ΕΝΦΙΑ - ΕΝΙΑΙΟΣ ΦΟΡΟΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ ΑΚΙΝΗΤΩΝ

Παρουσίαση

Η Ελλάδα μετρά και φορολογεί την... επιφάνειά της!
Αυτός ήταν ο τίτλος σημειώματος που αναρτήθηκε στο site του περιοδικού «ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ», την εποχή που κατατέθηκε το νομοσχέδιο για τη φορολογία των ακινήτων. Το σχόλιο αναφερόταν στο γεγονός ότι, ως νόμος του κράτους, όταν και όποτε ψηφιστεί, θα καθιερώσει νέο φόρο, ο οποίος θα επιβάλλεται από την 1.1.2014, σε αντικατάσταση του ΦΑΠ (Ν 3842/2010) και του ΕΕΤΑ, «σε όλα ανεξαιρέτως τα κτίσματα (αποπερατωμένα, ημιτελή, ηλεκτροδοτούμενα και μη, επαγγελματικά και βιοτεχνικά), σε όλα τα εντός και εκτός σχεδίου οικόπεδα, εκτάσεις γης, καλλιεργούμενα και μη, αγροτεμάχια, πολυετούς καλλιέργειας, δασικές εκτάσεις, βοσκοτόπους, θέσεις στάθμευσης με αποκλειστική χρήση σε πυλωτές, βοηθητικούς χώρους, καθώς και σε κάθε υπαίθριο χώρο».
Ο νόμος ψηφίστηκε (Ν 4223/2013), δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ (Α' 287/31.12.2013) και τέθηκε σε ισχύ την 1.1.2014. Η προοπτική ήταν να επιβληθούν και εν συνεχεία να βεβαιωθούν φόροι, περίπου 3,5 δις ευρώ, με στόχο να εισπραχθούν ελαφρώς λιγότερα των 3 δις, ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες εκτέλεσης του προϋπολογισμού του 2014, αλλά και να διατηρηθεί το δημοσιονομικό πλεόνασμα, στο πλαίσιο της προσπάθειας της χώρας να ξεφύγει από την οικονομική κρίση, να αποδεσμευτεί από μνημονιακές συμβάσεις και εφαρμοστικούς, των μνημονίων, νόμους, ώστε να ζητήσει με τη δική της αυτοδυναμία να γίνει δεκτή στις αγορές χρήματος.
Ωστόσο, τα προβλήματα που προκλήθηκαν από τις πρώτες προσεγγίσεις και ερμηνείες των διατάξεων του νέου νόμου για τον ΕΝ.Φ.Ι.Α., είχαν ως αποτέλεσμα τριβές και δυσαρέσκεια, τόσο στην κοινωνία, αλλά και μεταξύ του πολιτικού κόσμου, ακόμη και εντός της συγκυβέρνησης, δεδομένου ότι η περαιτέρω συρρίκνωση του διαθέσιμου εισοδήματος, οδηγεί σε περιορισμό της ενεργού ζήτησης και τελικώς η τακτική της υπερφορολόγησης τροφοδοτεί και ενδυναμώνει την ύφεση.
Στην παρούσα έκδοση γίνεται προσπάθεια να ερμηνευθούν οι διατάξεις επιβολής του νέου αυτού φόρου επί της κατοχής της ακίνητης περιουσίας, μέσω παραδειγμάτων και εφαρμογών που παρέχουν την δυνατότητα στον ενδιαφερόμενο να ελέγξει την πράξη προσδιορισμού που θα παραλάβει διαδικτυακώς από την ΓΓΠΣ (εκκαθαριστικό).
Οι εφαρμογές που ακολουθούν αφορούν μεταφορά πραγματικών εκκαθαρίσεων του φόρου, από επιλεγμένες περιπτώσεις.
