Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΑΝΤΙΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΣ ΣΤΟΝ «ΣΥΝΤΟΜΟ 20ο ΑΙΩΝΑ»

Παρουσίαση

Η παρούσα μελέτη επιχειρεί να διερευνήσει το φαινόμενο του αντικομμουνισμού, ως ιδεολογικό ρεύμα, στην Ελλάδα κατά το σύντομο εικοστό αιώνα (1918-1989). Αντικείμενο της έρευνάς μας υπήρξε ο δημόσιος αντικομμουνιστικός λόγος πρωτίστως στο χώρο της πολιτικής αλλά και σε άλλους τομείς του δημόσιου λόγου, όπως ο χώρος της εκπαίδευσης αλλά και της λογοτεχνίας. Στόχος είναι η περιγραφή, ανάλυση και κατανόηση της αντικομμουνιστικής επιχειρηματολογίας και η ένταξή της στο ιστορικό πλαίσιο στο οποίο αναπτύχθηκε. Η ένταξη αυτή επιτρέπει να αντιληφθούμε την υφέρπουσα σχέση ανάμεσα στις κοινωνικές συνθήκες παραγωγής των ιδεών και το ρόλο των ιδεών στη διαμόρφωση της ίδιας της πραγματικότητας.
Επιπλέον, πρόθεσή μας είναι να συγκρίνουμε την ελληνική με τη διεθνή αντικομμουνιστική ρητορική. Είναι ο αντικομμουνισμός ιδεολογία ή συγκυριακό φαινόμενο; Πότε έκανε για πρώτη φορά την εμφάνισή του ο όρος αντικομμουνισμός και ποιες οι νοηματοδοτήσεις του; Ποια υπήρξαν τα βασικά γνωρίσματα της αντικομμουνιστικής ρητορείας; Ποιες οι επιρροές αλλά και οι διαφοροποιήσεις της από την διεθνή πραγματικότητα; Σε αυτά και άλλα ερωτήματα επιχειρήσαμε να απαντήσουμε στην παρούσα μελέτη. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Συντομογραφίες
Εισαγωγή
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ
O ΑΝΤΙΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΔΙΕΘΝΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Κεφάλαιο Πρώτο: Ο αντικομμουνισμός στο Μεσοπόλεμο
1. Ο "αντικομμουνισμός" πριν την Οκτωβριανή επανάσταση
2. Η Οκτωβριανή επανάσταση και η εξάπλωση του αντικομμουνισμού
2.1 Φιλελεύθερος και συντηρητικός αντικομμουνισμός
2.2 Κομμουνισμός και φασισμός
2.3 Αντικομμουνισμός και αντισιωνισμός
Κεφάλαιο Δεύτερο: Ο αντικομμουνισμός στον Ψυχρό Πόλεμο
1. Ευρώπη
2. Ηνωμένες Πολιτείες
Κεφάλαιο Τρίτο: ο αντικομμουνισμός στη δυτική διανόηση και στην Καθολική εκκλησία
1. Ο αντικομμουνισμός στη δυτική διανόηση
2. Αντικομμουνισμός και Καθολική εκκλησία
Κεφάλαιο Τέταρτο: Τα αντικομμουνιστικά επιχειρήματα
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ:
Ο ΑΝΤΙΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Κεφάλαιο Πρώτο: Η γέννηση του αντικομμουνισμού στην Ελλάδα,
1918-1940 87
1. Στο περιθώριο του Εθνικού Διχασμού
2. Οι συνιστώσες του αντικομμουνισμού
2.1 Φιλελεύθερος αντικομμουνισμός
2.2 Συντηρητικός αντικομμουνισμός
Κεφάλαιο Δεύτερο: Η έξαρση του αντικομμουνισμού, 1943-1974
1. Από τον ένοπλο στον ηττημένο εχθρό
2. Οι συνιστώσες του αντικομμουνισμού
2.1 Φιλελεύθερος αντικομμουνισμός
2.2 Συντηρητικός αντικομμουνισμός
Κεφάλαιο Τρίτο: Η φθίνουσα πορεία του ελληνικού
αντικομμουνισμού, 1974 -1989
ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ:
ΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΑΝΤΙΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
Κεφάλαιο Πρώτο: Ο αντικομμουνισμός στην εκπαίδευση
1. Με όπλο τη γλώσσα
2. Σχολικές γιορτές και καθημερινές πρακτικές
3. Ο αντικομμουνισμός στα σχολικά εγχειρίδια
3.1 Τα μεταπολεμικά Αναγνωστικά του Δημοτικού
3.2 Τα σχολικά εγχειρίδια της δικτατορίας
Κεφάλαιο Δεύτερο: Ο αντικομμουνισμός στη λογοτεχνία
1. Ο αντικομμουνισμός στο λόγο και το έργο πεζογράφων της γενιάς του τριάντα
2. Οι αρνητικοί κομμουνιστές ήρωες της πεζογραφίας για τον εμφύλιο
2.1 Το φανατικό κομματικό στέλεχος
2.2 Ο ψυχολογικά ασταθής
2.3 Ο παρασυρμένος μεγαλοαστός
2.4 Ο βίαιος
2.5 Ο ανεύθυνος - ανήθικος
3. H υποδοχή των εν λόγω έργων από την 'αστική' κριτική
4. Ο αντικομμουνισμός στα λογοτεχνικά περιοδικά Ελληνική
Δημιουργία και Νέα Εστία
4.1 Συντηρητικός αντικομμουνισμός
4.1.1 Αντικομμουνισμός και παράδοση
4.1.2 Αντικομμουνισμός και βασιλεία
4.2 Φιλελεύθερος αντικομμουνισμός
4.3 Αντικομμουνιστικά εχέγγυα
Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΑΝΤΙΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΣ ΣΤΟ "ΣΥΝΤΟΜΟ 2Οό ΑΙΩΝΑ"
Συμπεράσματα
Παράρτημα
Α. Η εικόνα στη διάθεση της αντικομμουνιστικής προπαγάνδας
Β. Κείμενα
Πηγές - Βιβλιογραφία
Ευρετήριο