ΞΑΝΑΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΚΑΛΒΟ

Παρουσίαση

Στις καλβικές σπουδές η έρευνα και η κριτική των Ωδών ακολουθεί μέχρι σήμερα κυρίως ελληνοκεντρική κατεύθυνση. Στη συντριπτική τους πλειονότητα οι μελετητές αποδίδουν στον Ανδρέα Κάλβο θαυμαστή σε εύρος και ποιότητα γνώση και αξιοποίηση της αρχαιοελληνικής γραμματείας και απαράμιλλη φιλολογική εμβρίθεια, ενώ ερμηνεύουν ως εκδήλωση ποιητικής τόλμης τη συχνή απόκλιση του καλβικού ιδιώματος από την ελληνική ως προς τις σημασίες των λέξεων και τους γραμματικούς και συντακτικούς κανόνες.
Στο ανά χείρας βιβλίο αμφισβητείται η κρατούσα αντίληψη και τίθεται σε νέες βάσεις η έρευνα γύρω από τη γλώσσα, την ποιητική και τις φιλολογικές επιδόσεις του Κάλβου. Η επισήμανση μεγάλου αριθμού ιταλισμών στη γλώσσα του Ζακύνθιου ποιητή, η εξακρίβωση των ιταλικών προτύπων του και η ανάδειξη των σοβαρών αδυναμιών της γλωσσικής και φιλολογικής του κατάρτισης τεκμηριώνουν την κεντρική θέση του βιβλίου, ότι η ποίηση του Κάλβου αναπτύσσει πρωτογενή διακειμενικό διάλογο μόνο με την ιταλική ποίηση, μέσω της οποίας προσλαμβάνεται η αρχαιοελληνική και λατινική γραμματεία. Η προσέγγιση των Ωδών υπό το πρίσμα αυτό δεν μειώνει τη σημασία και την αισθητική τους αξία, υποδεικνύει όμως την ανάγκη να αναπροσανατολιστεί η έρευνα ως προς τις πηγές και τις προϋποθέσεις της δημιουργίας τους. Γιατί, όσο περισσότερα γνωρίζουμε για την ποίηση αυτή, τόσο καλύτερα την κατανοούμε. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Εισαγωγή
Συντομογραφίες
1 ΟΙ ΙΤΑΛΙΣΜΟΙ ΤΩΝ ΩΔΩΝ
1. Εισαγωγικά
2. Οι Ωδές και το ιταλόγλωσσο έργο του Κάλβου
3. Καλβικοί βαρβαρισμοί
4. Η τεθλασμένη διακειμενικότητα
5. "ferrum", "il ferro", "το σίδηρον": η διαδρομή μιας συνεκδοχής ως συνεκδοχή της γλωσσικής πορείας του Κάλβου
6. Η τραγωδία "Δαναΐδες" και η Ωδή "Εις Χίον"
7. "το αιόλιον φύσημα", "τα αιγαία νερά", "τα ποσειδώνια κύματα"
8. "η θρέπτειρα γη": όταν τα φαινόμενα απατούν
9. Οι ομηρικές "πύλαι ουρανού" και τα "ηώα κάγκελλα" του ιπποδρόμου
10. "αώνιαι μέλισσαι" και "σίμβλα": η καταγωγή και οι περιπέτειες της αρχαϊστικής αναζήτησης
11. Μεταφραστικές αδεξιότητες: "ω πλευρά/σεβάσμια των μητέρων"
12. Η χρήση λεξικών
13. Συμπεράσματα
2 ΕΚΔΟΤΙΚΑ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΙΚΑ (ΙΤΑΛΙΣΜΟΙ) ΣΤΟ "ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΤΙΤΛΟΥ ΠΟΙΗΜΑΤΟΣ"
1. Εισαγωγικά
2. Οι διορθώσεις του Vitti που παρέπεσαν και η αναπαραγωγή των λαθών της α' έκδοσης
3. Όταν ο εκδότης κατασκευάζει αντί να εκδίδει το κείμενο
4. Οι ιταλισμοί του "Αποσπάσματος"
3 ΤΙ ΓΥΡΕΥΟΥΝ ΟΙ ΜΕΛΙΣΣΕΣ ΤΟΥ ΚΑΛΒΟΥ "ΕΙΣ ΤΟΝ ΠΟΛΥΝ ΚΑΡΠΟΝ ΛΥΑΙΟΝ";
1. Εισαγωγικά
2. Οι μέλισσες του Κάλβου και οι μέλισσες του Βιργιλίου
