ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Γ' ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ

Παρουσίαση

Το "ελληνικό θαύμα". Για αρκετούς αιώνες, η ευρωπαϊκή φιλολογία και η ευρωπαϊκή ιστοριογραφία αντιμετώπιζαν το αρχαιοελληνικό παρελθόν ως "θαύμα". Η λαμπρή περίοδος από τον 8ο περίπου έως και τον 4ο αιώνα π.Χ. θάμπωνε όσους έρχονταν σε επαφή με τα έπη του Ομήρου, τη λυρική ποίηση, τα τραγικά και κωμικά έργα της Αθήνας, με τη φιλοσοφία από τον Θαλή μέχρι και τον Αριστοτέλη, με τη γλυπτική και την αρχιτεκτονική, με τη ρητορική και την πολιτική σκέψη. Αυτό που κυρίως εξέπληττε δεν ήταν τόσο η ιδιοφυΐα του ενός ή του άλλου ποιητή, το ταλέντο του ενός ή του άλλου καλλιτέχνη, η βαθύνοια και η πρωτοτυπία της σκέψης του ενός ή του άλλου στοχαστή, όσο το ίδιο το γεγονός της ανάδειξης τρόπων σκέψης και έκφρασης μοναδικών μέχρι τη στιγμή εκείνη στην ιστορία της ανθρωπότητας. "Θαύμα" όμως είναι κάτι που αδυνατούμε να ερμηνεύσουμε, ένα φαινόμενο του οποίου οι αιτίες θεωρούνται υπερφυσικές, ένα γεγονός πέρα από τα όρια της ανθρώπινης κατανόησης. Η συνεισφορά των Ελλήνων στον ανθρώπινο πολιτισμό είναι όντως μοναδική, είναι όντως θαυμαστή, το να την αντιμετωπίζουμε όμως ως θαύμα, δηλαδή ως κάτι το ανεξήγητο, είναι, αν μη τι άλλο, μια στάση που ακυρώνει την ίδια την ελληνική συμβολή στην ανθρώπινη σκέψη. Γιατί αυτό που κυρίως προσέφεραν οι Έλληνες στον πολιτισμό είναι η αναζήτηση "φυσικών" και όχι "υπερφυσικών", λογικών και όχι αυθαίρετων αιτίων στα φαινόμενα της φύσης και της ιστορίας.
Ήδη στα έργα του Ομήρου, τα πρώτα αυτά μνημεία της ελληνικής γλώσσας και της ελληνικής ποίησης, παρατηρούμε μια σημαντική διαφοροποίηση σε σχέση τόσο με το μυκηναϊκό παρελθόν (όπως μπορούμε να το αποκαταστήσουμε μέσα από τα πορίσματα της αρχαιολογίας) όσο και με τις παραδόσεις των άλλων λαών της Μέσης Ανατολής: γιατί το πιο σημαντικό χαρακτηριστικό της ομηρικής επικής ποίησης είναι το γεγονός πως, ενώ κινείται μέσα στα πλαίσια της παραδοσιακής θρησκείας, έχει κιόλας την τάση να απομακρύνει το μυστηριώδες και να προβάλλει τις λογικές σχέσεις.
"Θαύμα", λοιπόν, αλλά ένα θαύμα δημιουργημένο από ανθρώπους και από ιστορικές συνθήκες η ελληνική σκέψη μπορεί και πρέπει να αποτελεί το αντικείμενο της κριτικής σκέψης των νεοτέρων στον ίδιο βαθμό που μπορεί και πρέπει να αποτελεί διαρκή πηγή έμπνευσης. (Από την εισαγωγή στην αρχαία ελληνική φιλοσοφία)

Περιεχόμενα

-ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ (Έλενα Πατρικίου)
Α. Οι ιστορικές συνθήκες γέννησης της φιλοσοφίας
Β. Οι προσωκρατικοί
Γ. Οι σοφιστές και το κίνημα του διαφωτισμού στην Αθήνα
Δ. Ο Σωκράτης
Ε. Ο Πλάτων
-ΠΛΑΤΩΝ - ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ (Έλενα Πατρικίου)
Α. Η διάρθρωση του διαλόγου και τα πρόσωπα
Β. Η φιλοσοφική σημασία του διαλόγου
Γ. Ο μύθος του Πρωταγόρα για τη δημιουργία του ανθρώπου και την αρετή
Ενότητες
-ΠΟΛΙΤΕΙΑ (Μ.Ζ. Κοπιδάκης)
Εισαγωγή στην Πολιτεία
Το δαχτυλίδι του Γύγη
Η αλληγορία του σπηλαίου
Ο μύθος του Ηρός
-ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ (Δημήτρης Λυπουρλής - Δέσποινα Μωραΐτου)
Βίος και έργα
-ΗΘΙΚΑ ΝΙΚΟΜΑΧΕΙΑ
Εισαγωγή
Ενότητες
ΠΟΛΙΤΙΚΑ
Εισαγωγή
Ενότητες