Στη συνέχεια παρατίθενται οι οδηγίες για την ορθή συμπλήρωση της Δήλωσης Στοιχείων Ακινήτων (Ε9) από 1.1.2014. Στο τέλος του έργου παρουσιάζεται κωδικοποιημένη η σχετική νομοθεσία (Ν 4223/2014 και άρθρο 32 του Ν 3842/2010, έως το ψηφισθέν την 20.11.2014 νομοσχέδιο με τίτλο «Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα, συναφείς ρυθμίσεις και άλλες διατάξεις και Ν 4276/2014, αντίστοιχα) και παρατίθενται οι εγκύκλιοι της φορολογικής διοίκησης που εκδόθηκαν για θέματα ρύθμισης του ΕΝ.Φ.Ι.Α.
Ευχαριστούμε τους συντελεστές αυτής της έκδοσης και ελπίζουμε να συμβάλει τόσο στην κατανόηση του υπολογισμού του φόρου, όσο και στην αποσαφήνιση των διατάξεων, βάσει των οποίων τέθηκε σε εφαρμογή.
Αθήνα, Νοέμβριος 2014, Νίκος Σγουρινάκης, Βαγγέλης Μιχελινάκης (Από τον πρόλογο της έκδοσης)

Περιεχόμενα

Ι. ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΩΝ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ
Α. Ο Ενιαίος Φόρος Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝ.Φ.Ι.Α.)
Β. Αντικείμενο και υποκείμενο του φόρου
Αντικείμενο του φόρου
Υποκείμενο του φόρου
Επικαρπία και ψιλή κυριότητα
Γ. Απαλλαγές από τον φόρο
Περαιτέρω απαλλαγές
Δ. Ο υπολογισμός του κύριου φόρου
Κύριος φόρος κτισμάτων
Εφαρμογές
Κύριος φόρος ειδικών κτιρίων
Φόρος οικοπέδων
Φόρος αγροτεμαχίων
Ε. Ο συμπληρωματικός φόρος
Φυσικά πρόσωπα
Νομικά πρόσωπα
Στ. Εκπτώσεις και αναστολές πληρωμής
Ζ. Χρόνος και τρόπος πληρωμής
Η. Υποχρεώσεις τρίτων για τον ΕΝ.Φ.Ι.Α. (άρθρο 54Α του Ν 4174/2013)
Υποχρεώσεις συμβολαιογράφων - κτηματολογικών γραφείων
Η περίπτωση που οφείλεται εμπροθέσμως ο φόρος
Θ. Λογιστική και ΕΝ.Φ.Ι.Α.
Ι. Διορθώσεις και τροποποιητικές δηλώσεις περιουσιακής κατάστασης
II. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ - ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ
Πλήρης κυριότητα και επικαρπία
Πλήρης κυριότητα σε οικόπεδο με κτίσμα
Το εμπράγματο δικαίωμα της επικαρπίας
Ισόγειο διαμέρισμα
Το εμπράγματο δικαίωμα της ψιλής κυριότητας
Ακίνητο με μεταβολή εντός του έτους
Έκπτωση από το φόρο
ΕΝ.Φ.Ι.Α. για τα ειδικά κτίρια
III. ΔΗΛΩΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΑΚΙΝΗΤΩΝ (Ε9)
Α. Τρόπος υποβολής της δήλωσης στοιχείων ακινήτων (Ε9)
Β. Διευκρινίσεις για τον τρόπο αναγραφής ακινήτων στις δηλώσεις στοιχείων ακινήτων (Πολ. 1237/2014)
Γ. Συμπλήρωση του εσωτερικού της δήλωσης (Πολ. 1237/2014)
Δ. Επισημάνσεις
Πραγματική κατάσταση του ακινήτου
Πως δηλώνονται οι αυθαίρετες κατασκευές
Διαφορετικά εμπράγματα δικαιώματα σε ακίνητο
Σύσταση οριζόντιας ιδιοκτησίας και παρακολουθήματα
Μη ύπαρξη σύστασης οριζόντιας ιδιοκτησίας
