ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΚΙΝΗΣΗ ΙΔΕΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Παρουσίαση

Αφορμή για τις σημειώσεις αυτές, αποτέλεσε η εισήγηση και η συζήτηση που ακολούθησε μια διάλεξη για το βιβλίο, που έκανα τον Μάιο του 1981 στην Λευκωσία.
Ο κύριος κορμός της διάλεξης αυτής, ξαναγραμμένος από την αρχή και εμπλουτισμένος με πρόσθετα στοιχεία, δημοσιεύτηκε σε δυο συνέχειες στο περιοδικό "Τετράδια", τεύχη 4 και 6, 1982, με τίτλο "Προσεγγίσεις" στην εκδοτική δραστηριότητα στην Ελλάδα την τελευταία δεκαετία.
Από το γράψιμο όμως κιόλας του πρώτου μέρους ο αρχικός αυτός τίτλος μου φάνηκε περιοριστικός για το περιεχόμενο και γι' αυτό, παρ' ότι σεβάστηκα την δεοντολογία του περιοδικού, σε σημείωση στο δεύτερο μέρος, έδωσα έναν νέο, προσωρινό τίτλο, "Εκδοτική δραστηριότητα και κίνηση των ιδεών στον χώρο της αριστεράς". Παρ' όλο που ο τίτλος αυτός είναι - λίγο πολύ - ακριβής, προτίμησα τελικά τον παρόντα, αν και απόλυτα γνωρίζω ότι ο χαρακτήρας της δουλειάς αυτής δεν ξεφεύγει από το πλαίσιο μιας πρώτης ελλειπτικής προσέγγισης, μιας μαρτυρίας, που δεν θα 'θελε όμως να 'ναι μια απλή εξιστόρηση.
Η παρούσα ανάλυση χωρίζεται ουσιαστικά σε δυο μέρη. Ένα που αφορά στην εκδοτική δραστηριότητα στα χρόνια του αντικοινοβουλευτισμού κι ένα που αφορά στην περίοδο από την μεταπολίτευση μέχρι το τέλος του 1981 που τυπικά συμπίπτει με την εκλογική νίκη του ΠΑΣΟΚ.
Έχοντας ο ίδιος άμεσα ζήσει όλη αυτή την περίοδο συμμετέχοντας ενεργά στην προσπάθεια διαμόρφωσης μιας κάποιας νέας οπτικής στον χώρο του βιβλίου και της κίνησης των ιδεών, γνωρίζω πόσο δύσκολο είναι να καταγράψω τους στοχασμούς και την δράση όλων αυτών, που σε όχι μικρό αριθμό μου είναι άμεσα γνωστοί, και που αρκετοί από αυτούς υπήρξαν ή εξακολουθούν να 'ναι πολέμιοι ή φίλοι. [...] (Από τον πρόλογο της έκδοσης)

«"Η Εκδοτική Δραστηριότητα και Κίνηση των Ιδεών στην Ελλάδα" είναι μια θαυμάσια πολιτική μελέτη, η οποία μ' αφορμή το βιβλίο και τελικό της στόχο αυτό το προϊόν, υφαίνει περίτεχνα το πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό σκηνικό, μέσα στο οποίο η παραγωγή της γνώσης και η εκδοτική δραστηριότητα στον τόπο μας έζησαν και ζουν μια τραγική περιπέτεια». (Κώστας Καλημέρης, περ. "Διαβάζω")
«Η Κίνηση των ιδεών στην Ελλάδα που η εκδοτική δραστηριότητα αποτελεί έκφρασή της, δεν μελετήθηκε ποτέ ως ένα φαινόμενο με βαθύτερες κοινωνικές και πολιτικές ρίζες. Ιδιαίτερα η έκρηξη του βιβλίου στα χρόνια της δικτατορίας και ο ρόλος και η λειτουργία μερικών εκδοτικών οίκων κείνη την εποχή έχει παρασιωπηθεί τελείως. Το βιβλίο του Λουκά Αξελού τα θίγει όλα αυτά και αποτελεί μια θαρραλέα, πρώτη προσπάθεια για την αποκατάσταση της αλήθειας. Η ιστορία διεκδικεί τα δικαιώματά της». (Θύμιος Παπανικολάου, περ. "Εικόνες")
«Μακριά από τις παγίδες των κυρίαρχων λαϊκιστικών θεωρήσεων, ο Λ.Α. προσεγγίζει το πολιτικό-πολιτιστικό πρόβλημα με όρους κοινωνιολογικούς. Οι αναζητήσεις του στη σφαίρα της κοινωνικής ψυχολογίας και της πολιτιστικής συμπεριφοράς, η διερεύνηση των φαινομένων της σύγχρονης αστικής υποκουλτούρας και του άκρατου καταναλωτισμού, τον οδηγούν στο μεγάλο πρόβλημα της ραγδαίας μικροαστικοποίησης που σημειώθηκε στη χώρα μας τα τελευταία τριάντα χρόνια». (Σταύρος Λυγερός, περ. "Αντί")
«Ο συγγραφέας όντας ο ίδιος επικεφαλής ενός από τα μικρά εκδοτικά που δη-μιουργήθηκαν στις άγονες συνθήκες της δικτατορίας και μετέτρεψαν την αμηχανία του λαού σε αμηχανία των δικτατόρων, δεν μιλά με το ουδέτερο ύφος ενός ιστοριοδίφη. Μιλά με πάθος γι' αυτήν την περίοδο και καμιά φορά με πικρία για όσα ακολούθησαν. Ίσως γι' αυτό το πιο συναρπαστικό μέρος του βιβλίου είναι εκείνο που αναφέρεται σ' αυτά τα γεγονότα». (Ηρ. Ζ., εφημ. "Η Αυγή").

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΠΡΩΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ
ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΚΙΝΗΣΗ ΤΩΝ ΙΔΕΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
1. Μερικές παρατηρήσεις για την κατάσταση στην μετεμφυλιακή Ελλάδα και τις συνθήκες που επικρατούσαν στον χώρο του βιβλίου και των ιδεών στο διάστημα 1950-1967
2. Τα διεθνή γεγονότα 1967-1970, το αντικοινοβουλευτικό πραξικόπημα του 1967 και οι επιπτώσεις τους στον χώρο του βιβλίου
3. Οι πρώτες μετά το πραξικόπημα εκδοτικές απόπειρες
4. Η δεύτερη μέχρι την μεταπολίτευση περίοδος
5. Τα πρώτα μετά την μεταπολίτευση χρόνια
6. Η μετά το 1978 περίοδος
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
ΑΠΟΠΕΙΡΑ ΓΙΑ ΚΑΠΟΙΕΣ ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Ένα υστερόγραφο που θα μπορούσε να μπει σε οποιοδήποτε κείμενο έγραφα την περίοδο αυτή
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ
Θανάσης Αθανασίου: Γράμμα από την φυλακή
Ανδρέας Παππάς: Μεταξύ Γουτεμβέργιου και Μαρξ
Λουκάς Αξελός: Φίλιππος Βλάχος: η άλλη πλευρά της εκδοτικής πραγματικότητας
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