ΤΟ ΠΟΙΗΤΙΚΟ ΤΟΠΙΟ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ 19ου ΚΑΙ 20ού ΑΙΩΝΑ (ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΤΟΜΟΣ)

Παρουσίαση

Συνήθως πιστεύεται πως προσεγγίζοντας κριτικά ένα ποιητικό κείμενο έχουμε έναν ενιαίο σκοπό ή ένα σύνολο επιμέρους σκοπών που όλοι αποτελούν οργανικά μέρη ενός μόνο σκοπού. Αυτή η μιας κατεύθυνσης επιχείρηση, που την έχουμε νομιμοποιήσει κάτω από το όνομα «ερμηνεία», αποτελεί μια βασική κριτική αυταπάτη που μέσα από την ιστορία της κριτικής πράξης έχει αναπτυχθεί σε μια προκατάληψη εναντίον του λογοτεχνικού έργου και εις βάρος του αναγνώστη. Αυτό συμβαίνει επειδή η ενότητα ως προς την σκοποθεσία, μεθοδολογία και γενικώς τη λογική που πρέπει να χαρακτηρίζει το κριτικό εγχείρημα αναζητείται τελικώς - και επιβάλλεται - και στο έργο που γίνεται αντικείμενο κριτικής, κάτι που αποτελεί μια μορφή επιβολής πάνω στο έργο ενός σχεδίου που δεν υπάρχει, και που ίσως είναι δυνατό να θεωρηθεί ως ερμηνεία, αλλά δεν είναι κριτική. Για τους λόγους αυτούς ο ερμηνευτής - δηλαδή αυτός που είναι αφοσιωμένος στην ερμηνεία - της λογοτεχνίας θα πρέπει κάθε τόσο να αποτοξινώνεται ερμηνευτικά και να αφήνεται σε ασκήσεις καταστρατήγησης της αρχής της ενότητας του λογοτεχνικού έργου - και όσο πιο ικανός είναι ή νομίζει πως γίνεται, τόσο πιο συχνά πρέπει να υποβάλλει τον εαυτό του (δηλαδή το έργο του) σε μια τέτοια άσκηση. Καρπό της παραπάνω συνειδητοποίησης αποτελούν τα μελετήματα του τόμου, τα οποία λειτουργούν ως δοκιμές ερμηνευτικής αποτοξίνωσης που κατορθώνουν - ή δεν αποφεύγουν - να καταλήγουν σε ένα ερμηνευτικό συμπέρασμα σχετικά με το έργο μερικών από τους πιο σημαντικούς εκπροσώπους της ποιητικής μας παράδοσης. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Πρόλογος
ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΑΛΒΟΣ
ΣΚΟΠΟΙ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΤΩΝ ΩΔΩΝ
1. Τα τρία επίπεδα του προβλήματος
2. Πρόθεση και νόημα στις «Ωδές» του Κάλβου
3. Η μεταφορική ανάγνωση των μετωνυμιών των «Ωδών»
4. Εικονοποιία και επιχείρημα στις «Ωδές»
5. Ρομαντική «ευαισθησία» και νεοκλασικό «πάθος» στις «Ωδές»
6. Η ερμηνεία ως προκατάληψη της ενότητας: αναιρώντας την ενότητα των «Ωδών»
7. Ερμηνευτική ακυριολεξία εναντίον ποιητικής κυριολεξίας
8. Τα καλώς συγκερασμένα αποσπάσματα: η λανθάνουσα αποσπασματικότητα των «Ωδών»
Ο «ΑΜΑΡΤΩΛΟΣ» ΚΑΡΑΓΑΤΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟΝ «ΕΝΑΡΕΤΟ» ΚΑΛΒΟ
