ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Παρουσίαση

Η Θεσσαλονίκη είναι μια ιδιαίτερη πόλη. Μετρά μια λαμπρή ιστορία 23 αιώνων αδιάλειπτης αστικής συνέχειας. Το 2012 συμπληρώθηκαν εκατό χρόνια από την απελευθέρωσή της. Κατά τη διάρκεια αυτού του αιώνα η πόλη έζησε πολλές τραγωδίες αλλά και μεγάλες επιτυχίες, όπως η ενσωμάτωση των προσφύγων, η εκβιομηχάνιση και η οικονομική ανάπτυξη των μεταπολεμικών χρόνων καθώς και η μετεξέλιξή της σε σύγχρονη μητρόπολη, κέντρο του εμπορίου και της παιδείας.
Η παρούσα έκδοση αποτελεί το αποτύπωμα του διεθνούς συνεδρίου που διοργάνωσε ο Δήμος Θεσσαλονίκης για την εκατονταετηρίδα της απελευθέρωσης της πόλης. Επίκεντρο του επιστημονικού ενδιαφέροντος αποτελεί η μετάβαση της πόλης από τον αυτοκρατορικό στον εθνικό κόσμο.
Η Θεσσαλονίκη υπήρξε μια κατεξοχήν λεβαντίνικη πόλη η οποία στις αρχές του 20ού αιώνα βρέθηκε στο προσκήνιο της ιστορίας περισσότερο από κάθε όμοιά της στην Ανατολική Μεσόγειο. Ήταν μια πόλη των ρήξεων/επαναστάσεων, όπου συναντήθηκαν μια σειρά από δυνάμεις και φαινόμενα που καθόρισαν τον 20ο αιώνα, όπως ο εθνικισμός κάθε απόχρωσης, ο φιλελευθερισμός, ο σοσιαλισμός και ο συνδικαλισμός αλλά και η πολιτική βία, η τρομοκρατία και ο αντισημιτισμός.
Για το λόγο αυτό η Θεσσαλονίκη, χρόνια τώρα, βρίσκεται στο επίκεντρο μιας ιστοριογραφικής συζήτησης, που προσελκύει το διεθνές ενδιαφέρον και έχει προεκτάσεις και αντανακλάσεις πολύ πέραν του ελληνικού χώρου. Εξάλλου η Θεσσαλονίκη ευτύχησε να συναντηθεί με μια σειρά ιδιαίτερα εμπνευσμένων και προικισμένων ιστορικών και ερευνητών, από όλο το φάσμα των ανθρωπιστικών σπουδών και των κοινωνικών επιστημών, οι οποίοι έγραφαν με ταλέντο γι' αυτήν. Ο παρών τόμος αποτελεί ένα αντιπροσωπευτικό αλλά σε καμία περίπτωση εξαντλητικό δείγμα της δουλειάς τους. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Χαιρετισμός Δημάρχου Θεσσαλονίκης
Χαιρετισμός Προέδρου του Ομίλου Φίλων Θαλάσσης
Χαιρετισμός Προέδρου Πολιτιστικής Εταιρείας Επιχειρηματιών Βορείου Ελλάδος
Δημήτρης Καιρίδης
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Θεσσαλονίκη, συνέχειες και ασυνέχειες στη μετάβαση από τον αυτοκρατορικό στον εθνικό κόσμο
Μέρος Ι Αναζητώντας Ταυτότητα
Mark Mazower
Προς μια Ιστορία του μέλλοντος της Θεσσαλονίκης
Πασχάλης Μ. Κιτρομηλίδης
Η Θεσσαλονίκη και οι πόλεις του Διαφωτισμού
Philip Mansel
Ήταν η Θεσσαλονίκη μια λεβαντίνικη πόλη;
Κωνσταντίνος Σβολόπουλος
Η Θεσσαλονίκη, ως πόλη ελληνική
Σπύρος Γ. Πλουμίδης
Η θέση της Θεσσαλονίκης στην ελληνική εθνική αυτοσυνειδησία: Από το 1830 έως την είσοδο του ελληνικού στρατού στην πόλη (1912) (και επέκεινα)
Yura Konstantinova
Η Θεσσαλονίκη με τη ματιά των Βούλγαρων
Nora Lafi
Ο Δήμος Θεσσαλονίκης μεταξύ του παλαιού καθεστώτος, των οθωμανικών μεταρρυθμίσεων και της μετάβασης από την αυτοκρατορία στο εθνικό κράτος: Ερωτήσεις και προοπτικές έρευνας
Ολίβια Παλληκάρη
