ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

Παρουσίαση

Η περίοδος που ακολούθησε την Έκτη έκδοση συνέπεσε χρονολογικά με το μεγαλύτερο μέρος εφαρμογής του τρίτου προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής (Τρίτο Μνημόνιο). Η πρωτοτυπία του προγράμματος αυτού σε σχέση με τα δύο προηγούμενα έγκειται στο γεγονός ότι ο δανεισμός προς την Ελλάδα έγινε μέσω του εντωμεταξύ ιδρυθέντος (μόνιμου) Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) έπειτα από την τροποποίηση της Συνθήκης.
Για την καλύτερη κατανόηση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας χρειάσθηκε να γίνει περαιτέρω σύντομη αναφορά στο ιστορικό και την αναγκαιότητα της ίδρυσής του, για την νομική του φύση, για την εκλογή του Διοικητικού Συμβολαίου καθώς και για τα διάφορα είδη δημοσιονομικής παρέμβασης που προβλέπει προς τα κράτη μέλη της ευρωζώνης.
Κατά την σταδιακή αξιολόγηση της εφαρμογής του ως άνω προγράμματος από τους θεσμούς χρειάσθηκε να γίνουν από την ελληνική πλευρά σημαντικές τροποποιήσεις και συμπληρώσεις στο νομικό καθεστώς του δημοσιονομικού τομέα με κύριο χαρακτηριστικό την ενίσχυση του ελέγχου για την εφαρμογή των όρων του Μνημονίου προκειμένου να καταστεί εφικτή η εκταμίευση των δόσεων του δανείου.
Σημαντική από τις αλλαγές αυτές ήταν και η θεσμοθέτηση του Αυτόματου Μηχανισμού Δημοσιονομικής Προσαρμογής (κόφτης) που αποτέλεσε την ασφαλιστική δικλείδα των θεσμών για την πραγματοποίηση των συμφωνηθέντων στο πρόγραμμα.
Εξάλλου, παράλληλα με τα παραπάνω, κατά την περίοδο αυτή σημειώθηκε σημαντική εξέλιξη της νομολογίας των δικαστηρίων σε δημοσιονομικά θέματα. Μεταξύ των αποφάσεων αυτών δεσπόζουσα θέση καταλαμβάνουν οι αποφάσεις του Ελ Συν, οι οποίες έκριναν:
- ότι με βάση τις διατάξεις του άρθρου 6 παρ. 2 της ΕΣΔΑ όταν συντρέχει ταυτότητα των πραγματικών περιστατικών η αθωωτική απόφαση ποινικού δικαστηρίου δεσμεύει το Ελ Συνέδριο.
- αίτηση επανάληψης της διαδικασίας για την συμμόρφωση προς τις αποφάσεις του ΕΔΔΑ,
- περιπτώσεις αναζήτησης του καταλογισθέντος ποσού υπαλλήλου με βάση την αρχή του αδικαιολόγητου πλουτισμού,
- την εφαρμογή της αρχής της αναλογικότητας.
Τέλος, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι εκδοθείσες αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Γενικού Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε υποθέσεις που δημιουργήθηκαν μετά από αιτήσεις παροχής δικαστικής προστασίας από φορείς του ιδιωτικού τομέα που συμμετείχαν στο PSI.
Θεσσαλονίκη, Φεβρουάριος 2018, Νικόλαος Ι. Μπάρμπας (Από τον πρόλογο του συγγραφέα στην έβδομη έκδοση)

