Η ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΣΤΑ ΟΜΗΡΙΚΑ ΕΠΗ

Παρουσίαση

Σε αυτό το βιβλίο μελετάται η λειτουργία του χώρου, κλειστού και ανοιχτού, στην Ιλιάδα και την Οδύσσεια, όπως: θάλασσες, χώροι και χώρες, νήσοι, τόποι, τοπία, ποταμοί, όρη, σπηλιές, νοητοί χώροι του Ολύμπου, ως κατοικία των θεών, και του Άδη, ανάκτορα, πεδία μαχών, χώροι αναγνωρισμών και φιλοξενιών, χώροι συνελεύσεων και αγώνων, χώροι ικεσιών, μονομαχιών και θρήνων, με τα ήθη, τα έθιμα και τις συνακόλουθες ανθρωπιστικές αξίες. Ακόμα, αναδεικνύονται τα πριν, τα κατά και τα μετά τη μνηστηροφονία ως δράση σε χώρους για την κατανόηση της ύβρης και της τιμωρίας των μνηστήρων. Παρουσιάζονται τόσο οι μεταμορφώσεις θνητών και θεών, ως σωματικές χωρικότητες, όσο και της φύσης, με την επενέργεια των θεών, ως ειδική χωρικότητα. Επίσης, ειδικές χωρικότητες συγκροτούν αφενός τα ποικίλα χρηστικά αντικείμενα (όπλα, ασπίδες, σκήπτρα, το τόξο του Οδυσσέα, δώρα, υφαντά, ενδύματα) και αφετέρου οι σπηλιές, οι χερσαίοι δρόμοι, οι θαλάσσιοι πλόες, κ.ά. Μελετήθηκαν στην Ομήρου Ιλιάδα και Οδύσσεια, στίχο με στίχο, σκηνή με σκηνή, από το πρωτότυπο και από έγκριτες μεταφράσεις, όλοι οι χώροι δράσης θεών και ανθρώπων και όλες οι χωρικότητες.
Επίσης, αποτελούν ξεχωριστά κεφάλαια η περιγραφή της ασπίδας του Αχιλλέα, οι χώροι των αναγνωρισμών, των ικεσιών, των θρήνων και των πρεσβειών με τις συνακόλουθες αξίες τους. Αναδεικνύονται σε κάθε περίπτωση η σκηνοθεσία, η σκηνογραφία και η εικονοποιία, με τις φιοτοσκιάσεις τους, που μας ταξιδεύουν σε χώρες και χώρους, ειρηνικούς και πολιτισμένους (χώρα των Φαιάκων, καλύβα του Εύμαιου) ή εχθρικούς και πρωτόγονους (σπηλιά του Πολύφημου). Βέβαια, τους Φαίακες ανταμείβει ο ξένος, ο "Ούτις", ως Οδυσσέας, με τους Μεγάλους Απολόγους του, διευρύνοντας τον γεωγραφικό και πολιτιστικό τους ορίζοντα με αξίες, που καταξιώνουν τον άνθρωπο και μνημειώνουν τη συμπεριφορά του ως παρακαταθήκη πολιτισμού και ανθρωπιάς (ηρωισμός, μητρική, συζυγική και υιική αγάπη, φιλία, ηρωική τιμή, φιλοπατρία κ. ά.).
Συνεπώς, στα ομηρικά έπη διευθετούνται εξαιρετικά ο χώρος και ο χρόνος της επικής αφήγησης, στην οποία παρακολουθούμε άνετα τη δράση των ηρώων. Ως αναγνώστες εμπλουτίζουμε τις γνώσεις μας και απολαμβάνουμε αυτό το βιβλίο, όπου προβάλλεται ο ομηρικός πολιτισμός και η λειτουργία του χώρου, βασικό στοιχείο της αφήγησης. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Πρόλογος
Εισαγωγή
Γενικά στοιχεία για την ομηρική ποίηση και τη λειτουργία του χώρου
Αποσπάσματα από τη βιβλιογραφία
- Η λειτουργία του κλειστού και ανοιχτού χώρου στα ομηρικά έπη ως περιγραφή τόπων, τοπίων, πόλεων, νήσων, ανακτόρων, πεδίων μαχών και θαλάσσιων και ουράνιων χώρων με τη δράση των ηρώων
- Η λειτουργία του κλειστού και ανοιχτού χώρου στην Ομήρου Οδύσσεια, ραψωδίες α έως και ν: Οι δεκαετείς περιπέτειες του Οδυσσέα, άφιξη και δράση στη χώρα των Φαιάκων, Μεγάλοι Απόλογοι, άφιξη στην Ιθάκη
- Η λειτουργία του κλειστού και ανοιχτού χώρου στην Ομήρου Οδύσσεια, ραψωδίες ξ έως και ω. Ο Οδυσσέας στην Ιθάκη, τα "Νίπτρα", οι αναγνωρισμοί, ο αγώνας του τόξου, η μνηστηροφονία, η δουλοφονία, η μάχη στο κτήμα του Λαέρτη με τους συγγενείς των μνηστήρων και η αποκατάσταση της τάξης στο βασίλειο του ήρωα
- Η λειτουργία του κλειστού και ανοιχτού χώρου στην Ομήρου Ιλιάδα, ραψωδίες Α έως και Ρ. Τα πεδία των μαχών, η "μήνις" του Αχιλλέα, το ανάκτορο του Πριάμου, η Τροία με τα τείχη της, ο θάνατος του Πατρόκλου και του Έκτορα, οι θρήνοι κ.ά.
- Η λειτουργία του κλειστού και ανοιχτού χώρου στις ραψωδίες Σ έως και Ω της Ομήρου Ιλιάδας, με τη δράση των ηρώων, όπως είναι: ο θρήνος του Αχιλλέα για τον Πάτροκλο, η ταφή και τα "άθλα επί Πατρόκλω", τα νέα όπλα του Αχιλλέα, η έξοδός του στη μάχη, ο θάνατος και ο διασυρμός του Έκτορα από τον Αχιλλέα, η ικεσία του Πρίαμου, τα λύτρα, ο νεκρώσιμος νόστος, η ταφή του Έκτορα και οι θρήνοι
- Ομήρου Ιλιάδα, ραψωδία Σ: Η ασπίδα του Αχιλλέα, ένας χώρος ως έργο τέχνης, ως ύμνος της ζωής μέσα στον πόλεμο, νοσταλγία ή επική ειρωνεία;
- Η σκηνοθεσία των αναγνωρισμών, σε κλειστό και ανοιχτό χώρο, στα ομηρικά έπη και οι συνακόλουθες αξίες
- Οι ανθρωπιστικές αξίες στα ομηρικά έπη και ο ρόλος τους, όπως είναι: οι φιλοξενίες σε σκηνοθετημένους χώρους με τα ήθη και έθιμά τους, η φιλία, η ηρωική τιμή, οι ικεσίες, ο σεβασμός στους νεκρούς και οι θρήνοι. Επίσης, το μοτίβο του υφαντού και του δόλου της Πηνελόπης, όλα σε ανοιχτό και κλειστό χώρο
Επιλογικά
Τρίγλωσση περίληψη
Βιβλιογραφία
Ευρετήριο
Πίνακες όρων και ορολογιών
Πίνακες ονομάτων