ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ

Παρουσίαση

Μετά τη θετική έκβαση του δημοψηφίσματος στην Ιρλανδία (2009), τέθηκαν σε εφαρμογή, από την 1.2.2009, οι τροποποιήσει που υιοθέτησαν τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τη συνθήκη της Λισαβόνας (2007). Έτσι, λίγα χρόνια μετά την αποτυχία της συνθήκης για την εγκαθίδρυση ενός Ευρωπαϊκού Συντάγματος, λόγω των αρνητικής έκβασης των δημοψηφισμάτων που διεξήχθησαν στην Γαλλία και Ολλανδία (2005), η Ευρωπαϊκή Ένωση αποκτά μια νέα συνταγματική μορφή, ισχυρότερη της προηγούμενης.
Ως γνωστόν, για δεκαετίες η υπερεθνική συνεργασία των κρατών στον ευρωπαϊκό χώρο διεξαγόταν στο πλαίσιο των τριών Κοινοτήτων. Οι συνθήκες αυτές, υπερεθνικές στην δόμηση, στην λογική και στην επιδίωξή τους εξελίχθηκαν με διαρκείς τροποποιήσεις προς μια σαφέστερη ομοσπονδιακή κατεύθυνση, αποδεκτή από όλα τα κράτη μέλη της Ένωσης.
Η συνθήκη της Λισαβόνας μεταξύ άλλων καθιερώνει ως στόχους την ειρήνη, την ευημερία και την προάσπιση των ευρωπαϊκών αξιών, διαμορφώνει μια νέα οργανωτική δομή, κατανέμει καλύτερα τις αρμοδιότητες μεταξύ της Ένωσης και των κρατών μελών, προωθεί τον εκδημοκρατισμό του ευρωπαϊκού πολιτικού συστήματος, ενώ στο ουσιαστικό επίπεδο ενισχύει το ευρωπαϊκό οικονομικό και πολιτικό πρότυπο συνεργασίας.
Αντικείμενο του παρόντος βιβλίου είναι η ανάλυση αυτού του οικονομικού και πολιτικού προτύπου της ευρωπαϊκής συνεργασίας. Αν και έχει περάσει ήδη μισός αιώνας από τη γέννηση της πλέον πρωτότυπης όσο και αναγκαίας ευρωπαϊκής έννομης τάξης, τα δεδομένα που την χαρακτηρίζουν και την καθοδηγούν εξακολουθούν να είναι όσο ποτέ άλλοτε ισχυρά, έστω και αν μεταβάλλονται διαρκώς.
Καρπός μακροχρόνιας έρευνας και διδασκαλίας, το παρόν βιβλίο φιλοδοξεί να συμβάλλει στη διαμόρφωση ενός νέου δικαιϊκού συστήματος, όπως και να υπηρετήσει μια πολυδιάστατη ιστορική προοπτική, την εδραίωση και ανάπτυξη μιας Ευρωπαϊκής Πολιτείας, αντανάκλαση και νέα ιστορική σύνθεση των καλύτερων παραδόσεων, αρχών και αξιών που γέννησε ο ευρωπαϊκός πολιτισμός. (Από τον πρόλογο του συγγραφέα)

