Η ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΤΟΥ ΑΝΔΡΙΣΜΟΥ

Παρουσίαση

Καιρός είναι να μπορέσουν οι "Γλεντιώτες" να διαβάσουν τα όσα έγραψα για το χωριό τους, τη ζωή τους και τις αξίες που διέπουν την καθημερινότητά τους στη δική τους γλώσσα (αν όχι -για προφανείς λόγους- στην πλούσια διάλεκτο που εξακολουθεί να είναι σημαντικός φορέας των αντιλήψεών τους). Εξίσου σημαντικό είναι ότι οι Έλληνες που δεν γνωρίζουν τους ορεσίβιους Κρητικούς, παρά μόνο μέσα από τις διαστρεβλώσεις και τις προκαταλήψεις που έχουν δυστυχώς χρωματίσει τον τρόπο με τον οποίο παρουσιάζονται στα μαζικά μέσα, θα μπορέσουν τώρα να αντλήσουν μια εντελώς διαφορετική εντύπωση...
Το χωριό που περιγράφω σ' αυτές τις σελίδες βρίσκεται εδώ και μερικά χρόνια στο επίκεντρο μιας θύελλας κατηγοριών και παρεξηγήσεων, σε σημείο μάλιστα να έχει γίνει πλέον έμβλημα και μεταφορά της εγκληματικότητας και της βίας... Όποιος γνωρίζει, έστω και επιφανειακά, τη συγκεκριμένη περίπτωση θα μπορούσε εύκολα να καταλήξει σε μάλλον σωστό συμπέρασμα για την ταυτότητα του χωριού.
Αλλά ο σκοπός ενός επιστημονικού βιβλίου περί εθνογραφίας δεν είναι να ξεσκεπάσει σκάνδαλα και εγκλήματα για λόγους δυσφήμισης ή απλής διασκέδασης. Αντίθετα, θέλει να επισημάνει τις αρχές και τις συνθήκες που ρυθμίζουν την καθημερινότητα ανθρώπων των οποίων η αντίληψη για το δίκαιο και το σωστό είναι μια ιστορικά ριζωμένη προσαρμογή στο χώρο τους και στις πολιτικές και πολιτισμικές του ιδιαιτερότητες. (Από την παρουσίαση της έκδοσης)

Η πρωτοποριακή, και κλασική πλέον, μελέτη του Μάικλ Χέρτσφελντ για τα ήθη, τις πρακτικές και την καθημερινή ζωή μιας παραδοσιακής ορεινής κοινότητας της Κρήτης, που σήμερα, τρεις δεκαετίες αργότερα, βρίσκεται στο προσκήνιο μιας αμφιλεγόμενης δημοσιότητας.
«Οι κρήτες ορεσίβιοι φημίζονται ιδιαιτέρως για τη σθεναρή αντίστασή τους στην Τουρκοκρατία και, αργότερα, στη γερμανική Κατοχή. Οι αξίες τους, που εκφράζονται ωραία στη ρήση του Καζαντζάκη "Δεν ελπίζω τίποτα, δε φοβούμαι τίποτα, είμαι λεύτερος", τους έκαναν ήρωες σε εποχές όπου τέτοιες αρετές εξαίρονταν σε μια Ελλάδα που αγωνιζόταν να ξεφύγει από την ξένη κυριαρχία. Σήμερα συναντούν αναπόφευκτα το συνοφρυωμένο βλέμμα των επικριτών τους. Οι κρήτες βοσκοί λοιδορούνται ως "κατσικοκλέφτες και μαχαιροβγάλτες", επιβιώσεις ενός πρωτογονισμού σκανδαλώδους για ένα σύγχρονο κράτος. Η έξοχη, ευαίσθητη εθνογραφική μελέτη του Χέρτσφελντ για το ψευδώνυμο χωριό Γλέντι, μια ορεινή κοινότητα στην κεντρική Κρήτη, ασχολείται με αυτά ακριβώς τα χαρακτηριστικά και τους τρόπους με τους οποίους βιώνονται και αναπαράγονται από τους κατοίκους του» (OLIVIA HARRIS, Times Higher Education Supplement)
«Ένα σημαντικό βιβλίο, κι όχι μόνο για όσους ενδιαφέρονται ειδικά για την Ελλάδα και τη Μεσόγειο. ... Οι μελετητές του κοινωνικού φύλου, της λογοθεσίας, των χωρικών, της σημειωτικής, της λαογραφίας ... θα βρουν εδώ μεγάλο ενδιαφέρον» (WILLIAM G. LOCKWOOD, Journal of Modern Greek Studies)
«Αυτή η στέρεη και υφολογικά χαρισματική μελέτη διερευνά με βαθιά κατανόηση τους τρόπους με τους οποίους οι κρήτες βοσκοί προσδίδουν αξιοπρέπεια στη ζωή τους σε μια χώρα όπου η κοινωνική τους θέση είναι χαμηλή» (PETER LOIZOS, The Times Literary Supplement)
«Ορισμένες από τις πιο γοητευτικές περιγραφές που κοσμούν τις σελίδες της ανθρωπολογίας...» (WENDY A. WEISS, Anthropological Quarterly)