Πότε συμπληρώνονται τα στοιχεία του οικοπέδου
Υποχρεώσεις των ΟΤΑ
Μη αποπερατωμένο ακίνητο
Περιπτώσεις διαλυτικής και αναβλητικής αίρεσης
Ύπαρξη προσυμφώνου μεταβίβασης
Αναγραφή ακινήτων από κληρονόμο
Δικαιούχος ακινήτου από ΟΕΚ
Διόρθωση εσφαλμένου γεωγραφικού εντοπισμού
Το δικαίωμα υψούν στη δήλωση ακινήτων (Ε9)
Κτίσματα χωρίς σύσταση οριζόντιας ιδιοκτησίας
Ημιτελές κτίσμα
Τακτοποίηση ημιυπαίθριων βάσει του Ν 3843/2010
Μετατροπή βοηθητικών χώρων σε χώρους κύριας χρήσης με το Ν 3843/2010
Τακτοποίηση αυθαιρέτων κτισμάτων με τους μετέπειτα νόμους: Ν 4014/2011, άρθρο 24 παρ.22 και Ν 4178/2013 άρθρο 24 παρ.8 & 9
Δήλωση στοιχείων ακινήτων και κτηματολόγιο
Ανέγερση με το σύστημα της αντιπαροχής
Σύμβαση χρηματοδοτικής μίσθωσης (leasing)
Σύσταση κάθετης ιδιοκτησίας επί οικοπέδου
Ορισμός μονοκατοικίας, πολυκατοικίας, κατοικίας ή διαμερίσματος
Βοηθητικοί χώροι
Μεταφορά συντελεστή δόμησης
Ε. Παραδείγματα
IV. ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ
[1] Ν 4223/2013 [άρθρα 1-8,13, 59]
Ενιαίος Φόρος Ιδιοκτησίας Ακινήτων και άλλες διατάξεις
[2] Ν 3842/2010 [άρθρο 32]
Αποκατάσταση φορολογικής δικαιοσύνης, αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και άλλες διατάξεις
[3] Πολ. 1279/30.12.2013
Πιστοποιητικό του άρθρου 54Α του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας, για το έτος 2014
[4] Πολ. 1052/19.2.2014
Τύπος και περιεχόμενο της δήλωσης στοιχείων ακινήτων (Ε9) φυσικών και νομικών προσώπων έτους 2014, χρόνος αναγραφής των ακινήτων, δικαιολογητικά που συνυποβάλλονται και διαδικασία υποβολής της
[5] Πολ. 1185/30.7.2014
Τύπος και περιεχόμενο της δήλωσης - πράξης διοικητικού προσδιορισμού Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝ.Φ.Ι.Α.) έτους 2014
[6] Πολ. 1184/30.7.2014
Μηχανογραφική διαχείριση των δηλώσεων στοιχείων ακινήτων (Ε9) για τον υπολογισμό του Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων
[7] Πολ. 1186/31.7.2014
Κοινοποίηση διατάξεων του άρθρου 52 του Ν 4276/2014
[8] Πολ. 1209/22.9.2014
Εκκαθάριση ΕΝ.Φ.Ι.Α. έτους 2014
[9] Πολ. 1218/3.10.2014
Υποβολή και διαβίβαση ενδικοφανών προσφυγών κατά πράξεων διοικητικού προσδιορισμού ΕΝ.Φ.Ι.Α. (Ν 4223/2013) έτους 2014 στη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών
[10] Πολ. 1232/22.10.2014
Διαδικασία χορήγησης μείωσης του Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝ.Φ.Ι.Α.) έτους 2014 σε φυσικά πρόσωπα για κύριους χώρους κενών και μη ηλεκτροδοτούμενων κατοικιών και επαγγελματικών στεγών
[11] Πολ. 1231/22.10.2014
Διαδικασία χορήγησης εκπτώσεων επί του ΕΝ.Φ.Ι.Α. σε φυσικά πρόσωπα, έτους 2014