΚΗ ΣΗΜΕΙΟΛΟΓΙΑ

Παρουσίαση

Ο αναγνώστης προστρέχει στον χάρτη για να εντοπίσει την πληροφορία, να τη διαφοροποιήσει από το σύνολο, να την κατατάξει να την ταξινομήσει και τέλος να της αποδώσει μετρήσιμα χαρακτηριστικά. Τις περισσότερες φορές όμως βρίσκεται αντιμέτωπος σε ένα νέο ερμηνευτικό πρόβλημα. Πρέπει να αποκωδικοποιήσει, να διαβάσει, να ερμηνεύσει. Επιφάνειες υπερφορτωμένες, επίδειξη άνευ σημασίας φωτορεαλιστικών ανάγλυφων, χρήση ασύμβατων χρωματικών συνδυασμών, ονοματολογία που εξάρει φαινόμενα δευτερεύουσας σημασία κλπ.
Ο χάρτης είναι ένα επικοινωνιακό τεκμήριο. Οφείλει να είναι κατανοητός σχεδόν αντανακλαστικά. Η κατασκευή ενός χρήσιμου χάρτη σημαίνει γρήγορες απαντήσεις στα ερωτήματα και όχι βέβαια οπτική τέρψη του αναγνώστη. Μια σειρά πολύπλοκων ποιοτικών και ποσοτικών ζητημάτων πρέπει να φτάνουν με ευκολία και αμεσότητα στον αποδέκτη. Στην συντριπτική τους πλειοψηφία οι χάρτες υπολείπονται αυτού του στόχου.
Όπως ο λόγος διαθέτει γραμματική και συντακτικούς κανόνες το ίδιο συμβαίνει με την οπτική γλώσσα. Οφείλει κάποιος να γνωρίζει του κανόνες και τις αρχές που τη διέπουν. Τι είναι αυτό που μπορεί να συμβάλει στην ορθή παραγωγή ενός χάρτη; Είναι η γνώση της (γραφικής) σημειολογίας του. Η έννοια της οποίας προσδιορίσθηκε, αναλύθηκε και κωδικοποιήθηκε από τον Jacques Bertin τη δεκαετία του εβδομήντα. Τη γραφική σημειολογία της χαρτογραφικής εικόνας και τη μεθοδολογία δημιουργίας ενός τεκμηρίου ικανού να προσδώσει στο χάρτη το μέγιστο της επιστημονικής και επικοινωνιακής του δυνατότητας, πραγματεύεται το παρών πόνημα που για πρώτη φορά εμφανίζεται στην ελληνική, ως αυτοτελές αντικείμενο μελέτης. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Ο ΧΑΡΤΗΣ ΕΝ ΣΥΝΤΟΜΙΑ
Γενικά, ορισμοί
Βασικές έννοιες
Η ΚΛΙΜΑΚΑ
Η αριθμητική και η γραφική κλίμακα
Η ταξινόμηση των κλιμάκων
Επιλογή κλίμακας
Ανάγωγη σε κοινή κλίμακα
ΟΙ ΠΡΟΒΟΛΕΣ
Τα διαφορετικά συστήματα προβολών
Ταξινόμηση των προβολικών συστημάτων
Η επιλογή της προβολής
ΤΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ
Η επιλογή του υποβάθρου
Η γενίκευση
ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
Ο σχεδιασμός
Η σχέση μεταξύ δεδομένων
Η ΟΜΑΔΟΠΟΙΗΣΗ ΜΙΑΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ ΣΕΙΡΑΣ ΣΕ ΤΑΞΕΙΣ
ΟΙ ΟΠΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ
Πρέπει να μάθουμε να βλέπουμε
Βασικές "γραμματικές" έννοιες της οπτικής γλώσσας
Φυσικές ιδιότητες της χαρτογραφικής εικόνας
Οι δυο διαστάσεις
Το μέγεθος
Η διαβάθμιση
Το σύμβολο
Το χρώμα
Ο προσανατολισμός
Η υφή
Επιφάνεια επικάλυψης (texture)
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΚΑΙ ΟΙ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΟΠΤΙΚΩΝ ΜΕΤΑΒΛΗΤΩΝ
Γραφική αποτελεσματικότητα
Χάρτες για ανάγνωση και χάρτες για θέαση
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΓΝΩΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΧΑΡΤΗ
Η παρουσίαση του χάρτη
Η γραφή στο χάρτη
Αναγνωσιμότητα και οπτική ιεραρχία
ΤΟ ΥΠΟΜΝΗΜΑ
Το υπόμνημα στους στατικούς χάρτες
Το υπόμνημα σε σύνθετους χάρτες
Η ΤΥΠΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΧΑΡΤΩΝ
Οι τοπογραφικοί χάρτες
Οι θεματικοί χάρτες
Οι χάρτες σύνθεσης
Άλλοι μέθοδοι χαρτογραφικής παρουσίασης
ΤΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΣΤΗΝ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΑ
Τα προγράμματα αυτοματοποιημένης χαρτογραφίας
Τα προγράμματα σχεδίου
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