Περιεχόμενα

Κατάλογος εικόνων
Κατάλογος σχεδιαγραμμάτων
Πρόλογος στην ελληνική έκδοση
Σημείωμα συγγραφέα-Μεταγραφή κειμένων
Σημείωμα μεταφράστριας-Συμβολισμός όρων συγγενείας
Πρόλογος
1 Η ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΤΟΥ ΑΝΔΡΙΣΜΟΥ
Αχλή και περηφάνεια
Η ποιητική του εαυτού
Το επιχείρημα της πείνας
Καλοί πατριώτες, αντάρτες πολίτες
Περί λογίων και βοσκών
Ιεράρχηση και αντίθεση: η ρητορική της ταυτότητας
Ξεκλέβοντας το νόημα
2 ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ
Ιδιοσυγκρασία: προσωπική και συλλογική υπόσταση του εαυτού
Ερμηνεύοντας τους χώρους του χωριού
Πεντακόσιοι άδειοι κάλυκες
Το σχήμα της βίας
Διαπραγμάτευση της υπαιτιότητας
3 ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑΣ
Η ταυτότητα στον δημόσιο διάλογο: πολιτικοί και κόμματα
Πολιτική κατάτμησης: τοπικές εκλογές (1975)
Πυρά εναντίον της πατρωνίας
Διευρυμένη πολιτική κατάτμησης: εθνικές εκλογές (1977)
4 ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΑ ΙΔΙΩΜΑΤΑ
Πεδία ανδρικού λόγου
Αυτοσχεδιασμός και ευκαιρία
Μέσα, έξω κι ανάσκελα
5 ΚΛΕΒΟΝΤΑΣ ΠΙΑΝΟΥΜΕ ΦΙΛΙΑ
Σαν "βγαίνεις στο κλαδί"
Κλέβουμε "να γίνομενε φίλοι"
"Ποτέ δεν έπαιξα φίλο μου"
"Μην εξετάζεις ό,τι cαι να τρως"
"Τελικά καταλήξαμε στην εκκλησία για όρκο"
6 ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΑ ΤΗΣ ΑΝΤΑΠΟΔΟΣΗΣ
Περικείμενο και δομή: προκαταρκτικές παρατηρήσεις Περικείμενο και δομή: Σημαίνοντας δια της ακολουθίας
Μετασχηματισμοί της ανταπόδοσης
7 ΑΜΑΡΤΙΑ ΚΑΙ ΕΑΥΤΟΣ
Ο εαυτός υπό διαπραγμάτευση
Βάρος στην ψυχή
Τα επίμαχα ζητήματα
8 ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ
Οράματα αλλαγής
Ρητορική και πραγματολογική ανασύνταξη
Στο διάβα του ύφους
Βιβλιογραφία
Ευρετήριο