Ο ΑΡΧΑΙΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟ

Παρουσίαση

"Πριν λίγα χρόνια, έψαχνα παντού για δημοκρατικές ψυχές, απογοητευόμουν που δεν γεννήθηκα Έλληνας ή Ρωμαίος", έγραφε ο Camille Desmulins.
Οι επαναστάτες του 18ου αιώνα στράφηκαν με φειδώ προς τους Αρχαίους, όταν θέλησαν να θεμελιώσουν την Ελευθερία, την Ισότητα και την Αδελφότητα μεταξύ των πολιτών και να πάψουν να είναι υποτελείς στο βασιλιά.
Το πρότυπο της αρχαίας πόλης-κράτους, που βρισκόταν στην καρδιά της σκέψης του Διαφωτισμού, αναδύεται σε όλα τα επίπεδα. Τα παραδείγματα ανθίζουν για να επιβεβαιώσουν ή να καταγγείλουν τα σύγχρονα γεγονότα. Το τιμοκρατικό σύστημα; Η Ρώμη το γνώριζε. Το εκπαιδευτικό σύστημα; Η Σπάρτη το εφάρμοσε. Η πολιορκία της Γαλλίας από τους εχθρούς της; Είναι οι Έλληνες εναντίον των βαρβάρων, είναι η Ρώμη εναντίον της Καρχηδόνας.
Αναγνώστες του Πλουτάρχου και του Κικέρωνα, από τα μαθητικά τους κιόλας χρόνια, οι ρήτορες αυθόρμητα ταυτίζονται με τις μορφές της αρχαίας ιστορίας. Μετά την πτώση της βασιλείας, ο δημοκρατικός ήρωας, Βρούτος, εμπνέει τους πρωτεργάτες ή τους απλούς ανθρώπους της Επανάστασης περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον.
Παρούσα στην τέχνη, κόσμημα της αλληγορίας, αυτή η "αρχαιολατρία-αρχαιομανία" κερδίζει τις λαϊκές τάξεις. Βαφτίζουν τα παιδιά τους Κορνηλίες, Καίσαρες ή Γράκχους. Οι γιορτές της Επανάστασης, αλλά και οι επαρχιακές εκδηλώσεις ακόμη, μιμούνται τις αρχαίες γιορτές.
Εξασκώντας και ανακαλύπτοντας την αντινομία, οι επαναστάτες αναβίωσαν αυτή καθεαυτήν την ουσία της πολιτικής που οι Αρχαίοι επινόησαν. Ποιος άλλος καλύτερα από την Claude Mosse, Ομότιμη Καθηγήτρια Ελληνικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Παρίσι 8, θα μπορούσε να περιγράψει καλύτερα τους διάφορους μηχανισμούς μέσα από τους οποίους η αρχαία φαντασίωση στιγμάτισε τη Γαλλική Επανάσταση; (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Πρόλογος: Γιατί η Αρχαιότητα;
1. ΠΩΣ ΓΕΝΝΙΕΤΑΙ ΜΙΑ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ
Η ελευθερία κατά της τυραννίας
Ο σπαρτιατικός μύθος
2. ΕΛΛΗΝΟΛΑΤΡΙΑ: Η ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ Ο ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΣ
Τα μοντέλα της πολιτικής σκέψης
Τα λογοτεχνικά και καλλιτεχνικά θέματα
3. QUOUSQUE TANDEM ABUTERE CATILINA
Το συνταγματικό πρόβλημα
Η γέννηση της δημοκρατικής ιδέας
Η ρητορική του πατριωτισμού
4. ΣΤΟΝ ΑΣΤΕΡΙΣΜΟ ΤΟΥ ΛΥΚΟΥΡΓΟΥ
Μια Βουλή Ελλήνων και Ρωμαίων
Η "αναγεννημένη" Γαλλία
Ο Ροβεσπιέρος, ο Σαιν Ζυστ και η Αρχαιότητα
5. ΜΑΡΑ / ΜΑΡΑΘΩΝΑΣ
6. Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΕΝΟΣ ΜΥΘΟΥ
Επίλογος
Πίνακας κυρίων ονομάτων
Βιβλιογραφία