1. Η θεμελιώδης διαφορά μεταξύ Καραγάτση και Κάλβου
2. Η προσωπογραφία του Κάλβου από τον Καραγάτση
ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΣΟΛΩΜΟΣ
ΦΩΣ - ΣΩΜΑ: ΦΩΣ ΚΑΙ ΥΠΕΡΒΑΤΙΚΗ ΣΩΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΟ ΠΟΙΗΤΙΚΟ ΤΟΠΙΟ ΤΟΥ ΣΟΛΩΜΟΥ
1. Ποιητικό τοπίο και μεταφυσική αρχή
2. Αντίληψη της φύσης και εξατομίκευση στους ρομαντικούς
3. Το ποιητικό τοπίο του ανθρωπίνου σώματος
4. Η πρωταρχική εμπειρία
5. Η εικόνα της φεγγαροντυμένης
ΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟ ΔΕΙΓΜΑ ΤΟΥ ΓΟΤΘΙΚΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ GROTESQUE (ΣΧΟΛΙΟ ΣΤΗ ΓΥΝΑΙΚΑ ΤΗΣ ΖΑΚΥΘΟΣ)
1. Το θέλγητρο του τερατώδους
2. Η είσοδος των προσώπων στο δράμα
3. Ένα δείγμα του γοτθικού
Ο ERMANNO LUNZI ΚΑΙ Ο «GALANTUOMO» DIONISIO SALAMON (ΤΟ MISCELLANEA ΩΣ ΑΝΤΙ-ΓΥΝΑΙΚΑ ΤΗΣ ΖΑΚΥΘΟΣ)
1. Οι σχέσεις Σολωμού και Ερμάννου Λούντζη
2. Οι σχέσεις της Γυναίκας της Ζάκυθος και του Miscellanea
3. Το Miscellanea ως σχόλιο στη Γυναίκα της Ζάκυθος
ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ
ΟΙ ΝΙΚΗΤΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΘΥΜΑΤΑ ΤΗΣ ΗΔΟΝΟΜΑΝΙΑΣ: ΣΧΕΣΕΙΣ ΒΙΩΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΚΩΣΤΗ ΠΑΛΑΜΑ
1. Ποιητική πράξη και θεωρία
2. Οι δύο στάσεις του ποιητή απέναντι στον έρωτα: «ηδονιστική ακολασία» και «υψηλός ηδονισμός»
3. Η μέθοδος της διάκρισης και το αίτημα της ενότητας του έρωτα
Ο ΠΑΛΑΜΑΣ ΚΑΙ Η ΠΡΟΖΑ
1. Η σχέση του Παλαμά με την πεζογραφία
2. Οι φιλοδοξίες του Παλαμά ως πεζογράφου
3. Η ποιητική αντίληψη της πεζογραφίας
4. Το βασικό κριτήριο της επιτυχίας ή αποτυχίας του Παλαμά
Ο ΠΟΙΗΤΗΣ ΩΣ ΚΡΙΤΙΚΟΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΤΟΥ
1. Ποιοι νομιμοποιούνται να μιλούν για την ποίηση;
2. Η λειτουργικότητα των Προλόγων
3. Ο Παλαμάς ως κριτικός των έργων του στην Ποιητική του
4. Ο Παλαμάς ως κριτικός των έργων του στις Επιστολές
5. Μπορεί ο ποιητής να είναι κριτικός των έργων του;
ΤΟ ΜΕΓΑΛΕΙΟ ΚΑΙ Η ΑΘΛΙΟΤΗΤΑ ΕΝΟΣ ΡΗΜΑΤΙΚΟΥ ΟΝΤΟΣ
1. Ο ποιητής ως υποκριτής
2. Ταύτιση ζωής και ποίησης
3. Μια νίκη της ποίησης πάνω στην «ερωτική μανία»;
ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΗ ΝΕΑ ΠΑΛΑΜΙΚΗ ΙΔΕΑ
1. Ο Παλαμάς μπαίνει πανηγυρικά στην επικράτεια της Ιστορίας
2. Κάθε Έλληνας ποιητής και μια ιδέα
3. Ας μην ξεχνάμε τον μικροκαμωμένο γίγαντα του παραμυθιού μας
Ευρετήριο ονομάτων