Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΗΣ ΤΡΑΓΩΔΙΑΣ

Παρουσίαση

Θα έχουμε επιτελέσει πολλά για την αισθητική επιστήμη, όταν θα καταλήξουμε όχι μονάχα στο λογικό συμπέρασμα αλλά και στην ενδόμυχη βεβαιότητα της ιδέας, ότι, η προοδευτική ανέλιξη της τέχνης είναι συνδεδεμένη με τη δυαδικότητα του απολλώνειου και του διονυσιακού πνεύματος, κατά τον ίδιο τρόπο που ο δυϊσμός των φύλων γεννοβολά τη ζωή μέσα από ατέλειωτους αγώνες και περιοδικές μονάχα συνδιαλλαγές. Τους όρους αυτούς τους δανειζόμαστε απ' τους Έλληνες, που κάναν νοητή στο στοχαστή τη βαθιά κι απόκρυφη σημασία της τέχνης, όπως την είχαν αντιληφθεί όχι με αφηρημένες συλλήψεις αλλά με τις καθαρά εκφραστικές και καθορισμένες μορφές των θεών τους. Χάρη στις δυο θεότητές τους των τεχνών, τον Απόλλωνα και το Διόνυσο, μπορούμε να καταλάβουμε γιατί, στον ελληνικό κόσμο, υπάρχει ένας βίαιος ανταγωνισμός, όχι μονάχα σε σχέση με την αρχή αλλά και σχετικά με τον τελικό σκοπό, ανάμεσα στη απολλώνεια πλαστική τέχνη και τη χωρίς σχήματα τέχνης της μουσικής που ανήκει στο Διόνυσο. Αυτές οι δυό παρορμήσεις, οι τόσο διαφορετικές, προχωρούν παράλληλα, τις περισσότερες φορές σε ανοιχτές συγκρούσεις, ενώ παρακινούνται αμοιβαία για να παράγουν νέα δημιουργήματα, όλο και πιο ρωμαλέα, και να διαιωνίζουν έτσι την πάλη αυτού του ανταγωνισμού, που η κοινή ονομασία "τέχνη" φαινομενικά μονάχα τις καλύπτει, ως ότου, τέλος, χάρις σ' ένα μεταφυσικό θαύμα της ελληνικής "Βούλησης", αναφανούν ζευγαρωμένες και με το ζευγάρωμα αυτό γεννοβολήσουν στο τέλος, ταυτόχρονα διονυσιακό και απολλώνειο έργο τέχνης: την αττική τραγωδία. [...] (Από την έκδοση)