3. Κάλβος και Φώσκολος: "καρπός λυαίος", "nettarei calici", "i colti di Lieo"
4. Η καλβική εικόνα και η ομηρική παρομοίωση
4 "Ο ΗΛΙΟΣ ΚΥΚΛΟΔΙΩΚΤΟΣ": ΟΙ ΤΑΠΕΙΝΕΣ ΑΦΕΤΗΡΙΕΣ ΤΟΥ ΥΨΗΛΟΥ
1. Εισαγωγικά
2. Ο ήλιος του Κάλβου και ο όνος του Σεκούνδου
3. Ο ήλιος-αράχνη που "διπλώνει" τον άνθρωπο με φως και με θάνατο
4. Ο ιστός της αράχνης και η φεγγαροντυμένη του Σολωμού
5 Ο ΕΛΥΤΗΣ, Ο ΚΑΛΒΟΣ ΚΑΙ Ο ΠΙΝΔΑΡΟΣ
1 Εισαγωγικά
2. Ο Ελύτης για τον Κάλβο
3. Ο Κάλβος και ο Πίνδαρος
4. Ο Ελύτης, οι "φραστικές μονάδες" και η ποιητική του αποσπάσματος
5. Οι δύο "κρύσταλλοι" - εκπρόσωποι της πινδαρικής και της σαπφικής ποίησης
6. Ο Ελύτης, ο Κάλβος και ο Πίνδαρος: συμπεράσματα
6 Ο ΚΑΛΒΟΣ ΟΜΗΡΙΣΤΗΣ;
7 Ο ΚΑΛΒΟΣ ΩΣ ΕΚΔΟΤΗΣ, ΚΡΙΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΠΟΙΗΤΗΣ: ΟΙ "ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ" ΣΤΗΝ "ΩΔΗ ΕΙΣ ΙΟΝΙΟΥΣ" ΚΑΙ Η ΕΚΔΟΣΗ ΤΩΝ "ΧΑΡΙΤΩΝ" ΤΟΥ ΦΩΣΚΟΛΟΥ
1. Εισαγωγικά
2. Η "Ωδή εις Ιονίους"
3. Η "Έκδοση Κάλβου": ο Κάλβος ως εκδότης και κριτικός της ποίησης
4. Η σημασία της "Έκδοσης Κάλβου" για το κείμενο των Ωδών
8 ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΗΓΕΣ ΤΗΣ ΕΜΠΝΕΥΣΗΣ ΤΟΥ ΚΑΛΒΟΥ
1. Εισαγωγικά
2. Φώσκολος και Κάλβος
3. Η Ζάκυνθος του Κάλβου και του Σολωμού
9 Η ΖΑΚΥΝΘΟΣ ΤΟΥ ΦΩΣΚΟΛΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΑΛΒΟΥ ΚΑΙ Η ΛΕΥΚΑΔΑ ΤΟΥ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΥ: ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΤΟΥ ΓΕΝΕΘΛΙΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΕ ΔΑΝΕΙΑ ΑΡΧΑΪΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
1. Εισαγωγικά
2. Η κληρονομιά του Ομήρου και του Ησιόδου
3. Η κατασκευή της εικόνας της Ζακύνθου στον Φώσκολο και τον Κάλβο
4. Η κατασκευή της εικόνας της Λευκάδας στον Σικελιανό
5. Συμπέρασμα και γενικότερες σκέψεις
10 ΚΑΛΒΟΣ ΚΑΙ ΓΚΙΛΦΟΡΝΤ: ΤΟ ΘΕΜΑ, ΤΑ ΠΡΟΤΥΠΑ, ΚΑΙ ΤΟ ΛΑΝΘΑΝΟΝ ΠΟΙΗΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΩΔΗΣ "ΕΛΠΙΣ ΠΑΤΡΙΔΟΣ"
1. Ωδή "Εις τον Κόμητα Γκίλφορδ"
2. Το ποίημα "Ελπίς πατρίδος" και τα ιταλικά σονέτα προς τιμήν του Γκίλφορντ
3. Ο Κυβερνήτης (Γκίλφορντ) και ο θεράπων των Μουσών (Κάλβος)
4. Ο "υπερασπιστής" της Ελλάδας και ο νέος Δαβίδ
5. Οι επιστολές στον Γκίλφορντ και το λανθάνον ποιητικό πρόγραμμα του Κάλβου
6. Συμπεράσματα
11 Ο ΚΑΛΒΟΣ ΚΑΙ Η ΠΑΡΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΕΥΣΕΒΙΟΥ
1. Το πρόβλημα
2. Η λατινική μετάφραση του Valesius και το υποτιθέμενο λατινικό πρωτότυπο της επιστολής του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου
3. Η "επισκευή" των θείων γραφών
4. Η επίθεση του Falconer στον Κάλβο
5. Ο "λόγος της εκκλησίας" και ο "λόγος" του Κάλβου
6. Συμπεράσματα
Βιβλιογραφία
Πρώτες δημοσιεύσεις
Ευρετήριο χωρίων και έργων τον Κάλβου