INNER OUT (ΔΙΓΛΩΣΣΗ ΕΚΔΟΣΗ, ΕΛΛΗΝΙΚΑ-ΑΓΓΛΙΚΑ)

Παρουσίαση

"ΣΤΙΓΜΕΣ ΜΑΚΡΑΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ":
Το πορτραίτο είναι αδιαμφισβήτητα η δημοφιλέστερη ιστορικά θεματογραφία που απασχόλησε τη φωτογραφία. Ως απρόσμενα ευκρινής και βολικά αναπαραγώγιμη εικόνα συνέβαλε, σε μια εποχή που ερχόταν στο προσκήνιο η έννοια της ατομικότητας, στη νεωτερική αυτοσυνειδησία του μέσου ανθρώπου, στη σταδιακή θεμελίωση από τον 19ο αιώνα της φωτογραφίας ως τέχνης και επαγγελματικής πρακτικής. Η συμβολή αυτή έκτοτε αναβαθμίζεται μάλλον παρά φθίνει, αφού η δίψα αναπαράστασης του ανθρώπου αλλά και θέασης της εικόνας του αυξήθηκε εκθετικά με τον καιρό, είτε αυτή αφορά πρωταγωνιστή στην κεντρική σκηνή είτε ανώνυμο πολίτη στην πίσω αυλή. Όμοια, η παράδοση του φωτογραφικού πορτραίτου ανανεώνεται και επαναπροσδιορίζεται, καθώς στο πέρασμα του χρόνου μεταβάλλονται οι άνθρωποι, το κοινωνικό περιβάλλον, οι ιδέες για την ίδια την προσωπογραφία και τη φύση της φωτογραφίας.
Οι εικονιζόμενοι στα πορτραίτα του Δημήτρη Γράνη, δημιουργημένα τα τελευταία πέντε χρόνια, προέρχονται από τον κύκλο του φωτογράφου: μέλη της οικογένειας, φίλοι, συνεργάτες. Η γνωριμία μαζί τους προσφέρει την απαραίτητη οικειότητα για να μελετηθεί αθόρυβα το ψυχολογικό περίγραμμα των μορφών. Ο Γράνης επιλέγει το χώρο, δημόσιο ή ιδιωτικό, που θα φωτογραφηθεί ο καθένας. Εκεί κάνει συνήθως πρόχειρες λήψεις με ένα κινητό τηλέφωνο, προσχέδια που επιτρέπουν να σκηνογραφηθεί με ακρίβεια η σύνθεση. Τα πορτραίτα του θέτουν έτσι έμμεσα το ερώτημα: Μπορεί κανείς να φωτογραφίσει κάτι με το οποίο δεν έχει σημειωθεί η ελάχιστη απαραίτητη τριβή; Είναι όλα απλά ζήτημα διαχείρισης φόρμας και καλών ανακλαστικών; Οι φωτογράφοι, ορμώμενοι ίσως από τη συχνά ακαριαία αμεσότητα της λήψης, απέκτησαν μάλλον αδικαιολόγητη άνεση με το άγνωστο. Έγιναν διερχόμενοι τουρίστες σε ξένες, ενίοτε ιδιαίτερα σύνθετες, πραγματικότητες και με ικανές εξαιρέσεις, στις οποίες καταβάλλεται τίμημα χρόνου και κόπου, αρκέστηκαν τακτικά να ξεσκονίζουν επιμελώς την επιφάνεια. Καθώς, όμως, ο φωτογράφος πλανιέται στον κόσμο και στα δικά του εσωτερικά ημίφωτα, η απαραίτητη αυτή τριβή προβάλλει μόνο ως ζήτημα γνωστικό, αυστηρά λογικής υφής, ή εμπλέκει επίσης τη ζωντανή διαίσθηση, μια λανθάνουσα πνευματικότητα; Ο τίτλος της σειράς, "Το εσώτερο έξω", συνιστά νύξη γι' αυτό, προτείνοντας την ανάγνωση του έξω ως αινιγματική όσο και αναπόφευκτη ίσως συνάρτηση του μέσα.
Το εγχείρημα του Γράνη αντλεί επιρροή από την ακαδημαϊκή ζωγραφική, ιστορικό πρόδρομο της φωτογραφίας. Αυτό προδίδουν η άρτια δομημένη σε επίπεδα σύνθεση, η σχολαστική παράθεση πληροφοριών, η ατμοσφαιρική χρήση του φυσικού συνήθως φωτισμού, η συνολική ακρίβεια της εκτέλεσης. Η πόζα είναι προμελετημένη αλλά συχνά ανεπίσημη, και η μορφή υποχωρεί εμφανώς, υποδεικνύοντας ως ελάσσονα προτεραιότητα τη διεξοδική φιλοτέχνηση της γεωγραφίας του προσώπου. Πιο πολύ φαίνεται να απασχολεί τον Γράνη το πώς ο άνθρωπος ορίζει και ορίζεται από εντοπισμένους μικρόκοσμους που φέρουν τα ποικίλα τρόπαιά του, πώς κατοικεί ένα συγκροτημένο τρόπο ζωής ή εφορμά στο ανοιχτό πεδίο σαν εξερευνητής. Ο εικονιζόμενος διαλέγεται εδώ με επιλεγμένα συμφραζόμενα της ζωής του: τη διαρρύθμιση ενός λιτού ή ευφάνταστα περίπλοκου χώρου, την ιδιαίτερη αμφίεση ή τα σύνεργα μιας ασχολίας ατενίζει συχνά το φακό, αναγνωρίζοντας τη συμμετοχή του στο επιτελούμενο τυπικό με τρόπο εγκρατή, χωρίς να αφήνεται σε παιγνιώδεις χειρονομίες και σκιρτήματα έκφρασης. Διανύουμε, άλλωστε, την εποχή της αγέρωχης, ελεγχόμενης αυτοεικόνας. Τα έγχρωμα πορτραίτα του Γράνη διατηρούν τελικά μια παράξενη αμφισημία: είναι απολύτως σαφή, μέσα στην πληθωρική τους λεπτομερειακότητα, και συγχρόνως αόριστα, χάρη στη σκόπιμη ανωνυμία τους. [...] (Από την έκδοση)

Περιεχόμενα

Στιγμές μακράς διαρκείας - Ηρακλής Παπαϊωάννου
Long lasting moments - Hercules Papaioannou
Φωτογραφίες
Βιογραφικό