ΔΙΑΒΑΤΗΡΙΕΣ ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΕΣ ΣΤΟΝ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΟ ΠΟΝΤΟ (ΜΕΣΑ 19ου ΑΙΩΝΑ - 1922)

Παρουσίαση

Οι τελετουργίες είναι προκαθορισμένες, επαναλαμβανόμενες, συμβολικές δραστηριότητες, που συνίστανται από λεκτικά και μη λεκτικά στοιχεία και χρησιμοποιούνται για να δηλώσουν την επικοινωνιακή πλευρά κάθε συμπεριφοράς. Είναι δηλαδή συμβολικές πρακτικές, τρόπος επικοινωνίας, παραστάσεις που επιβεβαιώνουν το σύστημα των κοινωνικά αποδεκτών σχέσεων ανάμεσα σε άτομα και σε ομάδες, ενισχύουν την κοινωνική δομή, παράγουν το δικό τους είδος συμβολικής γνώσης. Οι "σταθμοί της ζωής" του ανθρώπου, όταν αυτός διέβαινε από μια κατάσταση σε άλλη, συνοδεύονταν από τελετουργίες, γι' αυτό και διαβατήριες. Ειδικότερα, οι τελετουργίες συνόδευαν είτε τα οριακά σημεία της κοινωνικής ζωής των ατόμων (γέννηση, ενήβωση, γάμος, θάνατος, ξενιτιά) είτε τα "επικίνδυνα", τα μεταβατικά χρονικά σημεία του "κύκλου του χρόνου" (πρωτομηνιές, τροπές του ήλιου, φάσεις της σελήνης, κλπ.). Τέτοια ζητήματα μελετώνται εδώ, με βάση το παράδειγμα των "τριών σταθμών" της ανθρώπινης ζωής στον μικρασιατικό Πόντο, από το β' ήμισυ του 19ου αιώνα μέχρι το 1922, με τις αναπόφευκτες αλλαγές που επήλθαν κατά την καθοριστική για την κοινωνική ιστορία του Πόντου περίοδο των εβδομήντα περίπου αυτών ετών. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΔΙΑΒΑΤΗΡΙΕΣ ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΕΣ ΣΤΟΝ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΟ ΠΟΝΤΟ (1850-1922): ΓΕΝΝΗΣΗ - ΓΑΜΟΣ - ΘΑΝΑΤΟΣ
Η ΓΕΝΝΗΣΗ
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ
ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΦΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΚΟΥ
Ο αποχωρισμός
Η περιθωριοποίηση
Ενσωμάτωση
Στον στενό και στον ευρύτερο κοινωνικό χώρο
Ενσωμάτωση στο χώρο
Ιδιαίτερες μορφές ενσωματώσεων
Εφηβεία - ενηλικίωση
ΔΙΑΒΑΤΗΡΙΑ ΣΥΜΒΟΛΑ ΚΑΙ ΜΕΣΑ
Το τζάκι, η στάχτη, η φωτιά
Το κόσκινο - το τρυποπέρασμα
Τα αγκαθωτά φυτά
Το φως
ΕΠΙΜΕΤΡΟ
Ο σύζυγος κατά τη γέννηση
Η μαμή
Οι δεξαμέντς, η δεξαμέντζα
Η θεωρία της μητρικής φαντασίας και οι τερατογενέσεις
Ο ΓΑΜΟΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ
ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΦΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΚΟΥ
Ο χωρισμός και η περιθωριοποίηση
Το νυφέπαρμαν
Επανενσωματώσεις
ΤΑ ΕΝΔΙΑΜΕΣΑ (ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ, ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΕΣ Ή ΠΕΡΙΘΩΡΙΑΚΕΣ ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΕΣ)
Το σουμάδα και το λογόπαρμαν
Η μουσική
Τα γαμήλια εδέσματα
Μια ακόμη μετάβαση: των δώρων και των προικιών
ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ
Τραγούδι και χορός σε γέννηση και γάμο
Το νερό
Το κόψιμο των μαλλιών
Το μαντίλι
Το κατώφλι
Το αποκαμάρωμαν / αποτσαρκούλωμαν
Γάμος και θάνατος ως ξενιτιά
ΕΠΙΜΕΤΡΟ
Το μάχ'
Προίκα και εξαγορά της νύφης
Ο ΘΑΝΑΤΟΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ
ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΦΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΑΣ
ΤΑ ΜΝΗΜΟΣΥΝΑ
ΤΑ ΕΝΔΙΑΜΕΣΑ
Τα προμηνύματα
Το ψυχομάχεμαν
ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ
Διαβατήρια μέσα και τελετουργικά εδέσματα στον Πόντο
Η όρνιθα και ο πετεινός
Το μέλι και το μελοβούτυρον
Τα κόλλυβα
Το φασόλι, το κουκί, το καρύδι
Ο κριός
Ο οβολός του χάρου
Τα υποδήματα
Τα λουλούδια
Θάνατος και ζωή
ΕΠΙΜΕΤΡΟ
Η μελέτη του θανάτου μετά το 1940
Δύο διαπιστώσεις και ένα ερώτημα για το θάνατο σήμερα
Από τον Arnold van Gennep στον Victor W. Turner
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ ΣΥΜΒΟΛΩΝ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΟΝΟΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ
ΧΑΡΤΗΣ ΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΠΟΝΤΟΥ
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