BURN OUT

Παρουσίαση

Στη σύγχρονη εποχή, οποιοσδήποτε εργαζόμενος θα μπορούσε να υποστηρίξει ότι το εργασιακό περιβάλλον προκαλεί έντονο στρες. Οι εργοδότες απαιτούν μεγαλύτερη παραγωγικότητα με το μικρότερο δυνατό κόστος, ενώ οι εργαζόμενοι δε νιώθουν ασφάλεια στην εργασία τους. Επιπροσθέτως, ο ανταγωνισμός για εξασφάλιση προαγωγής εντείνεται διαρκώς και τα προβλήματα μη ορθολογικής διοίκησης, ανεπαρκούς ηγεσίας και δυσλειτουργικής οργανωσιακής συμπεριφοράς πολλαπλασιάζονται σε επικίνδυνο βαθμό. Κατά συνέπεια, οι εργαζόμενοι νιώθουν πλήρως εξουθενωμένοι, ελάχιστα ικανοποιημένοι και ανίκανοι να επιτύχουν τους επαγγελματικούς τους στόχους (Schaufeli, & Enzmann, 1998).
Δε θα ήταν υπερβολή, λοιπόν, να υποστηριχθεί ότι η επαγγελματική εξουθένωση (burnout) ίσως αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους επαγγελματικούς κινδύνους του 21ου αιώνα, καθώς αναφέρεται σε κάτι πολύ πιο σοβαρό από το να αισθάνεται κάποιος μελαγχολία ή να έχει μια άσχημη ημέρα. Συγκεκριμένα, η επαγγελματική εξουθένωση συνιστά μια χρόνια κατάσταση, κατά την οποία ο εργαζόμενος χάνει κάθε ενδιαφέρον για την εργασία του γεγονός που μπορεί να επιφέρει σοβαρή κρίση στη ζωή του. Εν γένει, θα μπορούσε να θεωρηθεί ως έλλειψη ενέργειας, αυτοπεποίθησης και ενθουσιασμού. Τα επίπεδα επαγγελματικής εξουθένωσης αποκαλύπτουν το πόσο καλή είναι η σχέση του εργαζόμενου με τη δουλειά του, αλλά και γενικότερα οι σχέσεις του με τον οργανισμό (Leiter et al., 1998).
Οι επιπτώσεις της μεταφράζονται σε υπερβολική κόπωση, χαμηλή προσπάθεια, σύγκρουση ρόλων, "εκπτώσεις" στην ποιότητα και ποσότητα της εργασίας που μπορεί να οδηγήσει ακόμη και στην εγκατάλειψή της από τον εργαζόμενο (Pines & Aronson, 1988). Πρόκειται για μια σύνθετη διαδικασία που έχει επιπτώσεις τόσο σε βιολογικό, όσο και σε πνευματικό και γνωστικό επίπεδο (Hobfoll, & Shirom, 2000). Γενικά, ως επαγγελματική εξουθένωση νοείται η αντίδραση σε μια έντονα στρεσογόνο κατάσταση, η οποία διήρκεσε για αρκετό καιρό κατά το παρελθόν ή εξακολουθεί να λαμβάνει χώρα. Τα άτομα τα οποία απειλούνται περισσότερο είναι εκείνα που αντιμετωπίζουν ιδιαίτερη πίεση από τη δουλειά τους. Για τα άτομα αυτά, η εργασία αποτελεί βασική αιτία εκδήλωσης υψηλών επιπέδων στρες (Schaufeli, & Enzmann, 1998), δεδομένου ότι βιώνουν ματαίωση λόγω της αποτυχίας επίτευξης του επιδιωκόμενου στόχου (Freudenberger, & Richelson, 1990).
Ενδεικτικά, αναφέρεται ότι το εργασιακό στρες υπολογίζεται ότι κοστίζει στην οικονομία των Ηνωμένων Πολιτειών $300 δισ. εξαιτίας αναρρωτικών αδειών, μακροχρόνιων αναπηριών και αποχωρήσεων προσωπικού από την εργασία. Επιπλέον, οι αδιάφοροι και δυσαρεστημένοι υπάλληλοι "κοστίζουν" στη βρετανική οικονομία σχεδόν £46 δισ. το χρόνο λόγω χαμηλής παραγωγικότητας και χαμένων ημερών εργασίας. Αξίζει να αναφερθεί η μελέτη της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Harvard, η οποία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι σημαντικότερες αιτίες στρες είναι οι υπερβολικές επαγγελματικές απαιτήσεις και ο ανεπαρκής έλεγχος στη λήψη αποφάσεων (Leiter, & Maslach, 2007).
