ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΤΗΤΑ

Παρουσίαση

Το βιβλίο συνδέει διάφορες τάσεις στον θρησκευτικό και πνευματικό χώρο με τις κοινωνικές δομές της νεωτερικής κοινωνίας.
- Πως συνδέονται αυτές οι τάσεις με τον τρόπο κοινωνικής οργάνωσης που επικράτησε στη Δύση, με τη βιομηχανική επανάσταση στη Μεγάλη Βρετανία και την πολιτική επανάσταση του 1789 στη Γαλλία;
- Πως εξηγείται η ραγδαία εκκοσμίκευση που παρατηρείται κατά την πρώιμη μεταπολεμική περίοδο και η μετέπειτα αναζωογόνηση της θρησκευτικότητας κατά τη δεκαετία του '60;
- Τι είναι ο θρησκευτικός φονταμενταλισμός και ποια η σχέση του με τη νεωτερικότητα;
- Πως σχετίζονται οι θεωρίες της ηθικής με την έννοια της νεωτερικότητας;
- Πως εξηγείται η διάδοση του ηθικού σχετικισμού, ο οποίος πρεσβεύει ότι δεν υπάρχουν "αιώνιοι", καθολικοί, ηθικοί κανόνες που ισχύουν ανεξαρτήτως τόπου και χρόνου;
- Τι απαντά ο Μάκινταϊρ, ο οποίος προσπαθεί να υπερβεί τον ηθικό σχετικισμό, συνδέοντας τις ηθικές αξίες με την παράδοση στον χώρο της κοινότητας;
- Πως, σύμφωνα με τους Μπούμπερ, Λεβινάς και Κρισναμούρτι, το ηθικό δεν θεμελιώνεται αλλά αναδύεται αυθόρμητα, στο πλαίσιο μιας ειδικής σχέσης του εαυτού και του Άλλου;
- Ποια η σχέση του διαλογισμού με τη λακανική θεωρία για το συμβολικό και τη γλώσσα;
- Και, τέλος, πώς έξι προσανατολισμοί προς το θείο (θεϊσμός, ανθρωποκεντρισμός, συγκρητισμός, απαθεϊσμός [αδιαφορία], σκεπτικισμός και αθεϊσμός) μεταβάλλονται κατά τη νεωτερικότητα; (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Ο καθηγητής Κοινωνιολογίας Νίκος Μουζέλης σκιαγραφεί και αξιολογεί διάφορες εκδοχές θεμελίωσης της ηθική οι οποίες δεν στηρίζονται σε ιερά κείμενα, σε παραδόσεις ή στον ορθό λόγο. Πολύ περιορισμένες, κατά τον συγγραφέα, είναι οι δυνατότητες εξατομίκευσης στα καθεστώτα όπου επικρατεί θρησκευτικός φονταμενταλισμός. Ε κει, όπως υπογραμμίζει διεισδυτικά, επικρατεί "ισοπεδωτικός συντονισμός ταυτοτήτων". (Μαίρη Τσακνάκη Γαβαλά, εφημερίδα Θεσσαλία, 4/2/2015)

Περιεχόμενα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ
Η μοναδικότητα των χαρακτηριστικών της νεωτερικότητας
Παγκοσμιοποιημένη νεωτερικότητα: Θέματα ορολογίας
ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ: ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΕΣ ΤΑΣΕΙΣ
Μαζική ένταξη στο εθνικό κέντρο: Η διαδικασία του θρησκευτικού εξορθολογισμού
Διαφοροποίηση θεσμικών χώρων: Το ζήτημα της εκκοσμίκευσης
Ευρεία εξατομίκευση: Οι νέες πνευματικότητες
Συμπερασματικές παρατηρήσεις
ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ: Η ΦΟΝΤΑΜΕΝΤΑΛΙΣΤΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ
Ως προς την ιδιαιτερότητα του φονταμενταλιστικού φαινομένου
Η πολιτισμική διάσταση
Η κοινωνικο-δομική διάσταση
Η ψυχοδυναμική διάσταση
Συμπέρασμα
ΠΑΡΑΔΟΣΗ, ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΗΘΙΚΗ: ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΛΟΓΟΙ ΠΕΡΙ ΗΘΙΚΗΣ ΣΤΟΝ ALASDAIR MACINTYRE
Συνοπτική παρουσίαση της θεωρίας του MacIntyre
Η ενσωμάτωση των πρακτικών
Οριζόντια και κάθετη
Παγκοσμιοποίηση, ανθρώπινα δικαιώματα και το ζήτημα του ευρωκεντρισμού
Σκαλοπάτια προς μια κοινωνικοπολιτισμική ερμηνεία
Δομές εξουσίας και γενεαλογία
Τελεολογία και ενότητα της αφηγηματικής ζωής
Συμπέρασμα
ΗΘΙΚΟΣ ΑΝΤΙΘΕΜΕΛΙΩΤΙΜΟΣ: BUBER, LEVINAS, KRISHNAMURTI
Martin Buber
Emmanuel Levinas
Jiddu Krishnamurti
Buber, Levinas, Krishnamourti: Μια σύγκριση
Ο LACAN ΚΑΙ Ο ΔΙΑΛΟΓΙΣΜΟΣ: ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΟΣΥΜΒΟΛΙΚΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΛΙΚΟ ΣΤΟ ΜΕΤΑΣΥΜΒΟΛΙΚΟ;
Το πραγματικό και το συμβολικό
Ο διαλογισμός
Ζεν βουδισμός και διαλογισμός
Η διάδοση του μη θρησκευτικού διαλογισμού στην ύστερη νεωτερικότητα
Συμπέρασμα
ΓΕΝΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
ΕΠΙΜΕΤΡΟ
ΕΞΙ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΙ ΠΡΟΣ ΤΟ ΘΕΙΟ
Έξι προσανατολισμοί
Ορισμένες παρατηρήσεις για τους έξι προσανατολισμούς
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