ΟΜΗΡΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ

Παρουσίαση

Αποτελεί αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι η Ιλιάδα και η Οδύσσεια συνιστούν το σημείο εκκίνησης αλλά ταυτόχρονα και το κατεξοχήν αντικείμενο της φιλολογικής επιστήμης. Στη σημερινή ομηρολογία δυο είναι οι ερμηνευτικές τάσεις που κυριαρχούν: η αγγλοσαξονικής προέλευσης και διάδοσης θεωρία της "προφορικής σύνθεσης", με "πρώτο ευρετή" τον Milman Parry (1928), και η ευρωπαϊκή "νεοαναλυτική" θεωρία, που εγκαινίασε την ίδια περίπου εποχή ο δικός μας Ι. Θ. Κακριδής, ένας από τους σημαντικότερους ομηριστές του 20ού αιώνα, και συνέχισαν οι Γερμανοί W. Schadewaldt και W. Kullmann. Τις τελευταίες τρεις δεκαετίες οι δύο αρχικώς ασύμβατες μεταξύ τους θεωρίες έχουν αρχίσει να συγκλίνουν στην προσπάθεια να σκιαγραφήσουν μια πιθανοφανή εικόνα της προομηρικής παράδοσης και να ανοίξουν τον δρόμο στη διερεύνηση της ιδιάζουσας "διακειμενικότητας" ανάμεσα στα ομηρικά έπη και τους προφορικούς προδρόμους τους.
Στην αιχμή της έρευνας βρίσκεται εδώ και μερικά χρόνια το έργο του Χρήστου Τσαγγάλη, που συνεχίζει έτσι στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης τη λαμπρή ομηρολογική παράδοση του Ι. Θ. Κακριδή και του Δ. Ν. Μαρωνίτη. Όπως δηλώνεται προγραμματικά στον ανά χείρας τόμο, που συγκεντρώνει μελέτες της τελευταίας οκταετίας, δημοσιευμένες στα πλέον έγκριτα διεθνή επιστημονικά περιοδικά, σκοπός της έρευνάς του είναι να συμβάλει, συνδιαλεγόμενος δημιουργικά με κορυφαίους ομηριστές, στο γεφύρωμα του "μεγάλου χάσματος" που μέχρι πριν από λίγο χώριζε τους υποστηρικτές ενός προφορικού και ενός εγγράμματου Ομήρου. Ο Χρήστος Τσαγγάλης αναπτύσσει τη συνθετική προσέγγιση Προφορικής Θεωρίας και Νεοανάλυσης με τρόπο συστηματικό, τόσο σε μεθοδολογικό-θεωρητικό επίπεδο όσο και στο επίπεδο ερμηνείας επιμέρους ομηρικών χωρίων ή μεμονωμένων στοιχείων του επικού κώδικα. Το συνολικό αποτέλεσμα είναι μια συνεκτική παρουσίαση για πρώτη φορά σε ελληνική γλώσσα των πιο πρόσφατων ερευνητικών πορισμάτων της διεθνούς ομηρολογίας, στην οποία ο συγγραφέας του παρόντος τόμου πρωταγωνιστεί με ισχυρή και διακριτή φωνή. (Αντώνης Ρεγκάκος, από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ
- Για μια προφορική, διακειμενική Νεοανάλυση
- Η έννοια του επικού παραθέματος: το παράδειγμα της θηβαϊκής επική παράδοσης
ΠΡΟΦΟΡΙΚΗ ΝΕΟΑΝΑΛΥΣΗ
- Το παλίμψηστο της ιλιαδικής τειχοσκοπίας
- Επική γλώσσα και Νεοανάλυση: το μοιρολόϊ της Θέτιδας
- Μια Οδύσσεια πριν από την Οδύσσεια: η πλαστή διήγηση του Οδυσσέα προς τον Εύμαιο (ξ 199-359)
- Χαρίεσσα αοιδή: το αυτοαναφορικό εγκώμιο της Οδύσσειας και οι διακειμενικές του προβολές
- Διακειμενικές ρωγμές: Οδυσσέας και Πηνελόπη μετά την Οδύσσεια
ΔΙΑΚΕΙΜΕΝΙΚΟΙ ΛΟΓΟΤΥΠΟΙ
- Η ρητορική της ικεσίας και το επικό διακείμενο (Α 493-516)
- Γυναίων είνεκα δώρων: ένας λογότυπος-γέφυρα ανάμεσα στη θηβαϊκή και την τρωική επική παράδοση
- "Ο ήρωας που λείπει είκοσι χρόνια": μια οδυσσειακή απήχηση στην Ιλιάδα;
- Ο λογότυπος νυκτός αμολγώ: ομηρικοί καθρεφτισμοί μιας ινδοευρωπαϊκής μεταφοράς
- Πεφυζότες ηύτε νεβροί: γενεαλογία και εικονοποιία ενός ομηρικού λογότυπου
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1: Το Ομηρικό Ζήτημα
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2: Η επική διάλεκτος
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΓΕΝΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΟΡΩΝ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΟΜΗΡΙΚΩΝ ΧΩΡΙΩΝ