Η ΝΟΣΤΑΛΓΙΑ ΤΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

Παρουσίαση

"Από τότε που πλημμυρίσαμε από καλά βιβλία χάθηκαν τα ξεχωριστά βιβλία, τα βιβλία που αισθανόμαστε πως είναι σημαντικό και προσπαθούμε να εξηγήσουμε γιατί, συζητώντας με άλλους... Τα καλά βιβλία είναι σαν τα καλά παιδιά: φρόνιμα, υπάκουα, επιμελή και, εννοείται, αφόρητα βαρετά. Όπως τα καλά παιδιά, έτσι και τα καλά βιβλία δεν αμφισβητούν ουσιαστικό τον κόσμο στον οποίο πρόκειται να ενταχθούν και, ακόμα και όταν δυσφορούν γι' αυτόν, το εκφράζουν με τρόπους προαποφασισμένους, εγκεκριμένους και υπαγορευμένους απ' αυτόν ακριβώς τον κόσμο. Δεν έχουν εκείνη την τρέλα, εκείνη την απρόβλεπτη, παρεκκλίνουσα ή παραβατική συμπεριφορά που μπορεί και να δείχνει υγεία..."

Ο παρών τόμος περιέχει λογοτεχνικές κριτικές και δοκίμια του Δημοσθένη Κούρτοβικ που καλύπτουν την περίοδο 2002 - 2013. Τα δοκίμια είναι συγκεντρωμένα σε ξεχωριστή ενότητα: θέλησε ο συγγραφέας να διευκολύνει όσους αναγνώστες ενδιαφέρονται για τη λειτουργία της λογοτεχνίας και τον διάλογό της με τον κόσμο ή με άλλα πολιτισμικά φαινόμενα, αλλά όχι απαραίτητα για καθένα από τα βιβλία. Από τις κριτικές επέλεξε όσες αναφέρονται στην ελληνική πεζογραφία και από τα δοκίμια όσα συζητούν λογοτεχνικά φαινόμενα και επιδίωξε, γενικά, μιαν ισορροπία ανάμεσα στη λογοτεχνική αξία των βιβλίων, την αντιπροσωπευτικότητα τους για τα διάφορα ρεύματα ή τις τάσεις της ελληνικής πεζογραφίας κατά τη συγκεκριμένη περίοδο και το ενδιαφέρον που μπορεί να διατηρεί σήμερα ο δικός του λόγος γι' αυτά τα βιβλία. Οι δύο ενότητες συνδέονται οργανικά η μία με την άλλη.
Ο Κούρτοβικ, με οξυμμένη ανθρωπολογική ματιά, τοποθετεί το λογοτεχνικό φαινόμενο στο ευρύτερο πλαίσιο της πολιτισμικής ζωής κι αυτή, με τη σειρά της, στο ακόμη ευρύτερο πλαίσιο της σύγχρονης, ελληνικής ή παγκόσμιας, πραγματικότητας. Ταυτοχρόνως, με αναφορές στην παγκόσμια λογοτεχνία -την περιεκτικότερη μορφή καλλιτεχνικής έκφρασης- κι αναδρομές σ' όλες τις εποχές, διερευνώντας τεχνικές, θεωρίες κι αισθητική, λειτουργεί ως αναγνώστης συγγραφέας και όχι ως βαθμολογητής. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

«Είτε γράφει για τα «απόνερα» της Έκθεσης της Φρανκφούρτης του 2011 είτε τα βάζει με τις μεταμοντέρνες «ευαισθησίες» είτε εκθέτει τη βαρεμάρα που του προκαλούν πλέον τα «καλά βιβλία» είτε επιχειρεί να ερμηνεύσει τη θριαμβευτική επάνοδο της λεγόμενης «λογοτεχνίας των τεκμηρίων», στο δοκίμιο που δάνεισε τον τίτλο του στη συλλογή, η σκέψη και η γραφή του ακτινοβολεί, όπως κι αυτή του Ροθ, πίστη στην απελευθερωτική δύναμη της λογοτεχνίας». (Κ.Β. Κατσουλάρης, bookpress.gr, 08/07/2015)