Περιεχόμενα

- Απόλλωνας και Διόνυσος. Όνειρο και μέθη
- Ο Απόλλωνας και ο Διόνυσος στην Ελλάδα. Ελληνικά διονύσια και βαρβαρικά όργια. Η διονυσιακή μουσική. Ο διθύραμβος
- Ο απολλώνειος κόσμος του Ολύμπου. Ξεπέρασμα της φρίκης με την αυταπάτη του ωραίου. Ο Όμηρος, ολοκλήρωση του απολλώνειου πνεύματος
- Ο αφελής καλλιτέχνης και η αποστολή του. Ο Απόλλωνας, θεός της εξατομίκευσης, της σαφήνειας, του μέτρου. Η διονυσιακή μουσική. Η δωρική τέχνη
- Όμηρος και Αρχίλοχος. Εποποιία και λυρισμός. Η λυρική ποίηση, έκφραση της παγκόσμιας βούλησης. Ορισμός του τραγουδιού απ' τον Σοπενχάουερ
- Το λαϊκό τραγούδι. Η σχέση ανάμεσα στη μουσική και το λόγο, τη μουσική και την εικόνα. Η μουσική, έκφραση της παγκόσμιας βούλησης
- Ο χορός της τραγωδίας. Η μεταφυσική παρηγοριά που προσφέρει. Η διονυσιακή έκσταση. Η αηδία του Άμλετ
- Ο σάτυρος. Ο Διόνυσος, μοναδικός ήρωας του δράματος. Οι θεατές, ο χορός, οι ηθοποιοί
- Ο τραγικός διάλογος. Οιδίπους και Προμηθέας. Ο ήρωας, απολλώνεια μορφή και προσωπείο του Διονύσου. Το έγκλημα του Αριανού, το αμάρτημα του Σημίτη
- Το πάθος του Διονύσου, η ανάστασή του. Ο μύθος στην υπηρεσία του Διονύσου. Μουσική και μύθος. Ευριπίδης
- Ο θάνατος της τραγωδίας. Η νέα αττική κωμωδία. Ο Ευριπίδης και το κοινό. Ο Ευριπίδης, κριτικός της τραγωδίας
- Ο ορθολογισμός του Ευριπίδη. Ο νατουραλισμός. Η εξαφάνιση του μύθου. Ο πρόλογος και ο Deus ex machina. Ο Σωκράτης ενάντια στο Διόνυσο
- Ο Σωκράτης, άνθρωπος της συνειδητής γνώσης και εχθρός της τραγικής τέχνης. Το "δαιμόνιο" του Σωκράτη. Ο Σωκράτης γκρεμιστής του αρχαίου ελληνισμού
- Ο Πλάτωνας και η τραγωδία. Ο πλατωνικός διάλογος. Διαλεχτική και οπτιμισμός. Ο Σωκράτης καλλιεργεί τη μουσική
- Η προτεραιότητα των Ελλήνων. Ο θεωρητικός άνθρωπος, άνθρωπος οπτιμιστής. Ο πραχτικός πεσιμισμός. Στα όρια της επιστήμης, η τραγική γνώση
- Μουσική και πλαστική τέχνη. Σχέση ανάμεσα στη μουσική και την πραγματικότητα. Η μουσική, μητέρα του μύθου. Το τραγικό, πράξη πίστης στη ζωή
- Τραγική και θεωρητική αντίληψη του κόσμου. Ο νέος διθύραμβος. Παρακμή της μουσικής, μιμητική μουσική. Παρακμή μύθου, ευτυχισμένη λύση. Deus ex machina
- Ο αλεξανδρινός πολιτισμός. Η καταστροφή που περικλείνεται σ' αυτόν. Ο τραγικός πεσιμισμός στον Καντ και το Σοπενχάουερ. Η απελπισία της λογικής
- Το μελόδραμα. Το stilo rappresentativo. Λόγια και μουσική. Η ειδυλλιακή τάση. Η αφύπνιση του διονυσιακού πνεύματος. Μουσική γερμανική, φιλοσοφία γερμανική
- Ο γερμανικός ελληνισμός. Ο Σοπενχάουερ. Έκκληση στους μαθητές του Διονύσου
- Το μουσικό δράμα. Τριστάνος και Ιζόλδη
- Ανάλυση της τραγικής συγκίνησης. Ο "κριτικός θεατής". Η αναγέννηση του θεατή καλλιτέχνη. Η αθλιότητα του σύγχρονου κοινού
- Η αναγκαιότητα του μύθου. Η αναγέννηση του γερμανικού μύθου. Το παράδειγμα των Ελλήνων
- Ο τραγικός μύθος. Η μουσική παρατονία. Αφύπνιση της γερμανικής ψυχής
- Η ένωση του Διονύσου και του Απόλλωνα. Πόσο στ' αλήθεια θα υπόφεραν οι Έλληνες;
ΣΥΝΤΟΜΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΦΡ. ΝΙΤΣΕ
ΣΤΕΦΑΝ ΤΣΒΑΪΧ: Φριδερείκος Νίτσε
Τραγωδία χωρίς πρόσωπα
Διπλό πορτραίτο
Απολογία της αρρώστιας
Ο Δον Ζουάν της γνώσης
Το πάθος της ειλικρίνειας
Η προς εαυτόν προοδευτική πορεία
Ανακάλυψη του Νότου
Το καταφύγιο στη μουσική
Η υπέρτατη μοναξιά
Χορός πάνω απ' την άβυσσο
Ο παιδαγωγός της λευτεριάς
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΣΧΕΤΙΚΗ ΜΕ ΤΟ ΦΡΕΙΔΕΡΙΚΟ ΝΙΤΣΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΡΑΓΩΔΙΑ