ΟΙ ΣΥΜΦΟΡΕΣ ΤΟΥ ΔΑΝΕΙΣΜΟΥ

Παρουσίαση

Οι Συμφορές του δανεισμού (Περί του μη δειν δανείζεσθαι) ανήκουν στα Ηθικά του Πλούταρχου. Η ιδιαίτερη ζέση με την οποία ο, συνήθως ήπιος και χαμηλών τόνων, συγγραφέας τους επιδίδεται στην κατακεραύνωση του φαινομένου του αλόγιστου δανεισμού (από την πλευρά των οφειλετών), καθώς και της απληστίας και της βαναυσότητας των πιστωτών, στρέφοντας εναντίον τους όλο το ρητορικό του οπλοστάσιο, οδήγησε αρχικά τους μελετητές στο να αμφισβητήσουν την πατρότητα του κειμένου και στη συνέχεια στο να το θεωρήσουν νεανική ρητορική άσκηση, εκλαμβάνοντας τη φλόγα του ως juvenilis ardor. Η νεότερη έρευνα ωστόσο έχει καταδείξει πλέον ότι πρόκειται για έργο της ώριμης περιόδου του Πλούταρχου, και συγκεκριμένα για ομιλία γραμμένη το νωρίτερο το 92 μ.Χ., αν όχι πολύ αργότερα. Πιθανότατα εκφωνήθηκε στην Αθήνα, που, όπως και άλλες ελληνικές πόλεις, μαστιζόταν από τις συνέπειες της υπερχρέωσης σε εγχώριους, αλλά κυρίως ξένους, ως επί το πλείστον Ιταλούς, πιστωτές και στους αντιπροσώπους τους. Ο Πλούταρχος, με μεγάλη ευαισθησία, φωτίζει ένα σοβαρότατο και πολυδιάστατο πρόβλημα της εποχής του. Συγχρόνως κατορθώνει, χάρη στην αμεσότητα, την ψυχολογική οξυδέρκεια, το (ενίοτε μαύρο) χιούμορ και το πάθος του, να μην αφήσει αδιάφορο ούτε τον αναγνώστη των δικών μας ημερών - κάθε άλλο. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο)

"Θέλω να δείξω σε όσους σπεύδουν απερίσκεπτα να δανειστούν πόση ντροπή φέρνει αυτό και πόση στέρηση ελευθερίας, καθώς και ότι ο δανεισμός είναι πράξη υπέρτατης αφροσύνης και μαλθακότητας. Έχεις; Μη δανείζεσαι, γιατί δεν θα ξεπληρώσεις το χρέος σου. Χρεωνόμαστε για να πληρώσουμε όχι το ψωμί και το κρασί, μα εξοχικές κατοικίες, δούλους, μουλάρια, ανάκλιντρα και τραπεζώματα".

Το έργο αφορά και τον σημερινό αναγνώστη ο οποίος γεννιέται, ζει και πεθαίνει μέσα σε μία από τις δριμύτερες κρίσεις του οικονομικού συστήματος. Οι παραινέσεις του Πλουτάρχου φαίνονται απλοϊκές, ωστόσο ισχύουν για κάθε άνθρωπο σε όλες τις εποχές. Ο δανεισμός σε κάνει δούλο. (Νότα Χρυσίνα, bookpress.gr, 19/10/2017)

"Η αρετολογία της εποχής πιθανώς δεν επιτρέπει να συνδεθεί ο δανεισμός με το εμπόριο όπως σήμερα-, ωστόσο το πνεύμα του Πλούταρχου επικρίνει την τρυφή, τη μαλθακότητα και την πολυτέλεια. Οι ιστορικές παραπομπές του Πλούταρχου και οι μεταφορές του παρουσιάζουν ασύγκριτη ευστοχία. Ο άνθρωπος -και n πολιτεία- που δανείζεται θυμίζει τη γελοία κατάσταση της παροιμίας που λέγει: Δεν μπορώ να κουβαλήσω την κατσίκα, αλλά φορτώστε στους ώμους μου το βόδι. Τους δανειστές τους δημιούργησε n τρυφή. Οι τοκογλύφοι διαδέχονται ο ένας τον άλλον (πρώτα Κορίνθιος, έπειτα Πατρινός και κατόπιν Αθηναίος) και, καθώς σφυροκοπείται από παντού, ο δανειζόμενος γίνεται χίλια κομμάτια. Ενίοτε και όλη n χώρα..." (Κωστής Παπαγιώργης, Αθηνόραμα, 12/1/2012)