Τα αίτια του φαινομένου αυτού αναζητούνται όχι μόνο σε προσωπικούς παράγοντες, αλλά και στο πλαίσιο του οργανισμού, στον οποίο εργάζεται το άτομο. Συγκεκριμένα, τόσο οι ηθικές αξίες και οι διαδικασίες επίτευξης στόχων που μετέρχεται ο οργανισμός, όσο και ο σεβασμός που δείχνει στους εργαζόμενους, εκτιμάται ότι επηρεάζουν την εμφάνιση του burnout (Maslach, Schaufeli, & Leiter, 2001 Johns, 2006). Οι καταστάσεις που συνήθως συναντώνται κατά την αναζήτηση των αιτίων του φαινομένου αυτού είναι ο φόρτος εργασίας, η άσκηση ελέγχου, η ανατροφοδότηση, η δικαιοσύνη, η σύγκρουση ρόλων, η ηθική και οι αξίες του εργαζόμενου και του οργανισμού (Maslach, & Leiter, 1997 Leiter, & Maslach, 1999 Leiter, & Maslach, 2004). [...] (Από την εισαγωγή του επιμελητή)

Περιεχόμενα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Βιβλιογραφικές παραπομπές
1. ΕΝΑ ΜΟΝΤΕΛΟ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΞΟΥΘΕΝΩΣΗ
Βιωμένη επαγγελματική εξουθένωση
Οργανωσιακοί παράγοντες
Σχετιζόμενα με την εργασία αποτελέσματα
Υποθέσεις
Μέθοδος
Συμμετέχοντες
Μετρήσεις
Αποτελέσματα
Περιγραφική στατιστική
Έλεγχος του μοντέλου
Άμεσα και έμμεσα αποτελέσματα
Συζήτηση
Βιβλιογραφικές παραπομπές
2. ΑΝΑΚΑΛΥΠΤΟΝΤΑΣ ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΚΑΙ ΤΟ ΣΚΟΠΟ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - Η ΔΙΑΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΩΣ ΥΠΟΒΑΘΡΟ ΕΝΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΤΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΕΞΟΥΘΕΝΩΣΗΣ
Διαπροσωπική ψυχολογία και ψυχοσύνθεση
Η πρόκληση της Εσωτερικής Κυριαρχίας
Το πρόγραμμα
Παράγοντες επιτυχίας
Η αξιολόγηση
Διανοητικές ασκήσεις
Η ομαδική διεργασία
Οι σύμβουλοι ψυχοσύνθεσης
Επίλογος [...]
3. ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ Η ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΞΟΥΘΕΝΩΣΗ ΤΗ ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΥΓΕΙΑ; ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΩΝ ΣΥΓΧΡΟΝΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ
Η εννοιολογική βάση της επαγγελματικής εξουθένωσης
Το Μοντέλο και η Απογραφή Επαγγελματικής Εξουθένωσης της Maslach
Το Μοντέλο και η Μέτρηση Επαγγελματικής Εξουθένωσης της Pines
Το Μοντέλο και η Μέτρηση Εξουθένωσης Shirom-Melamed (SMBM)
Μοντέλα επαγγελματικής εξουθένωσης και υγεία
Οι συνέπειες της επαγγελματικής εξουθένωσης για την υγεία: ψυχική υγεία
Οι συνέπειες της επαγγελματικής εξουθένωσης για την υγεία: σωματική υγεία
Περίληψη και συμπεράσματα
Συμπεράσματα για τις οργανώσεις
Παρεμβάσεις για τη μείωση της επαγγελματικής εξουθένωσης
Κατευθύνσεις για τη μελλοντική έρευνα
4. ΠΡΟΔΡΑΣΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ, ΠΟΡΟΙ ΚΑΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΞΟΥΘΕΝΩΣΗ: ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟ ΣΤΡΕΣ
Αντιμετώπιση, πόροι και αποτελέσματα
Προδραστική αντιμετώπιση
Εργασιακό στρες και επαγγελματική εξουθένωση
Επαγγελματική εξουθένωση και προδραστική αντιμετώπιση
Μελέτη 1
Εργασιακό στρες, θυμός και προδραστική αντιμετώπιση
Μελέτη 2
