Η ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ

Παρουσίαση

Η Αναγέννηση είναι ένα από τα πιο ρηξικέλευθα κείμενα φιλοσοφικής κριτικής του πολιτισμού πού ενέπνευσε μοντέρνους συγγραφείς καί ποιητές, όπως Ο Προύστ, Ο Τζόυς, Ο Γέιτς, Ο Πάουντ ή ο Καβάφης, καί επιζεί μέχρι τίς μέρες μας ως ανεπανάληπτη έκφραση μιας αισθητικής θεώρησης της ζωής. Η πρώτη έκδοση της Αναγέννησης το 1873 προσέκρουσε στη βλοσυρή σιωπή καί την αποδοκιμασία των μεγάλων δασκάλων της βικτωριανής Αγγλίας. Την ίδια στιγμή έγινε το μανιφέστο του νεανικού αισθητικού κινήματος της "παρακμής". Ο Πέιτερ ταράχτηκε από τίς αντιδράσεις πού ενέπνευσε το βιβλίο: "Θα ήθελα να μη με αποκαλούν ηδονιστή", είπε, "δίνει μια τόσο εσφαλμένη εντύπωση σε όσους δεν γνωρίζουν ελληνικά". Προβαίνοντας σε μια πρωτότυπη θεώρηση ορισμένων από τα ωραιότερα καλλιτεχνικά καί λογοτεχνικά έργα της γαλλικής καί της ιταλικής Αναγέννησης, ο Πέιτερ επαναπροσδιόρισε την κριτική ως μια ιμπρεσιονιστική, σχεδόν ερωτική εξερεύνηση της αισθητικής ανταπόκρισης του κριτικού στο έργο. Το περιβόητο "Συμπέρασμά" του σκανδάλισε πολλούς με την επιμονή του να προβάλλει την απόλαυση καί το πάθος ως μόνη δικαίωση της ζωής, ενώ παράλληλα γοήτευσε άλλους κορυφαίους υπέρμαχους του αισθητισμού - όπως ο Όσκαρ Ουάιλντ, για τον οποίο ή Αναγέννηση, "το βιβλίο πού είχε μια τόσο παράξενη επίδραση στη ζωή μου", αποτελεί την "Αγία Γραφή του κάλλους". Το βιβλίο περιέχει τα κλασικά πλέον κείμενα της πρώτης έκδοσης, ανάμεσα τους καί εκείνο για τον Λεονάρντο ντα Βίντσι, στο όποιο ανήκει ή περίφημη περιγραφή της Μόνα Λίζα, "το πιο φημισμένο κομμάτι πού γράφτηκε ποτέ για οποιαδήποτε εικόνα στον κόσμο". Περιλαμβάνει επίσης, ως επίμετρα, δύο σημαντικά κείμενα για τον Πέιτερ, του Κένεθ Κλάρκ καί του Μάριο Πράτς. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)

Στον προθάλαμο του καλλιτεχνικού μοντερνισμού, ο αισθητιστής κριτικός Walter Pater (1839-1894) αποκάλυψε μια καινούργια όψη του ευρωπαϊκού 15ου αιώνα, σφράγισε την καλλιτεχνική δημιουργία με τον υποκειμενισμό της κριτικής του ματιάς και επηρέασε αποφασιστικά τους νεότερους Προυστ, Τζόις, Γέιτς, Πάουντ και Καβάφη. Οταν πρωτοεμφανίστηκε στα 1873 το εμβληματικό έργο του "Η Αναγέννηση. Μελέτες για την τέχνη και την ποίηση", ο "άτολμος" καθηγητής της Οξφόρδης βρέθηκε ξαφνικά ανάμεσα σε έναν κύκλο φανατικών θαυμαστών που διαρκώς μεγάλωνε. Ήταν, όπως σημειώνει ο επιμελητής της εγγλέζικης έκδοσης καθηγητής Matthew Beaumont, ωσάν το έργο να δημιούργησε μια μυστική κοινότητα αναγνωστών για τους οποίους το ανθρώπινο κορμί, και ειδικότερα το ανδρικό ανθρώπινο κορμί περιέκλειε, ως η πεμπτουσία της ωραιότητας, τις πιο βαθιές πνευματικές αλήθειες.
Συγκεντρώνοντας γύρω του υπέρμαχους του νεανικού κινήματος της "παρακμής", του αισθητισμού και του ηδονισμού, ανάμεσα στους οποίους και τον Οσκαρ Ουάιλντ, ο Πέιτερ προσέκρουσε στην παγερή εχθρότητα της βικτωριανής Αγγλίας. (ΕΛΙΣΑΒΕΤ ΚΟΤΖΙΑ, ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 5/2/2012)

Περιεχόμενα

Εισαγωγή
Δύο παλαιές γαλλικές ιστορίες
Πίκο ντέλα Μιράντολα
Σάντρο Μποτιτσέλι
Λούκα ντέλα Ρόμπια
Η ποίηση του Μικελάντζελο
Λεονάρντο ντά Βίντσι
Η σχολή του Τζορτζόνε
Ζοακίμ ντύ Μπελαί
Βίνκελμαν
Συμπέρασμα
Επίμετρο του Κένεθ Κλάρκ
Επίμετρο II του Μάριο Πράτς.