ΠΡΟΣΩΠΟΛΑΤΡΙΑ

Παρουσίαση

Η κριτική αρχίζει από το θαυμασμό. Αν δεν θαυμάζεις, αν δεν υψώνεις σε επίπεδο περιωπής μερικά πρόσωπα, μερικά έργα και κάποιες εποχές της ιστορίας ή του πολιτισμού δεν έχεις αξιολογική κλίμακα, γνώμονα, νήμα της στάθμης κοινώς αλφάδι. Μ' αυτό το θεμελιώδες κριτήριο γράφτηκαν αυτές οι προσωπογραφίες μεγάλων μορφών του θεάτρου μας που με στοίχειωσαν, με μύησαν και με δίδαξαν τι πράγματι σημαίνει η αριστοτελική μίμησις πράξεως σπουδαίας και τελείας. Αυτή η μιμητική πράξις συγκροτείται συνήθως από μερικές συνταρακτικές λεπτομέρειες: μια σημαίνουσα στάση, ένα πυρετικό βλέμμα, μια ανάσα ερωτική και ένας επιθανάτιος ρόχθος, μια απειλητική χειρονομία, μια χαώδης πλάτη και ένα τρυφερό ή απελπισμένο δάγκωμα του κάτω χείλους.
Είχα τη μεγάλη εύνοια της εποχής μου να απολαύσω από νεαρής ηλικίας μεγάλους ηθοποιούς σε μεγάλους ρόλους. Ο θαυμασμός μου με οδήγησε στη μελέτη των κωδίκων τους και στην αποκρυπτογράφησή τους. Μαθήτευσα και η κωδικοποίηση των τρόπων τους με βοήθησε να σχηματίσω την αξιολογική κριτική μου κλίμακα. Η κριτική, όποια κριτική, δεν αντλεί τα κριτήριά της από το Απόλυτο. Τα δανείζεται από το έργο ιδιοφυών συνανθρώπων μας: από τον Πλάτωνα, το Σαίξπηρ, τον Ελ. Βενιζέλο, τον Αϊνστάιν και βέβαια την Παξινού, τον Μινωτή, τον Κουν, τον Ροντήρη, την Αρώνη, τον Βέγγο κ.τ.λ. Αυτούς λάτρεψα και σ' αυτούς αυτό το αφιέρωμα καίει το θυμίαμά τους. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

ΠΡΟΘΕΣΗ, ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΙ ΑΦΙΕΡΩΣΗ
Αλέκος Αλεξανδράκης, Κάλλος, πάθος, ήθος
Μαίρη Αρώνη, Ένα φως εκ βαθέων
Αντιγόνη Βαλάκου, Από την Οφηλία στην Αντιγόνη
Θανάσης Βέγγος, Ο άνθρωπος για όλες τις δουλειές
Αλίκη Βουγιουκλάκη, Στη χώρα των τραυμάτων
Ιάκωβος Καμπανέλλης, Το στημόνι και το υφάδι στο έργο του Καμπανέλλη
Θύμιος Καρακατσάνης, Ένας μεγάλος Μίμος
Τζένη Καρέζη, Το φως που πεισμάτωσε
Κατερίνα, Το φέγγος μιας παρουσίας
Μάνος Κατράκης, Ο σηματωρός
Κάρολος Κουν, Ο τρόπος του
Νίκος Κούρκουλος, Από τον ζεν πρεμιέ στον ρολίστα
Έλλη Λαμπέτη, Το πέρασμα της Έλλης
Βάσω Μανωλίδου, Το θαύμα που μιλούσε τη γλώσσα μας
Μελίνα Μερκούρη, Η Διοτίμα απ' το Κρανίδι
Αλέξης Μινωτής, Ο μανικός σκαραβαίος
Μαίριλυν Μονρόε, Η Μαίριλυν του μύθου και του οίκτου
Δημήτρης Παπαμιχαήλ, Η δύναμη της σχολής
Κατίνα Παξινού, Η τέχνη
Δημήτρης Ροντήρης, Ο Μουσικός της γλώσσας
Γιάννης Σιδέρης, Θεάτρου εραστής
Λήδα Τασοπούλου, Ο αφθόνητος ουκ επίζηλος
Ελένη Χατζηαργύρη, Το κλειδί της απορίας (Α)
Ελένη Χατζηαργύρη, Το κόχινορ της υποκριτικής (Β' Μεταθανάτιο)
Δημήτρης Χορν, Το καταφύγιο της τέχνης