Περιεχόμενα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΜΕΡΟΣ 1: ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ
1: ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ, ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ κ' ΝΟΜΙΚΗ ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ
ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ
Κατά τις απόψεις των κλασσικών οικονομολόγων
Κατά τις απόψεις των εκπροσώπων του κρατικού παρεμβατισμού
Κατά τις απόψεις των εκπροσώπων της νεοφιλελεύθερης σχολής
Κατά τις απόψεις των σύγχρονων οικονομολόγων
ΝΟΜΙΚΗ ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ
Στοιχεία της έννοιας του Κρατικού Προϋπολογισμού
Δέσμευση της εκτελεστικής εξουσίας όσον αφορά τη διαμόρφωση των μεγεθών του Κρατικού Προϋπολογισμού
Η νομική σημασία της εγκρίσεως του Κρατικού Προϋπολογισμού για την πραγματοποίηση εσόδων και εξόδων αυτού
2: ΟΙ ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΙΣ ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ
Ο ΚΑΝΟΝΑΣ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ
Ι. Περιεχόμενο και δικαιολογία του κανόνα
ΙΙ. Υιοθέτηση και παρεκκλίσεις του κανόνα κατά το ελληνικό δημοσιονομικό δίκαιο
Η ψήφιση συμπληρωματικού ή διορθωτικού προϋπολογισμού
Μόνιμος μηχανισμός δημοσιονομικής προσαρμογής
Αυτόματος Μηχανισμός Δημοσιονομικής Προσαρμογής του Προϋπολογισμού της Γενικής Κυβέρνησης
Διαφορές μεταξύ του διορθωτικού μηχανισμού του Ν.4270/2014 και του αυτόματου διορθωτικού μηχανισμού του άρθρου 233 Ν. 4389/2016
Η κατάρτιση του προϋπολογισμού των δημοσίων επενδύσεων
Η κατάρτιση των προϋπολογισμών των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου και η τήρηση ειδικών λογαριασμών εκτός προϋπολογισμού
Ο ΚΑΝΟΝΑΣ ΤΗΣ ΚΑΘΟΛΙΚΟΤΗΤΑΣ
Ι. Ανάλυση του κανόνα στις επί μέρους αρχές
Η αρχή του μη συμψηφισμού μεταξύ εσόδων και εξόδων
Περιεχόμενο και δικαιολογία της αρχής
Η αρχή του μη ειδικού προορισμού των εσόδων
Περιεχόμενο και δικαιολογία της αρχής
ΙΙ. Υιοθέτηση του κανόνα από το ελληνικό δημοσιονομικό δίκαιο και παρεκκλίσεις αυτού
Ο ΚΑΝΟΝΑΣ ΤΟΥ ΕΝΙΑΥΣΙΟΥ (ΤΗΣ ΕΤΗΣΙΑΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ)
Ι. Περιεχόμενο και δικαιολογία του κανόνα
ΙΙ. Ζητήματα, σχετικά με την έναρξη του οικονομικού έτους καθώς και με την χρονική κατάταξη των μη πραγματοποιηθέντων εσόδων και εξόδων ενός κρατικού προϋπολογισμού
Ζήτημα σχετικά με την έναρξη του οικονομικού έτους
Ζήτημα σχετικά με την υπαγωγή ή μη στο οικονομικό έτος των μη πραγματοποιηθέντων εσόδων και εξόδων ενός προϋπολογισμού
Το σύστημα της διαχειρίσεως ή του ταμειακού προϋπολογισμού
Το σύστημα της χρήσεως
Σύστημα προβλεπόμενο από την ελληνική νομοθεσία
III. Υιοθέτηση και παρεκκλίσεις του κανόνα του ενιαυσίου κατά την ελληνική νομοθεσία
Παρεκκλίσεις του κανόνα για την περίπτωση μη έγκαιρης ψήφισης του προϋπολογισμού
Παρεκκλίσεις του κανόνα για την περίπτωση της ανεπάρκειας των πιστώσεων
Ο ΚΑΝΟΝΑΣ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ κ' ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗΣ
Περιεχόμενο και δικαιολογία του κανόνα
Υιοθέτηση και παρεκκλίσεις του κανόνα κατά την ελληνική νομοθεσία
3: ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ κ' ΨΗΦΙΣΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ [...]
4: ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ
ΟΡΓΑΝΑ ΑΡΜΟΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ
ΣΤΑΔΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΕΚΤΕΛΕΣΕΩΣ ΤΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ
5: Ο ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΚΤΕΛΕΣΕΩΣ ΤΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΟΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ κ' Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ
ΤΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ
ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ
ΚΑΤΑΣΤΑΛΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ
ΜΕΡΟΣ 2ο: ΟΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΝΩΣΙΑΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ κ' Η ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΠΡΟΣ ΑΥΤΕΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
1: Ο ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΕ
ΚΑΝΟΝΕΣ (ΑΡΧΕΣ) ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΕ
ΕΣΟΔΑ κ' ΔΑΠΑΝΕΣ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΕ
ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ, ΕΚΤΕΛΕΣΗ κ' ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΕ
2: ΤΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΗΣ ΕΕ
3: ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΤΗΣ ΕΕ ΠΕΡΙ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΩΝ ΚΡΑΤΙΚΩΝ ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΝ
4: ΔΑΝΕΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΓΓΥΗΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ
5:ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΝΩΣΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΜΕ ΣΤΟΧΟ ΤΗΝ ΕΝΤΑΞΗ κ' ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ κ' ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