ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΚΙΝΔΥΝΕΥΣΗΣ

Παρουσίαση

Η παρούσα μελέτη ασχολείται με την ανάδειξη και θεμελίωση της προστατευτικής διάστασης των θεμελιωδών δικαιωμάτων σε θεωρητικό επίπεδο και με την περαιτέρω αξιοποίησή της στα πεδία της υγείας, ενόψει των γενετικών ερευνών (άρθρο 5 παρ. 5 Σ), της ιδιωτικότητας, ενόψει της προστασίας των προσωπικών δεδομένων (άρθρο 9 Α Σ), και του περιβάλλοντος, ενόψει του ατομικού δικαιώματος στο περιβάλλον και των περιβαλλοντικών αρχών (άρθρο 24 παρ. 1 Σ). Ως βασική υπόθεση εργασίας τέθηκε η θεωρητική και νομολογιακή τεκμηρίωση της κρατικής υποχρέωσης προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων τόσο ως εκδήλωση του εγγυητικού ρόλου του κράτους, όσο και ως έκφανση μιας ιδιαίτερης κανονιστικής διάστασης των δικαιωμάτων, της προστατευτικής-προληπτικής.
Μολονότι το ερευνητικό μας πρίσμα είναι κατά βάση νομικό, κρίθηκαν απαραίτητες οι αναγωγές στην ιστορική προέλευση και στη θεωρητική καταγωγή ορισμένων θεμελιωδών εννοιών, όπως είναι η ασφάλεια και ο κίνδυνος, η αποσαφήνιση και οριοθέτηση των οποίων είναι απαραίτητη, προκειμένου να εντάξουμε την υποχρέωση προστασίας στα κατάλληλα ιστορικά, κοινωνιολογικά και δικαιοκρατικά συμφραζόμενα.
[...] (Από την εισαγωγή της έκδοσης)

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΜΕΡΟΣ 1ο: ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΚΑ ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ ΠΕΡΙ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ
Ι. Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΗ ΑΝΤΙΛΗΨΗ
Από την ατομική ευθύνη και την αγαθοεργία του πρώιμου φιλελευθερισμού στην κρατική ασφάλεια
Η αντιμετώπιση της φτώχειας μέσω του ηθικού καθήκοντος της αγαθοεργίας
Η "μετεγγραφή" της κοινωνικής παθολογίας σε νομική κατηγορία
Η ασφάλιση ως τεχνολογία του κινδύνου
Τα εργατικά ατυχήματα ως προνομιακό πεδίο της νομικής τυποποίησης του κινδύνου
II. ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΚΑΙ ΔΙΑΚΙΝΔΥΝΕΥΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΜΕΤΑΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ
Τα νέα ποιοτικά χαρακτηριστικά των σύγχρονων διακινδυνεύσεων
Οι σύγχρονες διακινδυνεύσεις ως πεδίο ανατροπής του φιλελεύθερου στερεότυπου περί ασφάλειας
Η αδυναμία αντιμετώπισης των κινδύνων ως κρίση νομιμοποίησης των σύγχρονων κρατών και της έννομης τάξης
2. ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΩΣ ΕΓΓΥΗΤΗΣ ΤΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ
-Το Σύνταγμα ενώπιον των σύγχρονων διακινδυνεύσεων. Η θέση του προβλήματος
-Η ασφάλεια ανάμεσα στο κρατικό καθήκον και στο ατομικό δικαίωμα. Εισαγωγικές σκέψεις
-Η ιστορική προέλευση του δικαιώματος στην ασφάλεια:
Η χομπσιανή θέση για τη φυσική κατάσταση του ανθρώπου και την ασφάλειά του
Η αντίληψη του J. Locke για τη ασφάλεια ως φιλελεύθερο αίτημα
Η καντιανή κατασκευή για την ασφάλεια σε σχέση με τα δικαιώματα
Η πολιτική φιλοσοφία του Montesquieu, μεταξύ ασφάλειας και ελευθερίας. Οι φυσιοκράτες και η Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη
Η γερμανική θεωρία του 19ου αιώνα και η θέση του C. Schmitt για την ασφάλεια των θεσμών
Σύνοψη
-Το ατομικό δικαίωμα στην ασφάλεια: ένα "πραγματικό" δικαίωμα ή μια απειλή για τα θεμελιώδη δικαιώματα;
Το ατομικό δικαίωμα στην ασφάλεια απέναντι στην ασφάλεια ως δημόσιο συλλογικό αγαθό
ΜΕΡΟΣ 2o: ΘΕΜΕΛΙΑ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΗΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΘΕΜΕΛΙΩΔΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ
1. ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΩΣ ΚΡΑΤΟΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
-Η μετεξέλιξη του κράτους δικαίου σε προληπτικό κράτος προστασίας:
Τα χαρακτηριστικά της προληπτικής κρατικής δράσης και η σχέση της με τις φιλελεύθερες κρατικοδικαιικές εγγυήσεις
Η ένταξη της πρόληψης στο συνταγματικό πλαίσιο προστασίας
2. Η ΔΟΓΜΑΤΙΚΗ ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ ΤΗΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΘΕΜΕΛΙΩΔΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ
-Η υποχρέωση προστασίας των δικαιωμάτων ως απόρροια του καθήκοντος για ασφάλεια
-Η υποχρέωση προστασίας ως νομική διάσταση των θεμελιωδών δικαιωμάτων:
Η θεμελίωση της υποχρέωσης προστασίας στην αμυντική διάσταση των θεμελιωδών δικαιωμάτων
... και ο ισχυρός αντίλογος
Η υποχρέωση προστασίας ως στοιχείο του αντικειμενικού-αξιακού περιεχομένου των θεμελιωδών δικαιωμάτων, σύμφωνα με τη νομολογία του Γερμανικού Συνταγματικού Δικαστηρίου
Η υποχρέωση προστασίας ως αντικειμενικός κανόνας και η σχέση της με τις υποκειμενικές αξιώσεις για προστασία
Η υποχρέωση προστασίας σε σχέση με την τριτενέργεια των θεμελιωδών δικαιωμάτων
Η υποχρέωση προστασίας ως έκφανση της προστασίας της αξίας του ανθρώπου
Η διαφορά της κοινωνικής προστασίας ως στοιχείου του κοινωνικού κράτους από την υποχρέωση προστασίας των κλασικών φιλελεύθερων δικαιωμάτων
3. ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΘΕΜΕΛΙΩΔΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ
-Το αντικείμενο της προστασίας
-Η εξειδίκευση της υποχρέωσης του κράτους για προστασία των δικαιωμάτων που απειλούνται από τις ενέργειες των ιδιωτών. Η περίπτωση των ζημιογόνων τεχνολογικών εγκαταστάσεων:
Οι συνταγματικές αρχές που διέπουν την εξειδίκευση της κρατικής υποχρέωσης προστασίας έναντι των κινδύνων
-Ο ρόλος του νομοθέτη στον προσδιορισμό της υποχρέωσης προστασίας
-Τα ειδικότερα χαρακτηριστικά του δικαστικού ελέγχου της υποχρέωσης προστασίας του κράτους σε σχέση με τον έλεγχο της προσβολής του αμυντικού δικαιώματος
ΜΕΡΟΣ 3ο: Η ΘΕΣΠΙΣΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΩΣ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΙΣ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΔΙΑΚΙΝΔΥΝΕΥΣΕΙΣ
1. Η ΔΙΑΚΙΝΔΥΝΕΥΣΗ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ
2. Η ΔΙΑΚΙΝΔΥΝΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΙ Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
3. ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΩΣ ΠΕΔΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΩΝ ΣΥΓΧΡΟΝΩΝ ΔΙΑΚΙΝΔΥΝΕΥΣΕΩΝ ΚΑΙ ΟΙ ΝΕΕΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ [...]