ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ (ΤΕΤΑΡΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)

Παρουσίαση

Επειδή ο αναγνώστης του έργου μου θα διερωτήθηκε ασφαλώς αρκετές φορές, πώς ξεκίνησα αυτή την προσπάθειά μου, ποιες ήταν οι πρώτες μου σκέψεις, πώς συνειδητοποίησα την ανάγκη για την πραγμάτωση του σκοπού μου, αισθάνομαι την υποχρέωση να προβώ σε μερικές εξομολογήσεις. Η ιδέα άρχισε να φτερουγίζει στο μυαλό μου πολύ ενωρίς, στις αρχές του 1943, όταν ο επόπτης της κενής τότε έδρας της ιστορίας της νεοτέρας Ελλάδος καθηγητής της βυζαντινής Ιστορίας Ιωάννης Βογιατζίδης μου ανέθεσε ως νεοεκλεγμένο υφηγητή να διδάξω, κατά το ακαδημαϊκό έτος 1943-1944, την εποχή του Καποδίστρια (Ιανουάριος 1828 - Σεπτέμβριος 1831). Επειδή έντονη επιθυμία μου ήταν να ανταποκριθώ όσο το δυνατόν καλύτερα στην εμπιστοσύνη του επόπτη καθηγητή, καθώς και των μελών της Φιλοσοφικής Σχολής, άρχισα αμέσως -με αίσθημα υψηλής ευθύνης- να ετοιμάζω τα μαθήματά μου με βάση αναλυτικό μου σχέδιο περιεχομένων, ανατρέχοντας ιδίως στις σχετικές πηγές -αλλά και στα βοηθήματα- και αναζητώντας παράλληλα την συνδρομή των λεγόμενων βοηθητικών επιστημών της Ιστορίας, δηλαδή της δημόσιας και πολιτικής οικονομίας, της ψυχολογίας ατόμων και μαζών, της κοινωνιολογίας, της ανθρωπογεωγραφίας, του συνταγματικού δικαίου, των διαφόρων θεωριών της ιστορίας, κλπ., για την κατανόηση και ερμηνεία των διαφόρων προβλημάτων, τα οποία θα συναντούσα κατά την πορεία της έρευνάς μου. Με τέτοια λοιπόν ευρεία βάση και προοπτική, καθώς και σύμφωνα με τις αρχές που διατύπωσα παραπάνω, καθώς και στις "Εισαγωγές" των τόμων του έργου μου, γράφονταν και ξαναγράφονταν επί δεκαετίες τα κεφάλαια της Ιστορίας μου, ώσπου έφθασα στο τέρμα του σκοπού μου, στο τέλος του ταξιδιού μου στο παρελθόν και παραδίδω τώρα στο έθνος -ύστερα από μισόν αιώνα συνεχών αναζητήσεων και ερευνών- ολοκληρωμένο το έργο μου. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

- Οι Τούρκοι ανακτούν την Πελοπόννησο
ΕΞΩΜΟΣΙΕΣ ΚΑΙ ΑΠΟΔΗΜΙΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΠΛΗΘΥΣΜΩΝ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΕΣ ΖΥΜΩΣΕΙΣ ΜΕΣΑ ΣΤΟΝ ΧΩΡΟ ΤΟΥΣ ΚΑΤΑ ΤΑ ΤΕΛΗ ΤΟΥ 17ου ΚΑΙ ΚΑΤΑ ΤΟΝ 18ο ΑΙ.
- Εξισλαμισμοί
- Αποδημίες
- Η δράση της καθολικής εκκλησίας στον ελληνικό χώρο κατά τα τέλη του 17ου και αρχές του 18ου αι. Τα σπουδαιότερα κέντρα της
ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΑΝΟΔΟ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ
- Κίνηση του εμπορίου μεταξύ Ανατολής και Δύσης
- Αποδημίες των Βορειοελλαδιτών προς την Κεντρική Ευρώπη και επιδράσεις τους στην οικονομική και πνευματική τους ανέλιξη
- Η διασπορά των Ελλήνων στον βαλκανικό χώρο
- Εκκλησία και παιδεία στις τουρκοκρατούμενες ελληνικές χώρες κατά τον ΙΖ' και ΙΗ' αιώνα
- Η κατάσταση στην ύπαιθρο και ο Κοσμάς ο Αιτωλός κατά το πρώτο μισό του 17ου αι.
Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1770 Ή ΤΑ ΟΡΛΩΦΙΚΑ
- Επαναστατική αναταραχή και πολεμικές επιχειρήσεις μεταξύ 1770-1774
- Το νέο κήρυγμα του Κοσμά του Αιτωλού
- Αποδημίες των Ελλήνων, κυρίως των νησιών και της Πελοποννήσου, στην Μ. Ασία, Ιόνια Νησιά και Νότια Ρωσία
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΑΝΟΔΟΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ
ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΤΑΞΗΣ ΜΕΣΑ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΧΩΡΟ ΚΑΙ ΝΕΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΤΟΥ ΕΘΝΟΥΣ
- Οικονομικοί πυρήνες στην Νότια Ελλάδα
- Μεγάλα εμπορικά κέντρα και συνεταιρισμοί στην Βόρεια Ελλάδα και στην Δυτική Μ. Ασία
- Οι Έλληνες μεταξύ της συνθήκης του Κιουτσούκ Καϊναρτζή και των ναπολεόντειων πολέμων
ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΤΟ ΚΑΤΩΦΛΙ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ
- Η γαλλική επανάσταση και οι ελληνικές εστίες ελευθερίας
- Η νέα ορμή και το νέο πνεύμα στην ελληνική παιδεία
- Οι ξένοι και οι Έλληνες. Ωρίμασμα του φιλελληνισμού
- Απελευθερωτικά κινήματα στις ελληνικές χώρες κατά τις αρχές του 19ου αι.