ΩΔΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

Παρουσίαση

Το βιβλίο "Ιωάννης Δεσποτόπουλος / Ωδείο Αθηνών" σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε στο πλαίσιο της Επιστημονικής Ημερίδας για το έργο του Ιωάννη Δεσποτόπουλου, που οργάνωσε το περιοδικό "Ελληνικές Κατασκευές", με τη συνεργασία των Αρχείων Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής του Μουσείου Μπενάκη και του Ωδείου Αθηνών, στην αίθουσα συναυλιών του Ωδείου Αθηνών, στις 20 Δεκεμβρίου 2014. Με την έκδοση του βιβλίου παρουσιάζονται για πρώτη φορά στο ελληνικό κοινό -με σχέδια, προπλάσματα και φωτογραφίες- οι διαδοχικές μελέτες του κτιρίου του Ωδείου Αθηνών, το οποίο ως "Μουσική Ακαδημία", αποτελούσε ένα από τα κτίρια που είχε περιλάβει ο Ιωάννης Δεσποτόπουλος στη σύνθεση του Πνευματικού του Κέντρου και το μόνο το οποίο εν τέλει υλοποιήθηκε. Σαράντα σχεδόν χρόνια μετά τη μερική του ολοκλήρωση και λειτουργία, το κτίριο του Ωδείου, απόμακρο και αινιγματικό μέσα στον αστικό ιστό της πρωτεύουσας, παραμένει παραδόξως αδημοσίευτο στον εξειδικευμένο αρχιτεκτονικό τύπο, όπου έχουν δει το φως ελάχιστα μόνο σχέδια και φωτογραφίες του. Η έκδοση ανταποκρίνεται σ' ένα νέο κύκλο ενδιαφέροντος για το έργο του Δεσποτόπουλου που έχει ανοίξει πρόσφατα και περιλαμβάνει ερευνητικές εργασίες σε πανεπιστήμια της Ελλάδας και του εξωτερικού, δημοσιεύσεις και διαλέξεις.
Συμπεριλάβαμε στο βιβλίο σχέδια και προπλάσματα του Ωδείου τριών από τις διαδοχικές φάσεις σχεδιασμού του, της μελέτης του διαγωνισμού του 1959, της προμελέτης του 1960 και της οριστικής μελέτης ("αρχιτεκτονική μελέτη εκτελέσεως") του 1968-72, καθώς και φωτογραφίες του, από την εποχή της ολοκλήρωσής του (περίπου 1976). Κρίθηκε, ωστόσο, σκόπιμο να υπάρξει και μια νέα φωτογράφιση του κτιρίου, από το φωτογράφο Γιώργο Φάκαρο, προκειμένου για πρώτη φορά να αποτυπωθεί, έστω και μερικά, η εξαιρετική ποικιλία των χώρων του, οι εντάσεις των εσωτερικών του διαδρομών, η δομοστατική του συγκρότηση και οι πολλαπλές εναλλαγές του φωτός στους χώρους κίνησης και στάσης.
Κρίθηκε, επίσης, σκόπιμο να προηγηθεί στην παρούσα έκδοση το κείμενο με το οποίο ο Δεσποτόπουλος παρουσίασε τη μελέτη του Πνευματικού Κέντρου Αθηνών στο περιοδικό "Νέες Μορφές" το 1962, καθώς και μια μικρή επιλογή σχεδίων και φωτογραφιών των προπλασμάτων από τις δύο βασικές προτάσεις του για το Π.Κ.Α., από την αρχική μελέτη του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού (1959) και από τη μεταγενέστερη δεύτερη προμελέτη (περίπου 1968), ώστε ο αναγνώστης να μπορέσει να τοποθετήσει το κτίριο του Ωδείου στο συνολικό πλαίσιο των μελετών του Π.Κ.Α. Όλα τα σχέδια και οι φωτογραφίες εποχής που δημοσιεύονται προέρχονται από το αρχείο του αρχιτέκτονα, που σήμερα βρίσκεται στα Αρχεία Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής του Μουσείου Μπενάκη, με τα οποία συνεργαστήκαμε στενά για την πραγματοποίηση της έκδοσης.
Τα κείμενα του Νίκου Τσούχλου, της Μάρως Καρδαμίτση-Αδάμη και του Παναγιώτη Τσακόπουλου, που προηγούνται της παρουσίασης, επιχειρούν να συνδέσουν τον αναγνώστη με κάποια από τα ζητήματα που συνδέονται με το κτίριο του Ωδείου και την "υπόθεση" του Πνευματικού Κέντρου της Αθήνας, με την επικαιρότητα της λειτουργίας του, καθώς και με τις διαδοχικές θεωρήσεις τους από την ελληνική αρχιτεκτονική ιστοριογραφία.
Γιώργος Αγγελής (Από την παρουσίαση της έκδοσης)

Περιεχόμενα

Σημείωμα του Επιμελητή
Νίκος Τσούχλος, Το Ωδείο Αθηνών
Μάρω Καρδαμίτση Αδάμη
Σκέψεις γύρω από το Πνευματικό Κέντρο του Γιάννη Δεσποτόπουλου
Παναγιώτης Τσακόπουλος, Το Πνευματικό Κέντρο και το Ωδείο Αθηνών στην ιστοριογραφία της ελληνικής αρχιτεκτονικής
Ιωάννης Δεσποτόπουλος, Το Πνευματικό Κέντρο της Αθήνας
Πνευματικό Κέντρο Αθηνών, παραλλαγές πρότασης αρχιτεκτονικού διαγωνισμού, 1959
Πνευματικό Κέντρο Αθηνών, πρόταση αρχιτεκτονικού διαγωνισμού, 1959
Πνευματικό Κέντρο Αθηνών, δεύτερη πρόταση περ. 1968
Ωδείο Αθηνών, φωτογραφίες αρχείου Ι. Δεσποτόπουλου
Ωδείο Αθηνών, σχέδια αρχιτεκτονικού διαγωνισμού ΠΚΑ, 1959
Ωδείο Αθηνών, σχέδια προμελέτης, 1960-1961
Ωδείο Αθηνών, σχέδια οριστικής μελέτης, 1968-1972
Ωδείο Αθηνών, φωτογράφιση 2014