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ
Δοκίμια
Καινούργιο φιτίλι σε παλιό φουρνέλο
Ενώπιον φοβερού δικαστηρίου
Το βάρος του όγκου (και ο όγκος της ελαφρότητας)
Ψάχνοντας στον σκληρό δίσκο του κόσμου
Το θέατρο της εθνικής μας εφηβείας
Επιθυμώ διακαώς, δηλαδή δεν γουστάρω!
Ποδόσφαιρο και μυθιστόρημα
Οικονομικά ελλείμματα - πολιτισμικά ελλείμματα
Το συζυγικό γουδοχέρι ή τα τανκς;
Κάτω τα καλά βιβλία!
Η νοσταλγία της πραγματικότητας
Δύο τέχνες αλληλοκαθρεφτίζονται
Η Σταχτοπούτα φοράει Prada
Προς έναν αγανακτισμένο εστέτ
Άπνοια και αύρες των κόλπων
Η νέα αναγνωστική κουλτούρα
Γλάστρες ονείρων ή τεφροδόχοι ονείρων;
Η αμηχανία του Λουνατσάρσκι
Να ξεχνιόμαστε ή να ψυχοπλακωνόμαστε;
Ο συντηρητισμός του Κούντερα
Γράψε κι εσύ ένα, μπορείς!
Η Ιστορία πίσω από τις ιστορίες
ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ
Κριτικές
Έρωτες: ο πληθυντικός που ελαττώνει
Ανάμεσα στον Βολταίρο και τον Πάγγλωσσο
Ένας αιώνας μπροστά στον Λαβύρινθο
Οφθαλμαπάτες και αυταπάτες
Όπου ο λάθος δρόμος είναι ο σωστός
Τα χρόνια της ένοχης αθωότητας
Η ύβρις είναι γένους αρσενικού
Τεχνητές αναπνοές σε κενό αέρος
Καταραμένη αϋπνία, ευλογημένη αϋπνία
Από τα Χανιά στα Χανιά: η Οδύσσεια ενός αιώνα
Ξενοφών λυόμενος
Συμπεθεριό με προξενήτρα την Ιστορία
Ο Αστερίξ και η σύναξη των Δρυΐδων
Μια Φορντ στον δρόμο της αρετής
Τρομοκράτες για όλες τις δουλειές
Η λαίδη Μάκβεθ της λάτρας
Τριχούλες από το πινέλο του Βαν Γκογκ
Σαίξπηρ και Ρίλκε για ξεκάρφωμα
Οι γάμοι του Βίου και της Φαντασίας
Το κάλεσμα της άγριας φύσης
Η λογική και τα παγωτά
Και με τον Θεό και με τον Μαμμωνά
Η κληρονομιά του πόνου
Συνταγές με μεδούλι ζωής
Ο ωραίος νουάρ Δούναβης
Το σόου συνεχίζεται
Στοιχειώδες, αγαπητέ μου Βίσων!
Ο ξεχασμένος πόλεμος, ο αληθινός πόλεμος
Οικουμενική εθνική μειονότητα
Χημεία και τέρατα
Ο έρωτας στα χρόνια του παγετού
... μας βεβαιώνουν οι νεκροθάφτες της!
Οι κανίβαλοι δραπετεύουν από τον κυβερνοχώρο
Μια τραγική κωμωδία παρεξηγήσεων
Εμείς θα ζήσουμε κι ας είμαστε φτωχοί
Το μαγγανοπήγαδο του τρομοκράτη
Ο μυστικός δρόμος για την Ιθάκη
Ο Ευριπίδης στην κόκκινη επανάσταση
Ο ευπατρίδης των λαϊκών συνοικιών
Μια λέξη, χίλιες εικόνες
Ζωή χωρίς βιβλία και βιβλία χωρίς ζωή
Δέσμια αγάπη σε μια δέσμια χώρα
Πώς ανθίζει το τσιμέντο
Μαύρο, κόκκινο και ροζ αντάμα
Αντί για την Αμοργό, η Ιθάκη
Τα ζώπυρα της πρώτης αθωότητάς μας
Από την άγρια Φύση στην άγρια Δύση
Ένας κόσμος χωρίς ουρανό
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