Ο ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗΣ ΩΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟΝ 19ο ΣΤΟΝ 21ο ΑΙΩΝΑ

Παρουσίαση

Η νεότερη δυτική παράδοση έχει κληροδοτήσει στην εποχή μας μια πολύ συγκεκριμένη εικόνα για τον καλλιτέχνη. Πρόκειται για έναν άνθρωπο δημιουργικό και προικισμένο, που με την τέχνη του εκφράζει όχι μόνο τον εαυτό του αλλά και ολόκληρη την ανθρωπότητα. Ωστόσο το τίμημα της μεγαλοφυΐας είναι βαρύ. Ο καλλιτέχνης-Προμηθέας είναι εκκεντρικός, μελαγχολικός και αυτοκαταστροφικός. Από τον Μιχαήλ-Άγγελο ώς τον Βαν Γκογκ και τον Τζάκσον Πόλλοκ, ένα τέτοιο στερεότυπο αναπαράγεται σταθερά από την ιστορία της τέχνης. Είναι όμως έτσι τα πράγματα ; Η ιδιορρυθμία και η εκτός ορίων συμπεριφορά είναι άραγε προϋποθέσεις της καλλιτεχνικής δημιουργικότητας ή χαρακτηριστικά ενός ιστορικού τύπου που αναδύεται στα νεώτερα χρόνια; Κι αν αληθεύει η δεύτερη εκδοχή, ποιο περιβάλλον γέννησε, εξέθρεψε και, εντέλει, απέρριψε τούτο το προμηθεϊκό καλλιτεχνικό πρότυπο;
Στο βιβλίο του αυτό, ο Νίκος Δασκαλοθανάσης εξετάζει σε τρία κεφάλαια (που τιτλοφορούνται "Ο μοναχικός καλλιτέχνης" , "Ο πρωτοπόρος καλλιτέχνης" και "Η απώλεια του καλλιτέχνη") την ιστορική διαδρομή του καλλιτέχνη, από τον ρομαντισμό ώς τις μέρες μας, και αναλύει τις καλλιτεχνικές εξελίξεις της νεότερης και της σύγχρονης εποχής. Παράλληλα, επισημαίνει τις θεσμικές μετατοπίσεις σύμφωνα με τις οποίες ο καλλιτέχνης νοηματοδοτεί τη δραστηριότητά του και συγκροτεί την ταυτότητά του.
Ο ρομαντικός και ο μοντέρνος καλλιτέχνης, κορύφωση αλλά και κύκνειο άσμα του ακαδημαϊκού καλλιτεχνικού συστήματος, παραχωρεί τη θέση του στον καλλιτέχνη της πρωτοπορίας. Η νέα τέχνη του καλλιεργεί το ουτοπικό όραμα μιας νέας κοινωνίας, συμβάλλοντας ταυτόχρονα στη διαμόρφωση μιας νέας αγοράς η οποία συνεχίζει να συντηρεί τον καλλιτεχνικό μύθο. Μόνο στον όψιμο μεταπόλεμο ο καλλιτέχνης θα κληθεί να αντιμετωπίσει για πρώτη φορά στη μακραίωνη ιστορία του ένα καινούργιο δεδομένο : τον ίδιο του το θάνατο. Το γεγονός αυτό σηματοδοτεί άραγε μια απελευθερωτική προοπτική ή πρόκειται απλώς για μια επαναδιατύπωση των όρων συγκρότησης της ίδιας της αστικής υποκειμενικότητας;
Η απάντηση στο ερώτημα αυτό δεν αφορά μόνο τον σύγχρονο καλλιτέχνη, αλλά, εξίσου, και τον σύγχρονο θεατή.
Το πλούσιο αυτό βιβλίο, που εκθέτει τόσο ιστορικά στοιχεία, όσο και θεωρητικά ερωτήματα που τέθηκαν και απαντήσεις που δόθηκαν από θεωρητικούς της τέχνης και από τους ίδιους τους καλλιτέχνες, εικονογραφείται με 56 ασπρόμαυρες εικόνες ενδεικτικών έργων της νεότερης δυτικής παράδοσης (πίνακες, φωτογραφίες, γλυπτά, εγκαταστάσεις).
Την έκδοση συμπληρώνει επαρκής βιβλιογραφία καθώς και ευρετήριο των κυρίων ονομάτων. (Από την παρουσίαση της έκδοσης)

Περιεχόμενα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ: Ο ΜΟΝΑΧΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ: Ο ΠΡΩΤΟΠΟΡΟΣ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ: Η ΑΠΩΛΕΙΑ ΤΟΥ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