ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ

Παρουσίαση

Η αρχαία ελληνική θρησκεία παρουσιάζεται σ' αυτό το βιβλίο όχι ως απλή επιβίωση πρωτόγονων δοξασιών, ούτε ως σύνολο λαμπρών ιδεών και θαυμάσιων αγαλμάτων των θεών, αλλά ως αναγκαίος τρόπος ζωής και σκέψεως ενός υψηλού πολιτισμού που γνώρισε ραγδαία ανάπτυξη. Στο επίκεντρο βρίσκεται η θρησκεία της ελληνικής πόλεως από τον 8ο ως τον 4ο αι. π.Χ., μεταξύ της ύστερης Γεωμετρικής και της ύστερης Κλασικής εποχής, από τον Όμηρο ως τον Αριστοτέλη· προηγείται μια επισκόπηση της Μινωικής-Μυκηναϊκής θρησκείας και του προβλήματος της συνεχείας κατά τους "Σκοτεινούς Αιώνες". Από την πλούσια σε εντάσεις σχέση μεταξύ της παραδεδομένης τελετουργίας και του ποιοτικώς επεξεργασμένου μύθου προκύπτει ένα σύνθετο και εύκαμπτο σύστημα αλληλεγγύης, το οποίο αποτελεί πρότυπο για τις μορφές του κοινωνικού βίου και προσφέρει στήριγμα για την υπέρβαση των κρίσεων. Βεβαίως ο αναπτυσσόμενος ατομικισμός αναζητεί νέες μορφές, κατά τις οποίες από φυλετικές μυήσεις δημιουργούνται Μυστήρια, που δεν είναι σ' όλους προσιτά· ακόμη ένα εντελώς νέο τρόπο προσεγγίσεως της αλήθειας και προωθήσεως της αφηρημένης "Θεολογίας" έφερε η έκρηξη της ελληνικής Φιλοσοφίας, η οποία εν τούτοις ύστερα από την πρώτη περίοδο κρίσεως οδηγήθηκε σε σύνθεση με την πατροπαράδοτη ευσέβεια.
Ο συγγραφέας είναι από τους διασημότερους μελετητές της αρχαίας ελληνικής θρησκείας· από το 1969 είναι καθηγητής της κλασσικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης ειδικευμένος στην πρώιμη ελληνική Φιλοσοφία και Θρησκεία. (Από την παρουσίαση της έκδοσης)

Περιεχόμενα

ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
1. Επισκόπηση της έρευνας
2. Οι πηγές
3. Περιορισμός του θέματος
Ι. ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΜΙΝΩΙΚΗ-ΜΥΚΗΝΑΙΚΗ ΕΠΟΧΗ
Νεολιθική και πρώιμη εποχή του Χαλκού
Ινδοευρωπαίοι
Η μινωική-μυκηναϊκή θρησκεία
Ιστορική επισκόπηση
Η κατάσταση των πηγών
Τόποι λατρείας
Σπήλαια
Ιερά κορυφής
Ιερά δένδρων
Οικιακά Ιερά
Ναοί
Τάφοι
Τελετουργίες και σύμβολα
Οι μινωικές θεότητες
Οι μυκηναϊκοί θεοί και η Γραμμική Β
Οι Σκοτεινοί Αιώνες και το πρόβλημα της συνεχείας
ΙΙ. ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΙΕΡΟ
Εισαγωγικά
Τελετουργίες: Η θυσία ζώων
Περιγραφή και ερμηνεία
Αιματηρές τελετουργίες
Τελετουργίες πυράς
Ζώο και θεός
Προσφορά δώρων και σπονδή
Προσφορές απαρχών
Τάματα
Σπονδή
Προσευχή
Καθαρμός
Λειτουργία και μέθοδοι
Το ιερό και το αγνό
Θάνατος, ασθένεια, παραφροσύνη
Καθαρμός δια του αίματος
Φαρμακός
Το Ιερό
Τέμενος
Βωμός
Ναός και λατρευτικό άγαλμα
Αναθήματα
Ιερείς
Εορταστικές διοργανώσεις
Πομπή
Αγερμός
Χορός και Ύμνος
Μάσκες, φαλλοί, αισχρολογία
Αγών
Θεϊκή ευωχία
Ιερός γάμος
Έκσταση και μαντική
Ενθουσιασμός
Η τέχνη του μάντη
Μαντεία
ΙΙΙ. ΟΙ ΠΡΟΣΩΠΟΠΟΙΗΜΕΝΟΙ ΘΕΟΙ
Επίδραση της μαγείας του Ομήρου στην ποίηση και στις εικαστικές τέχνες
Ατομικοί θεοί
Ζευς
Ήρα
Ποσειδών
Αθηνά
Απόλλων
Άρτεμις
Αφροδίτη
Ερμής
Δήμητρα
Διόνυσος
Ήφαιστος
Άρης
Το υπόλοιπο Πάνθεον
Κατώτεροι θεοί
Ομαδικοί θεοί
Θεότητες της φύσεως
Ξένοι θεοί
Δαίμων
Η ιδιομορφία του ανθρωπομορφισμού των θεών των Ελλήνων
IV. ΝΕΚΡΟΙ, ΗΡΩΕΣ ΚΑΙ ΧΘΟΝΙΟΙ ΘΕΟΙ
Ταφή και λατρεία των νεκρών
Η μυθολογία του Κάτω Κόσμου
Ολύμπιοι και Χθόνιοι
Οι Ήρωες
Μορφές χθόνιες και ολύμπιες συγχρόνως
Ηρακλής
Διόσκουροι
Ασκληπιός
V. ΠΟΛΗ ΚΑΙ ΠΟΛΥΘΕΪΣΜΟΣ [...]
VI. ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΑΣΚΗΤΙΣΜΟΣ
VII. ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ
ΠΙΝΑΚΑΣ ΟΝΟΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ
ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΛΕΞΕΩΝ