Ο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΣΗΜΕΡΑ

Παρουσίαση

Τα δοκίμια που συνθέτουν τον τόμο αυτόν αποτελούν δημοσιεύματά μου σε ξένα κυρίως περιοδικά ή συλλογικούς τόμους μετά το 1994 έως σήμερα, μαζί με μία νέα μελέτη μου που αναφέρεται στη σχέση της Αριστοτελικής φυσικής φιλοσοφίας με τη σύγχρονη επιστήμη. Συνεκτικός τους ιστός είναι η προσπάθεια να αναδείξω τη βαθιά συγγένεια που συνδέει τον Αριστοτέλη με τη σύγχρονη επιστημονική σκέψη.
Το εγχείρημα αυτό αποτελεί μία νέα πρόταση ανάγνωσης της Αριστοτελικής φυσικής φιλοσοφίας, ώστε να ανασκευασθεί η παγιωμένη αντίληψη για την "παταγώδη", όπως χαρακτηρίσθηκε, "αποτυχία" του Αριστοτέλη στον τομέα εξήγησης του φυσικού κόσμου, σε αντίθεση προς την καθολική αναγνώριση της ανεκτίμητης συμβολής του στη Μεταφυσική, τη Λογική, την Ηθική και Πολιτική Φιλοσοφία. Εξετάζονται έτσι θέματα που απασχολούν ιδιαίτερα τη σύγχρονη Φιλοσοφία της Επιστήμης, όπως αυτά που αναφέρονται στον χαρακτήρα και στη φύση της επιστημονικής γνώσης, στις έννοιες της αιτιότητας και απροσδιοριστίας, του χρόνου, της κίνησης και μεταβολής, της συνέχειας, του άπειρου, του φυσικού νόμου, των φυσικών ειδών, της ουσίας, της αυτο-οργάνωσης, στον χαρακτήρα της ύλης στον κόσμο των κβαντικών φαινομένων, καθώς και στην κεντρική για την Αριστοτελική φιλοσοφία έννοια του δυνάμει. Υποστηρίζεται ακόμη, ότι ο Αριστοτέλης προσφέρει σήμερα ένα θαυμάσιο υλικό για την αποκατάσταση της χαμένης ενότητας της γνώσης και την επανασύνδεση του φιλοσοφικού στοχασμού με την επιστημονική σκέψη.
Ο τόμος αυτός απευθύνεται τόσο στον γνήσιο Αριστοτελιστή, όσο και στον φιλόσοφο που ενδιαφέρεται να αφουγκρασθεί τι έχει να μας πει ο Αριστοτέλης σήμερα, στον Φυσικό επιστήμονα που αγωνιά να υπερβεί το πεδίο της εμπειρικής-πειραματικής έρευνας, στον σπουδαστή της Φιλοσοφίας και των Θετικών Επιστημών που νιώθει την ανάγκη να μυηθεί στον κόσμο της φιλοσοφικής και επιστημονικής σκέψης, καθώς και σε κάθε σκεπτόμενο άνθρωπο. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

1. Η ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ
1. Εισαγωγικά
2. Η ταξινόμηση των επιστημών
3. Το επιστημονικό έργο του Αριστοτέλη
4. Τα βιολογικά έργα του Αριστοτέλη
5. Η σχέση του Αριστοτέλη με την Φιλοσοφία της Επιστήμης
6. Η Αριστοτελική θεωρία των τεσσάρων αιτίων
7. Η σχέση ύλης και μορφής στη Βιολογία
8. Οι οντολογικές κατηγορίες ύλης και μορφής
9. Οι οντολογικές κατηγορίες του δυνάμει και εν ενεργεία όντος
10. Αριστοτελική ύλη και μορφή και σύγχρονη Βιολογία
11. Αριστοτελικές οντολογικές κατηγορίες και σύγχρονη Φυσική
12. Επίλογος
2. Η ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΙΚΗ ΠΡΩΤΗ ΥΛΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΙΣΜΑ ΤΗΣ ΚΒΑΝΤΙΚΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΗΣ ΤΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΩΝ ΣΩΜΑΤΙΩΝ
1. Εισαγωγή
2. Η πρώτη ύλη και το Αριστοτελικό μοντέλο της φύσης
3. Η εικόνα της φύσης στη σύγχρονη Φυσική και η Αριστοτελική θεωρία της ύλης
4. Συμπέρασμα
3. ΦΥΣΙΚΟΙ ΝΟΜΟΙ: ANTE RES Η IN REBUS;
1. Εισαγωγή
2. Το "καθόλου" ante res
3. Το καθόλου ως "μέσα στα πράγματα" (in rebus)
4. Συμπέρασμα
4. Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΣΤΟΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ ΚΑΙ ΣΤΟΝ C. S. PEIRCE
1. Εισαγωγή
2. Ο Αριστοτέλης και το Παρμενίδειο στατικό σύμπαν
3. Ο C. S. Peirce και ο Ατομισμός του 19ου αιώνα
4. Η συνέχεια της γραμμής
5. Η Αριστοτελική θεωρία της άπειρης διαιρετότητας του συνεχούς
6. Ο Peirce και ο Αριστοτέλης: Συνέχεια-άπειρον
7. Απειροστά και δυνάμει συνάθροιση
8. Δυνάμει συνάθροιση και possibila: Peirce και Αριστοτέλης
9. Η θεωρία του χρόνου: Peirce και Αριστοτέλης
10. Σημεία πάνω στη γραμμή και στιγμές του χρόνου
11. Χρόνος και δυνάμει άπειρον
12. Η ροή του χρόνου: Peirce και Αριστοτέλης
13. Το πρόβλημα της συνείδησης και του πραγματικού χρόνου
14. Συμπέρασμα
5. Η ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΤΡΑΓΩΔΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ: ΜΙΑ ΚΡΙΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ BAS VAN FRAASSEN
1. Εισαγωγή
2. Η αναλογία μεταξύ τραγωδίας και επιστήμης
3. Η ανάγνωση της επιστήμης ως αναπαράστασης
4. Η εμπειριστική θεωρία του Bas van Fraassen για την επιστήμη
5. Κριτική της εμπειριστικής θεωρίας του Bas van Fraassen
6. Ο επιστημονικός ρεαλισμός
7. Συμπέρασμα
6. Η ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟ "ΒΕΛΟΣ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ" ΤΟΥ ILYA PRIGOGINE
1. Εισαγωγή
2. Η Αριστοτελική θεωρία του χρόνου
3. Ο Ilya Prigogine και "το βέλος του χρόνου"
4. Συμπερασματικές παρατηρήσεις
ΕΠΙΜΕΤΡΟ
Η ζωή και η προσωπικότητα του Αριστοτέλη
Επιλογή βιβλιογραφίας για τον Αριστοτέλη
1. Έργα του Αριστοτέλη
2. Επιλογή σύγχρονης βιβλιογραφίας