Η ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ ΣΕ ΚΡΙΣΗ

Παρουσίαση

«Η νεωτερικότητα σε κρίση» είναι το δεύτερο μέρος ενός διαλόγου πού διεξάγεται ανάμεσα στον Carlo Bordoni και τον Zygmunt Bauman και περιλαμβάνεται στον τόμο "State of Crisis" (Polity, Καίμπριτζ 2014). Τα άλλα δύο μέρη του διαλόγου στεγάζονται υπό τους τίτλους «Η κρίση του Κράτους» και «Η Δημοκρατία σε κρίση».
Επιλέξαμε να παρουσιάσουμε το κεφάλαιο εκείνο στο οποίο ο προβληματισμός του διαλόγου επικεντρώνεται στην κρίση της νεωτερικότητας καθώς η κρίση των αξιών και των βεβαιοτήτων που αναλύεται εδώ αποτελεί επιτομή των υπόλοιπων παραμέτρων (οικονομικής, πολιτικής, ηθικής, πνευματικής) της τρέχουσας καθολικής κρίσης που βιώνουμε ως «μετανεωτερικότητα».
«Η μετανεωτερικότητα, με τη χαρακτηριστική της έξαρση του ατομικισμού και την εξασθένιση της αλληλεγγύης, του σεβασμού για τους άλλους και της πολιτισμένης συμπεριφοράς που συνόδευαν την εμφάνιση της νεωτερικότητας, κατέληξε να παρουσιάζει την όψη μιας κοινωνίας η οποία έχει οπισθοδρομήσει στην κατάσταση της επιβίωσης του πιο επιτήδειου, του πιο έξυπνου, του πιο άπληστου εκεί η βεβαιότητα των δικαιωμάτων χάνεται,... εκεί το πνεύμα του τυφλού καταναλωτισμού επικρατεί χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τα αποθέματα του πλανήτη (από το νερό έως την ενέργεια) ακολουθώντας το θηριώδες ένστικτο του έχειν...» (Bordoni).
Ο διάλογος των δύο συνομιλητών αναπτύσσεται στη βάση μιας ορολογικής διαφωνίας ως προς την περιλάλητη «μετανεωτερικότητα». Για τον Bauman κάτι τέτοιο δεν υπάρχει η περίοδος της νεωτερικότητας δεν έχει φτάσει στο «τέλος» της όπως δεν έχει φτάσει στο «τέλος» της η Ιστορία - ούτε καν η περίοδος των μεγάλων ψευδαισθήσεων. Η λεγόμενη «μετανεωτερικότητα», η περίοδος εντός της οποίας ζούμε δεν είναι, κατά τον Bauman, παρά μια παρατεινόμενη, εκφυλιζόμενη νεωτερικότητα.
Αντιθέτως, κατά τον Bordoni, όχι μόνο έχει τελειώσει η νεωτερικότητα αλλά (με το κλείσιμο του εικοστού αιώνα) έχει τελειώσει και η μετανεωτερικότητα. «Το να μιλάει κανείς σήμερα για το μεταμοντέρνο ηχεί ως αναχρονισμός».
Ωστόσο, ανεξαρτήτως της διαφωνίας στους όρους και στα όρια της από κοινού ζοφερά περιγραφόμενης ιστορικής περιόδου που διανύουμε, συμπληρώνουν καθένας από τη δική του οπτική σκοπιά το ολογράφημα της κόλασής μας που δεν έχει ακόμα οριστική ονομασία. Αυτή η «ρευστή» νεωτερικότητα, όπως προσωρινά την ορίζει ο Bauman, δεν είναι παρά το αρνητικό της λαμπερής εικόνας του θριαμβεύοντας νεοφιλελευθερισμού, όπου ο κατ' εξοχήν νεωτερικός μύθος της «Προόδου» έχει από καιρό μεταλλαχθεί στο ψυχρό μεταμοντέρνο ιδεολόγημα ενός συστήματος που δεν μπορεί να συνεχίσει να υπάρχει παρά μόνο διαστρέφοντας τη δημιουργία σε καταστροφή. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΗ
Η ανάκληση των επαγγελιών
Η αποχωρούσα νεωτερικότητα
Αποδόμηση και άρνηση
Το τέλος της ιστορίας;