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΓΕΝΙΚΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Το ευρύτερο ιστορικό και θεσμικό πλαίσιο
Η δημιουργία των τριών Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων
Η δημιουργία μιας Ευρωπαϊκής Ένωσης
Διδάγματα της Ιστορίας
ΜΕΡΟΣ 1ο: ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ
Ι. Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ
ΤΟ ΠΡΟΟΙΜΙΟ ΤΗΣ ΣΥΝΘΗΚΗΣ
ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
Ο χώρος ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης
Εσωτερική αγορά, οικονομική ανάπτυξη και κοινωνική πρόοδος
Η Οικονομική και Νομισματική Ένωση
Η εξωτερική δράση
ΙΙ. ΟΙ ΑΞΙΕΣ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ
ΛΟΓΟΙ ΚΑΘΙΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΣΗΜΑΣΙΑ
ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΑΞΙΟΠΡΕΠΕΙΑ
Γενικές επισημάνσεις
Η συμβολή του Χάρτη
ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
Η έννοια της δημοκρατικής αρχής
Ο σεβασμός της εθνικής δημοκρατικής αρχής από την Ένωση
Η δημοκρατική αρχή ως αρχή της Ένωσης
ΙΣΟΤΗΤΑ
Η απαγόρευση των διακρίσεων ως γενική αρχή του δικαίου
Η συμβολή του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων
Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΔΙΚΑΙΟΥ
Η αρχή του κράτους δικαίου και η έννομη τάξη της Ένωσης
Η αρχή του κράτους δικαίου και οι εθνικές έννομες τάξεις
ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ
Δικαστική προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων
Ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Η προσχώρηση της Ένωσης στην ΕΣΔΑ
Σχέσεις ΔΕΕ-ΕΣΔΑ και εθνικών συνταγμάτων
ΙΙΙ. ΟΙ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ
ΑΡΧΕΣ ΑΝΑΘΕΣΗΣ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΩΝ
Η αρχή της δοτής αρμοδιότητας
Οι κατηγορίες των αρμοδιοτήτων
ΑΡΧΕΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΩΝ
Η αρχή της επικουρικότητας
Η αρχή της αναλογικότητας
IV. ΟΙ ΠΗΓΕΣ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΗΓΩΝ
Το πρωτογενές δίκαιο
Το δευτερογενές δίκαιο
Οι διεθνείς συνθήκες
Οι γενικές αρχές του Δικαίου της Ένωσης
ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ
Η ανάγκη συνταγματικής θεμελίωσης
Το Ελληνικό Σύνταγμα
V. ΤΑ ΜΕΣΑ ΕΚΠΛΗΡΩΣΗΣ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ
ΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ
Η νομική προσωπικότητα
Η νομική ικανότητα της Ένωσης
Η έδρα των οργάνων της Ένωσης
Το προσωπικό της Ένωσης
ΟΙ ΠΟΡΟΙ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ
VI. ΤΑ ΘΕΣΜΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ
ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ
Οργάνωση
Λειτουργία
Αρμοδιότητες
ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ
Συγκρότηση
Λειτουργία
Αρμοδιότητες
ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ
Οργάνωση
Λειτουργία
Αρμοδιότητες
Επικουρικά όργανα
Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Οργάνωση
Λειτουργία
Αρμοδιότητες
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ
Οργάνωση
Λειτουργία
Αρμοδιότητες
ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ
Οργάνωση
Ανεξαρτησία
Αρμοδιότητες
ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ
ΑΛΛΑ ΟΡΓΑΝΑ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ
Τα συμβουλευτικά όργανα της Ένωσης
Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων
VII. Η ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΚΑΝΟΝΩΝ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ
Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΘΕΣΜΙΚΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ
Η νομοθετική πρωτοβουλία
Η επιλογή της ορθής νομικής βάσης
Η ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
Η συνήθης νομοθετική διαδικασία
Η ειδική νομοθετική διαδικασία
ΤΑ ΕΘΝΙΚΑ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΑ ΩΣ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΕΕ
ΟΙ ΜΗ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ
Οι κατ' εξουσιοδότηση πράξεις
Οι εκτελεστικές πράξεις
Η ΣΤΕΝΟΤΕΡΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ
Το κοινοτικό καθεστώς
Το ισχύον καθεστώς
VIII. Η ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ
Η ΘΕΣΜΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΔΕΕ
Η ΔΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΚΑΣΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
Οι ειδικές αρμοδιότητες του ΔΕΕ
[...]
ΑΜΕΣΕΣ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ
ΠΡΟΣΦΥΓΗ ΚΑΤΑ ΚΡΑΤΟΥΣ ΜΕΛΟΥΣ
ΠΡΟΔΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ
ΙΧ. ΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΘΝΙΚΩΝ ΔΙΚΑΙΩΝ
Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΥΠΕΡΟΧΗΣ
Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΑΜΕΣΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ
Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ
Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ
Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ
Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΑΠΟ ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ
Η ΑΜΕΣΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ
Η ΝΟΜΙΚΗ ΦΥΣΗ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ
ΟΙ ΑΡΧΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ
ΟΙ ΑΡΧΕΣ ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ
ΜΕΡΟΣ 2ο: ΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ι. Η ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΑΓΟΡΑ
ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΩΝ
ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ ΤΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ
ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ
ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΙΝΗΣΕΩΣ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ
ΙΙ. ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ
Ο ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ
Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ
ΚΡΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ
III. ΚΟΙΝΗ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
ΕΝΝΟΙΑ
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
ΕΦΑΡΜΟΓΗ
IV. Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Η ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
V. ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΘΑΛΑΣΣΑΣ
Η ΚΟΙΝΗ ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Η ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΘΑΛΑΣΣΑΣ
ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