Ένα θεωρητικό μοντέλο προδραστικής αντιμετώπισης, πόρων και αποτελεσμάτων
5. ΑΣΥΝΕΙΔΗΤΕΣ ΕΠΙΡΡΟΕΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΛΟΓΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑΣ ΚΑΙ Η ΣΧΕΣΗ ΤΟΥΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΞΟΥΘΕΝΩΣΗ: ΜΙΑ ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΥΠΑΡΞΙΑΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Μέθοδος
Η επαγγελματική εξουθένωση στις νοσηλεύτριες
Ιλένε
Η επαγγελματική εξουθένωση στους δασκάλους
Μαίρη
Η επαγγελματική εξουθένωση των μάνατζερ
Νταν
Η επαγγελματική εξουθένωση στους επιχειρηματίες
Σύγκριση επιχειρηματιών και μάνατζερ
Άβνερ
6 "ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΞΟΥΘΕΝΩΣΗ ΚΑΙ ΦΘΟΡΑ": ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΑΙ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΑΠΟ ΜΙΑ ΕΘΝΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ
Εισαγωγή
Η επαγγελματική εξουθένωση ως φάση σε μία γενική διαδικασία κρίσης
Σχέσεις της εξουθένωσης και της φθοράς με διάφορες μεταβλητές υποβάθρου, απασχόλησης, εργασίας και οικογένειας
Στόχοι και ερωτήσεις
Μέθοδοι
Μεταβλητές και δείκτες
Στατιστικές αναλύσεις
Ποσοστά απαντήσεων
Αποτελέσματα
Συνολικό δείγμα
Σχέσεις με τις δημογραφικές μεταβλητές
Σχέσεις με την αγορά εργασίας και τις μεταβλητές απασχόλησης
Οργανωσιακές και εργασιακές συνθήκες
Οικογενειακές ή μη εργασιακές απαιτήσεις
7. ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΞΟΥΘΕΝΩΣΗ ΚΑΙ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ: ΕΝΑ ΖΗΤΗΜΑ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΕΡΕΥΝΗΘΕΙ ΑΡΚΕΤΑ ΑΝΑΖΗΤΑ ΘΕΩΡΙΑ
Συναισθηματικά απαιτητικές αλληλεπιδράσεις και επαγγελματική
εξουθένωση
Επαγγελματική εξουθένωση και ΜΒΙ: προβλήματα ορισμού
Εναλλακτικοί τρόποι δημιουργίας εννοιολογικού πλαισίου για την επαγγελματική εξουθένωση και τη Συναισθηματική εξάντληση
Μελλοντικές κατευθύνσεις της έρευνας για την επαγγελματική εξουθένωση και τα συναισθήματα
8. ΕΡΩΤΑΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑ: ΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΙΣ ΑΣΥΝΕΙΔΗΤΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΞΟΥΘΕΝΩΣΗ
Επαγγελματική εξουθένωση και εξουθένωση του ζευγαριού: μια ψυχαναλυτική-υπαρξιστική ερμηνεία [...]
9. "ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΦΛΟΓΑ": "ΕΞΟΥΘΕΝΩΣΗ" ΣΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ: ΟΨΕΙΣ ΤΗΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΞΟΥΘΕΝΩΣΗΣ ΣΤΙΣ ΚΟΙΝΟΤΙΚΕΣ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ
10. ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΔΥΟ ΦΥΛΩΝ ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΣΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟ ΣΤΡΕΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΞΟΥΘΕΝΩΣΗ
11. ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΥΡΗΜΑΤΩΝ ΕΝΟΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΕΞΟΥΘΕΝΩΣΗΣ
12. ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΕΞΟΥΘΕΝΩΣΗΣ ΣΤΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΤΙΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΟΥ ΣΤΡΕΣ