Το ερασιτεχνικό και επαγγελματικό θέατρο στην τουρκοκρατούμενη Θεσσαλονίκη ως αντανάκλαση της πολυπολιτισμικής ταυτότητάς της και των διαφορετικών αντιλήψεων για την προοπτική της
Edhem Eldem
Μια νέα ματιά σε μια αρχαία πόλη:Η Θεσσαλονίκη στην οθωμανική Αρχαιολογία, 1832-1912
Σωτήρης Δημητριάδης
O αστικός μετασχηματισμός και η επανάσταση: Η Θεσσαλονίκη και οι Νεότουρκοι, 1908-1912
Βλάσης Βλασίδης
Οι βουλγαρικές εφημερίδες της Θεσσαλονίκης (1869-1913)
Βάιος Καλογρηάς
Η Θεσσαλονίκη κατά την απελευθέρωση (1912/13): Αναλύσεις και εκτιμήσεις του γερμανικού γενικού προξενείου
Νικολία Ιωαννίδου
Θεσσαλονίκη: Η επιρροή της ιταλικής κοινότητας. Η περιγραφή του Ιταλού καθηγητή Alarico Buonaiuti το 1914
Μέρος II Μια Πόλη σε Μετάβαση
Devin Ε. Naar
Τα όρια του Ελληνισμού: Γλώσσα και αφοσίωση μεταξύ Σαλονικιών Εβραίων, 1917-1933
Κωνσταντίνος Κατερινόπουλος
Η προσφυγική εγκατάσταση στην πόλη 1922-24: Τομή στη διαδικασία του εθνολογικού, κοινωνικού και οικονομικού μετασχηματισμού της Θεσσαλονίκης, μετά την απελευθέρωση του 1912
Ελπίδα Κ. Βόγλη
Ανάμεσα στην παλιά και τη νέα Ελλάδα των Βαλκανικών Πολέμων: Η σταδιακή ενσωμάτωση
της Θεσσαλονίκης στο ελληνικό κράτος (1912-1930)
Στράτος Ν. Δορδανάς
"Ο εχθρός προ των πυλών": Η Θεσσαλονίκη ως διακύβευμα κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο
Βασίλης Κολώνας
Όψεις της Θεσσαλονίκης πριν και μετά το 1912: Η αρχιτεκτονική μιας πόλης σε μετάβαση
Eyal Ginio
Ενσωμάτωση μέσω του παρελθόντος: Εβραίοι μελετητές γράφουν ιστορία στη μεσοπολεμική Θεσσαλονίκη
Ευάγγελος Χεκίμογλου
Καταστροφή και ανασυγκρότηση της ταξικής δομής στη Θεσσαλονίκη (1912-1940)
Δημήτρης Α. Κατσορίδας
Φεντερασιόν και Μάης του '36: Δύο βασικοί ιστορικοί σταθμοί της πόλης της Θεσσαλονίκης
ως παράδειγμα για ένα νέο εργατικό-συνδικαλιστικό κίνημα σήμερα
Ελένη Καλλιμοπούλου, Κωστής Κορνέτης, Παναγιώτης Κ. Πούλος
Από το κάλεσμα για προσευχή στις σιωπές του Μουσείου: Ηχοτοπία της Θεσσαλονίκης σε μετάβαση
Σοφία Δ. Δημουλά, Ιωάννης Δ. Δούκας
Περί της επιχειρηματικής δραστηριότητας εθνοτήτων στην οδό Βενιζέλου Θεσσαλονίκης:
Μελέτη των χρονικών μεταβολών της (1908-1938) με τη χρήση γεωπληροφοριακού συστήματος
Δέσποινα Δ. Ζαβράκα
Αναζητώντας τη νέα ταυτότητα των νεκροταφείων της Θεσσαλονίκης: Ένα πολυπολιτισμικό δίκτυο αστικών μεταβατικών τόπων
Αλέξανδρος Δάγκας, Ozgur Turesay
Συνέχειες και τομές στη θεσμική μετάβαση της Θεσσαλονίκης από το οθωμανικό στο ελληνικό καθεστώς: Η περίπτωση της επιτήρησης και πληροφορίας
Μέρος IΙI Χαρτογραφώντας το Μέλλον της Θεσσαλονίκης
Αρετή Τούντα-Φεργάδη
Η Θεσσαλονίκη, κέντρο σημαντικών διπλωματικών διεργασιών κατά τη δεκαετία του '30
Κωνσταντίνος Τσιτσελίκης
Οι μουσουλμάνοι της Θεσσαλονίκης (1912-2012): Μια διακεκομμένη και άβολη παρουσία
Φωτεινή Ι. Τολούδη
Η Θεσσαλονίκη και η μακεδονική ενδοχώρα στα μεταπολεμικά βουλγαρικά σχολικά εγχειρίδια της Ιστορίας
Βίλμα Χαστάογλου-Μαρτινίδη
Η γαλλική παρουσία στην κατασκευή του λιμανιού της Θ