ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΘΝΟΓΡΑΦΙΑ

Παρουσίαση

Το βιβλίο αυτό παρακολουθεί τις περιπέτειες και τους μετασχηματισμούς δύο βασικών εννοιών της ανθρωπολογίας: του πολιτισμού και της εθνογραφίας, εννοιών που η αμφισβήτησή τους έχει οδηγήσει την ανθρωπολογία σε κρίσιμη καμπή. Και φαίνεται ότι τα πιθανά μονοπάτια εξόδου από την κρίση θα χαραχθούν αναγκαστικά μέσα από τις δύο αυτές έννοιες, καθώς αυτές διευρύνονται και μεταβάλλονται συνεχώς για να συλλάβουν όσο το δυνατόν πιστότερα και ακριβέστερα την κοινωνική πραγματικότητα. Μέσα από αυτή τη διαδικασία σκιαγραφείται ο τρόπος με τον οποίο η έννοια "πολιτισμός" συνομιλεί με την έννοια "κοινωνία" και πως, μέσα από τον διάλογο αυτό, προκύπτουν νέες έννοιες/εργαλεία, όπως πρακτική, λόγος, δύναμη και εξουσία, που επιδρούν άμεσα στον τρόπο με τον οποίο εφαρμόζεται η εθνογραφία τόσο ως ερευνητική διαδικασία και μέθοδος όσο και ως τρόπος γραφής. Έτσι, η σχολή της αμερικανικής πολιτισμικής ανθρωπολογίας ανταμώνει με τη βρετανική σχολή της κοινωνικής ανθρωπολογίας, και οι δύο συνομιλούν με βάση τα στοιχεία που προσφέρει στη συζήτηση αυτή η γαλλική σχολή της εθνολογίας. Το αποτέλεσμα του διαλόγου και των ζυμώσεων αυτών είναι μια αναθεωρημένη πλέον, πλουραλιστική, ενιαία, πλατιά, κριτική και αναστοχαστική ανθρωπολογία. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)

Περιεχόμενα

Πρόλογος
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
Κεφάλαιο 1. Εισαγωγή: η ανθρωπολογία πάντα κριτική και πάντα σε κρίση;
Κεφάλαιο 2. Από τον πολιτισμό στους πολιτισμούς
Culture εναντίον civilization: έννοιες και περιεχόμενο
Το "πνεύμα των ανθρώπων": από τον Herder στον Boas
Η sui generis φύση του πολιτισμού: από την αυτονομία στη χρησιμότητα
Αναθεωρήσεις και κριτικές
Ο "τόπος" (locus) του πολιτισμού
Κεφάλαιο 3. Στροφή στη δομή των πολιτισμών: η κρίσιμη καμπή
Πολιτισμός και κοινωνία: όροι αντιθετικοί;
Ο δομισμός του Levi-Strauss: η πρώτη συμφιλίωση του "πολιτισμικού" με το "κοινωνικό"
Η πολιτισμική διάσταση του κοινωνικού: οι νεο-μαρξιστές και η θεωρία της κοινωνικής οργάνωσης
Πολιτισμός και λαοί χωρίς ιστορία
Κεφάλαιο 4. Ο πολιτισμός ως σύμβολα και κοινά νοήματα
Από τη δομή στη διαδικασία
Ο πολιτισμός ως νόημα και ερμηνεία
Ο πολιτισμός ως επινόηση και μεταφορά: η "τροπικότητα" του πολιτισμού
Κεφάλαιο 5. Από το νόημα στην αμφισβήτηση
Η κρίση της δομής και η επιστροφή του "δρώντoς υποκειμένου"
Δομή και ιστορία: η συμφιλίωση του πολιτισμού με τη δομή
Ο πολιτισμός ως πολιτική
Κεφάλαιο 6. Πολιτισμός και ετερότητα. Καταργώντας τα πολιτισμικά σύνορα;
Το ζήτημα της αναγνώρισης και της εκπροσώπησης: η πολιτική των ταυτοτήτων
Ο πολιτισμός και οι στρατηγικές της αντίστασης
Πολιτισμός και συναισθήματα
Πολιτισμός, γλώσσα, λόγος
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ
ΕΘΝΟΓΡΑΦΙΑ: ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑΣ
Κεφάλαιο 7. Εθνογραφία και πολιτισμική γνώση
"Εθνογραφία", "εθνολογία", "ανθρωπολογία": σε αναζήτηση μεθόδου
Η επιτόπια έρευνα ως τρόπος γνώσης των "άλλων" πολιτισμών
Κεφάλαιο 8. Συμμετοχική παρατήρηση και θεωρητικά ζητήματα
Το "οξύμωρο" της συμμετοχικής παρατήρησης και άλλα διλήμματα
Η θετικιστική προσέγγιση
Το ερμηνευτικό "παράδειγμα"
Το τέλος της εθνογραφίας;
Κεφάλαιο 9. "Από τη σκοπιά του ιθαγενούς": η εθνογραφία ως ερευνητική διαδικασία
Η αμερικανική σχολή πολιτισμικής ανθρωπολογίας
Η βρετανική σχολή κοινωνικής ανθρωπολογίας και η καθιέρωση της "επιστημονικής" εθνογραφίας
Η γαλλική σχολή εθνολογίας
Κεφάλαιο 10. Από τον εθνογραφικό ρεαλισμό στην πολιτισμική κριτική
"Γράφοντας τον πολιτισμό": η εθνογραφία ως κείμενο
Ερμηνεύοντας τον πολιτισμό: πυκνή περιγραφή
Διάλογος και αναστοχαστική εθνογραφία
Η εθνογραφία ως αναπαράσταση: διαβάζοντας τον πολιτισμό
Κεφάλαιο 11. Τα μετά τον πολιτισμό και την κριτική της εθνογραφίας
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ
Επιλεγμένοι όροι
Χαρτογραφική απεικόνιση ανθρωπολογικών και εθνογραφικών ερευνών
Παγκόσμιος χάρτης πολιτισμών (οδηγός)
Χάρτης 1. Ελλάδα-Κύπρος
Χάρτης 2. Ευρώπη
Χάρτης 3. Ασία
Χάρτης 4. Ωκεανία - Νήσοι Ειρηνικού
Χάρτης 5. Βόρειος - Κεντρική Αμερική
Χάρτης 6. Νότιος Αμερική
Χάρτης 7. Αφρική
Βιβλιογραφία
Ευρετήριο κύριων ονομάτων
Ευρετήριο εννοιών
Φυλές που αναφέρονται στον τόμο