Η ΑΠΙΣΤΕΥΤΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΜΠΕΝΖΑΜΙΝ ΜΠΑΤΟΝ

Παρουσίαση

«Αντί να χαίρεται, πήρε ν' ανησυχεί - γινόταν ολοένα και νεότερος. Είχε έως τώρα την ελπίδα ότι άπαξ και θα έφτανε σε μια σωματική ηλικία ισοδύναμη με τη χρονική του ηλικία, το γκροτέσκο φαινόμενο που είχε σημαδέψει τη γέννησή του θα έπαυε να ισχύει. Ανατρίχιασε. Η μοίρα του έμοιαζε απαίσια, απίστευτη»

Στο βιβλίο αυτό ο Φιτζέραλντ αφηγείται την εκπληκτική ιστορία ενός άντρα που γεννιέται στην ηλικία των ογδόντα χρονών και με την πάροδο των χρόνων γίνεται ολοένα και νεότερος. Αν και η ζωή του Μπένζαμιν Μπάτον από την πρώτη στιγμή που ήρθε στον κόσμο φαίνεται να είναι πραγματικά απίστευτη και μοναδική, στην πραγματικότητα είναι ίδια με τη ζωή οποιουδήποτε ανθρώπου. Συναναστρέφεται με ανθρώπους, βρίσκει και χάνει την αγάπη, αποκτά παιδιά, νιώθει τις χαρές της ζωής, έρχεται αντιμέτωπος με τη θλίψη του θανάτου, αλλά και με τόσα άλλα συναισθήματα που ξεπερνούν το χρόνο και όλη η παράξενη ζωή του επιβεβαιώνει με μοναδικό τρόπο πως σημασία δεν έχει εάν ζεις τη ζωή σου προς τα μπρος ή προς τα πίσω αλλά το πώς την ζεις. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)

Ο Φιτζέραλντ με ευφυΐα μάς προσφέρει πολλές εισόδους σε τούτο το φαινομενικά σχηματικό κείμενό του. Μια από τις δυνατές προσεγγίσεις αφορά σίγουρα τον τρόπο με τον οποίο χειρίζεται το θέμα του. Η ελλειπτική γραφή του, που υπαινίχτηκα, διαμορφώνει κατ' αρχάς ένα δεύτερο σημασιολογικό επίπεδο, ενσωματωμένο δημιουργικά και περίεργα στον βασικό κορμό της ιστορίας. Αφήνοντας στο σκοτάδι βασικά πραγματολογικά στοιχεία, καίριες λεπτομέρειες που προκαλούν απορίες (όπως π.χ. το πώς μπορεί η μητέρα του Μπάτον να κυοφορήσει και γεννήσει έναν διαμορφωμένο σωματικά άντρα;), τονίζει εξαρχής το αυθαίρετο σημειολογικό πεδίο στο ύφος μιας αλληγορίας. Έτσι η ιστορία αποβάλλει στην αφετηρία της τον ενεδρεύοντα ανεκδοτολογικό χαρακτήρα της και σου επιτρέπει να τη διαβάσεις πέρα και πίσω από τις δημαγωγικές της εγγραφές, ως μία φανταστική περιπέτεια με "διδακτικό" περιεχόμενο.
Τι είδους προβληματική αναπτύσσει ο δημιουργός τού "Τρυφερή είναι η νύχτα"; Με πικρή νηφαλιότητα διαχειρίζεται ένα υλικό, που παρά τα (ατελέσφορα) παιχνίδια του με τον χρόνο, έρχεται να γειωθεί σε μια μη αναστρέψιμη πραγματικότητα: το ίδιο υπαρξιακό αδιέξοδο αντιμετωπίζει και ο ανορθόδοξος ήρωας με τον κάθε συνηθισμένο άνθρωπο, παρά το αντίστροφο βιολογικό ταξίδι του. Μαζί με το πρόβλημα αυτό κοινές με όλων των άλλων, πάνω-κάτω, αντιξοότητες στο συναισθηματικό, κυρίως, επίπεδο αλλά και στο ψυχικό θα συναντήσει "οπισθοχωρώντας", χωρίς εντέλει να μπορέσει να κερδίσει σαν ένας αδέσμευτος Φάουστ ή ένας Ντόριαν Γκρέι, όχι μόνο την αιώνια νεότητα, αλλά και την αθανασία. Ο χρόνος είναι εκεί και τον επιβουλεύεται αδιαπραγμάτευτα.
Παράλληλα η ιλαροτραγική κατάσταση του Μπάτον, δηλαδή η σταδιακή κάθοδός του προς τη βρεφική ηλικία, μεταβάλλει τον τελευταίο σε ένα δυστυχισμένο άθυρμα στα χέρια του καιρού: τον μεταβάλλει με σαδιστική υπομονή από κάποιον που ένιωσε κάποτε ως δωρεά της Φύσης την πορεία του αντίθετα προς τη φθορά, σε ένα στοχοποιημένο άτομο. Σε ένα θύμα κυριολεκτικά μιας αληθινά άγριας Εξουσίας, από την οποία αυτός οπωσδήποτε θα σκέφτηκε, σε πολλές στιγμές του, ότι θα μπορούσε να περιμένει οικτιρμό. (ΤΑΣΟΣ ΓΟΥΔΕΛΗΣ, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ, 27/2/2009)