ΕΝΑΣ ΟΜΗΡΟΣ

Παρουσίαση

Τον Οκτώβριο του 1961 έφτανε στα χέρια του Μίκη Θεοδωράκη, που τότε βρισκόταν στο Παρίσι, ένα θεατρικό έργο εμπνευσμένο από τον απελευθερωτικό αγώνα του ιρλανδικού λαού, που περιείχε και μια σειρά ποιημάτων. Ήταν το έργο του Ιρλανδού Μπρένταν Μπίαν "Ένας Όμηρος", σε μετάφραση Βασίλη Ρώτα - Βούλας Δαμιανάκου. Έργο και ποιήματα (15 τον αριθμό) άρεσαν στον συνθέτη, που προχώρησε αμέσως στη μελοποίησή τους.
Εξι μήνες αργότερα, τον Απρίλιο του 1962, το έργο παρουσιαζόταν από το "Κυκλικό Θέατρο" του Λεωνίδα Τριβιζά (που είχε κάνει την πρόταση στον συνθέτη), σε σκηνοθεσία του ίδιου, σκηνικά - κοστούμια Γιάννη Τσαρούχη, με την Ντόρα Γιαννακοπούλου στα τραγούδια, σημειώνοντας μεγάλη καλλιτεχνική κι εμπορική επιτυχία. Τον ίδιο χρόνο, τα τραγούδια με τη Γιαννακοπούλου και τον Δημήτρη Φάμπα στην κιθάρα βγήκαν σε δίσκο (από την Columbia) και στη συνέχεια με τη φωνή του ίδιου του συνθέτη, με εξώφυλλο του Α. Τάσσου (από τη Lyra) και ταυτόχρονα από δύο γαλλικές δισκογραφικές εταιρείες. Δέκα χρόνια αργότερα (1972) ερχόταν να προστεθεί ακόμη μία εκτέλεση, από γαλλική επίσης εταιρεία, με τη Μαρία Φαραντούρη. Έργο και, κυρίως, τραγούδια (με κυρίαρχο "Το γελαστό παιδί") είχαν, στα χρόνια που ακολούθησαν, μεγάλη απήχηση, καθώς συνδέθηκαν και με ελληνικά συμβάντα. Αλλά πριν, μερικά για το έργο:
Το "Ένας Όμηρος", που ο Μπίαν έγραψε το 1958, όπως ήδη αναφέρθηκε είναι εμπνευσμένο από τον απελευθερωτικό αγώνα του ιρλανδικού λαού κατά των Βρετανών, που δυνάστευαν το νησί επί 700 χρόνια. Αγώνας που υποχρέωσε το 1922 τους Βρετανούς ν' αποχωρήσουν κρατώντας ένα μικρό μέρος (το 1/6) της χώρας -και το πιο πλούσιο- στα βόρεια, και αυτός είναι ο λόγος του συνεχιζόμενου αγώνα των Ιρλανδών. Στον αγώνα αυτόν συμμετείχε και ο Μπίαν, με συνέπεια να συλληφθεί και να καταδικαστεί σε φυλάκιση 9 ετών. [...] Στον ίδιο αγώνα συμμετείχε, ως ηγετικό στέλεχος, και ο Μάικλ Κόλινς, από τα ιδρυτικά μέλη του IRA. Πολιτικοί, ωστόσο, τον παγίδεψαν και στον εμφύλιο που ακολούθησε ο Κόλινς δολοφονείται σε ηλικία μόλις 32 ετών (εξ ου και οι στίχοι "σκοτώσαν οι δικοί μας το γελαστό παιδί", προσωνυμία που του είχε δοθεί από τους οπαδούς του), για να καταξιωθεί στη συνείδηση του ιρλανδικού λαού ως ήρωας. [...] Στην Ελλάδα το "Γελαστό παιδί" συνδέθηκε με τη δολοφονία του βουλευτή Γρηγόρη Λαμπράκη από τους παρακρατικούς το 1963 -πολύ περισσότερο όταν ο Κώστας Γαβράς το χρησιμοποίησε ως βασικό μουσικό μοτίβο στην ταινία του "Ζ", ενώ στο ίδιο τραγούδι, με τη φωνή της Φαραντούρη, ο στίχος "σκοτώσαν οι δικοί μας το γελαστό παιδί" έγινε "σκοτώσαν οι φασίστες το γελαστό παιδί". Φαραντούρη και Γιαννακοπούλου το περιελάμβαναν στις συναυλίες που έδιναν στη διάρκεια της δικτατορίας στο εξωτερικό.... (Δημήτρης Γκιώνης, Ελευθεροτυπία 12/11/2011)