ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΙΑ

Παρουσίαση

Στο βιβλίο αυτό, ο Μαξ Τσάρλσγουορθ παρουσιάζει την ιστορία της φιλοσοφίας της θρησκείας ως ένα σπουδαίο επίτευγμα του δυτικού πολιτισμού. Η ιστορία που αφηγείται ξεκινά από την ελληνική Αρχαιότητα, με την αυτονόμηση της σφαίρας του ορθού λόγου και τη γέννηση της φιλοσοφίας, και φτάνει μέχρι τα πιο πρόσφατα ρεύματα του 20ού αιώνα.
Ο συγγραφέας επιχειρεί να οργανώσει την ύλη του σε πέντε βασικούς τύπους - σε πέντε θεμελιώδεις φιλοσοφικές προσεγγίσεις της θρησκευτικής σφαίρας. Στο πλαίσιο της πρώτης προσέγγισης, στην οποία κυριαρχεί η πλατωνική παράδοση, ο φιλοσοφικός λόγος εκτοπίζει την παραδοσιακή θρησκεία και η φιλοσοφία αξιώνει στην ουσία να γίνει η ίδια θρησκεία.
Στο πλαίσιο της δεύτερης προσέγγισης, στην οποία δεσπόζει η μορφή του Θωμά Ακυινάτη, ο ρόλος της φιλοσοφίας είναι υπερασπιστικός και ερμηνευτικός: η φιλοσοφία αναλαμβάνει να προασπίσει μέσω του λόγου την πίστη απέναντι στους αμφισβητίες της.
Στο πλαίσιο της τρίτης προσέγγισης, με προεξάρχοντα εκπρόσωπο τον Ιμμάνουελ Καντ, ο θεωρητικός λόγος κρίνεται ανίκανος να μιλήσει με εγκυρότητα για τα θέματα της θρησκείας, για τα οποία αρμόδια αναγορεύεται η πίστη και ο πρακτικός λόγος.
Στις δύο τελευταίες ενότητες, ο συγγραφέας επικεντρώνεται σε δύο σύγχρονες φιλοσοφικές προσεγγίσεις του θρησκευτικού πεδίου: τη "γλωσσανάλυση", με κύριο εκφραστή τον Βίττγκενσταϊν, όπου η έμφαση δίνεται στη μελέτη της θρησκευτικής γλώσσας, και στον "μεταμοντερνισμό", όπου μέσω της διαδικασίας της αποδόμησης η φιλοσοφία αναλαμβάνει να αποκαθάρει τον εαυτό της από τις σιωπηρές μεταφυσικές προκαταλήψεις της. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η επανάσταση στη φιλοσοφία της θρησκείας
Πέντε τύποι φιλοσοφίας της θρησκείας
Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΩΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑ
Εισαγωγή
Η φιλοσοφική θρησκεία του Πλάτωνα
Αριστοτέλης: το ιδεώδες της "θεωρίας"
Οι Νεοπλατωνικοί: φιλοσοφία και μυστικισμός
Η ισλαμική σκέψη του Μεσαίωνα και η θεωρία της "διπλής αλήθειας"
Διαφωτισμός: καθαρός λόγος και θρησκεία
Ανακεφαλαίωση και αποτίμηση
Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ "ΘΕΡΑΠΑΙΝΙΔΑ" ΤΗΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ
Εισαγωγή
Φίλων ο Αλεξανδρεύς
Οι χριστιανοί πλατωνικοί
Πίστη και λόγος στον χριστιανικό πλατωνισμό του Αυγουστίνου
Φιλοσοφία και θεολογία στον Μεσαίωνα
Μωυσής Μαϊμονίδης
Θωμάς Ακυινάτης
Δύο κριτικές εναντίον του Ακυινάτη
Αποτίμηση και συμπεράσματα
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΠΟΥ ΑΦΗΝΕΙ ΧΩΡΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΙΣΤΗ
Ο αγνωστικισμός στην υπηρεσία του φιντεϊσμού
Αλ-Γκαζάλι: η ασυνέπεια των φιλοσόφων
Πασκάλ: οι "λόγοι της καρδιάς"
Ντέιβιντ Χιουμ: σκεπτικισμός και πίστη
Καντ: θρησκεία και "πρακτικός λόγος"
Κίρκεγκωρ: στοχασμός και υποκειμενικότητα
Μετακαντιανοί στοχαστές
Ο αγνωστικισμός ως θρησκευτική στάση
Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΩΣ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Φιλοσοφία της θρησκείας χωρίς μεταφυσική
Γλωσσική ανάλυση
Επαληθευσιοκρατία και θρησκευτική γλώσσα
Αναγωγιστικές ερμηνείες της θρησκευτικής γλώσσας
Γλωσσοπαίγνια και "μορφές ζωής"
Βίττγκενσταϊν και θρησκεία
Μετά τον Βίττγκενσταϊν
Γλωσσοπαίγνια και πραγματικότητα
Επαναφορά της μεταφυσικής
Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΩΣ ΜΕΤΑΝΕΩΤΕΡΙΚΗ ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΕΔΙΟΥ
Μεταμοντερνισμός και γλωσσανάλυση
Μεταμοντερνισμός και Διαφωτισμός
Η εναντίωση στη θεμελιοκρατία
Αντιθεμελιοκρατία και θρησκευτικό πεδίο
Μεταμοντερνισμός και χριστιανική θεολογία
Χάιντεγκερ και Ντερριντά
Αποδόμηση και θεολογία
Μεταμοντερνισμός και κοσμικοκρατία στον Ρόρτυ
Συμπέρασμα
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΣΩΠΩΝ