ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, ΘΡΑΚΗ ΚΑΙ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ

Παρουσίαση

Η Ιστορία ασχολείται με τη μελέτη του παρελθόντος. Το "γεγονός αυτό την καθιστά εκ προοιμίου μια «συντηρητική» επιστήμη, ιδιαίτερα μάλιστα σε ό,τι αφορά τη μελέτη παλαιότερων περιόδων, όπως η Αρχαιότητα ή ο Μεσαίωνας. Η ανακάλυψη νέων ευρημάτων (κυρίως αρχαιολογικού ή φιλολογικού χαρακτήρα) που θα επέβαλλαν μια αναθεώρηση των κατεστημένων αντιλήψεων μεταξύ των ιστορικών είναι μάλλον σπάνια, με αποτέλεσμα πολλές παγιωμένες (και ενίοτε παρωχημένες) ιδέες να υιοθετούνται από διαδοχικές γενεές ιστορικών ερευνητών. Τη διαιώνιση αυτού του αρνητικού φαινομένου επιτείνει το πνεύμα της εποχής μας, η οποία έχοντας υιοθετήσει το ολυμπιακό ρητό «μακρύτερα, ψηλότερα, δυνατότερα», αξιολογεί πλέον τα επιστημονικά επιτεύγματα με ποσοτικά και όχι με ποιοτικά μεγέθη. Η αντίληψη αυτή, αν και δεν έχει ακόμη επικρατήσει εντελώς στη χώρα μας, είναι μακροπρόθεσμα καταστροφική για τις θεωρητικές επιστήμες και ιδιαίτερα για την εξέλιξη των κατ' επάγγελμα ιστορικών.
Για όλους αυτούς τους λόγους η ιστορική έρευνα τείνει διεθνώς τα τελευταία χρόνια να ασχολείται με «εύκολα» θέματα, των οποίων η διερεύνηση δεν απαιτεί ιδιαίτερη εμβάθυνση ή πολυμέρεια γνώσεων. Προσωπικά προσπάθησα να αποφύγω αυτό τον πειρασμό, στρεφόμενος, όσο μου επέτρεπαν οι δυνατότητές μου, στην εξέταση ζητημάτων τα οποία προηγούμενοι Έλληνες ερευνητές είχαν θίξει ελλιπώς ή και ελάχιστα. Κίνητρο για τη διερεύνηση αρκετών θεμάτων που θίγονται σε αυτό το βιβλίο (και, κατ' επέκταση, για τη συγγραφή των αντίστοιχων μελετών) αποτέλεσαν ορισμένα γεγονότα που συνέβησαν κατά τη δεκαετία του 1990, τα οποία ανάγκασαν πολλούς Έλληνες να αναθεωρήσουν αρκετές κατεστημένες αντιλήψεις σχετικά με τις σχέσεις της χώρας μας με τους γείτονές της. Τέτοια γεγονότα υπήρξαν, π.χ. η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας βίας, η δημιουργία του κράτους της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, η «αναβίωση» του Μακεδονικού Ζητήματος και η έντονη εναλλαγή περιόδων έντασης και ύφεσης (με αποκορύφωμα την «κρίση των Ιμίων») με την Τουρκία. Παρότι οι περισσότεροι ιστορικοί αποφεύγουν να συσχετίζουν την πολιτική πραγματικότητα με το αντικείμενο των ερευνών τους, προσωπικά θεωρώ ότι σύγχρονα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής μπορούν να αποτελέσουν γόνιμα ερεθίσματα για ιστορικό προβληματισμό, ιδιαίτερα μάλιστα επειδή η τροπή των εξελίξεων συχνά ξεφεύγει από διαμορφωμένα στερεότυπα και προβλέψεις. Υπ' αυτή την έννοια, οι απαρχές σύγχρονων προβλημάτων που αφορούν τη Μακεδονία, τη Θράκη και τη Μικρά Ασία, περιοχές στις οποίες ο ελληνισμός συμβίωσε επί αιώνες με γειτονικούς λαούς, μπορούν να αναζητηθούν ακόμη και στο απώτερο παρελθόν. [...] (Από την έκδοση)

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ
1. Η ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΚΑΙ Η ΙΣΤΟΡΙΟΓΡΑΦΙΑ ΤΩΝ ΣΚΟΠΙΩΝ (α΄ δημοσίευση: Τετράμηνα, Άμφισσα, 53, Φθινόπωρο 1994)
2. NORTHERN MACEDONIA DURING THE BYZANTINE PERIOD (α΄ δημοσίευση: Mesogeios 5, 1999)
3. Η ΣΕΡΒΟΚΡΑΤΙΑ ΣΤΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΟΓΡΑΦΙΑ ΤΩΝ ΣΚΟΠΙΩΝ
(α΄ δημοσίευση: Βυζαντιακά 16, 1996)
4. ΠΑΡΑΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΨΕΩΝ ΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ OSTROGORSKY ΠΕΡΙ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΟΓΡΑΦΙΑ ΤΩΝ ΣΚΟΠΙΩΝ
(α΄ δημοσίευση: Βυζαντιναί Μελέται 6, 1995)
5. ΟΙ ΣΕΡΒΟΙ ΑΔΕΛΦΟΙ ΔΡΑΓΑΣΗ ΚΑΙ Η ΔΡΑΣΗ ΤΟΥΣ ΣΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΚΑΤΑ ΤΟΝ 14ο ΑΙΩΝΑ
(α΄ δημοσίευση: Βυζαντιναί Μελέται 7, 1996)
6. ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΜΕΛΕΝΙΚΟ
(α΄ δημοσίευση: Βυζαντιακά 18, 1998)
7. ΟΙ ΣΕΡΒΟΙ ΣΤΗ ΘΡΑΚΗ - 14ος ΑΙΩΝΑΣ
(α΄ δημοσίευση: Νέα Εστία, Χριστούγεννα 1994)
8. Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΚΑΙ Ο ΤΟΥΡΚΙΚΟΣ ΕΠΕΚΤΑΤΙΣΜΟΣ
(α΄ δημοσίευση: Βυζαντιναί Μελέται 5, 1993)
9. ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΦΡΟΥΡΙΑ ΤΗΣ ΡΟΔΟΠΗΣ
(α΄ δημοσίευση: CORPUS τχ. 2, Φεβρουάριος 1999)
10. ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΕΝΟΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΓΕΓΟΝΟΤΟΣ: Η ΚΑΤΑΛΗΨΗ ΤΗΣ ΚΑΛΛΙΠΟΛΗΣ ΚΑΙ Ο ΛΑΟΝΙΚΟΣ ΧΑΛΚΟΚΟΝΔΥΛΗΣ
(α΄ δημοσίευση: Τα Ιστορικά 16, 1992)
11. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΟΣΤΡΟΓΚΟΡΣΚΥ (1902-1976), ΕΙΚΟΣΙ ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ
(α΄ δημοσίευση: Βυζαντινός Δόμος 8-9, 1998)
12. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΟΥΛΗΣ (1927-1966), ΤΡΙΑΝΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ (ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗΝ ΠΡΟΣΦΑΤΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΤΡΙΒΗΣ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ)
(α΄ δημοσίευση: Βυζαντινός Δόμος 8-9, 1998)
13. ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΙΣΤΟΡΙΟΓΡΑΦΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΤΟΥΡΚΟΜΑΝΙΚΑ ΕΜΙΡΑΤΑ ΤΗΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΝΟΤΙΑΣ ΜΙΚΡΑΣ ΑΣΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ 14ο ΑΙΩΝΑ
(α΄ δημοσίευση: Πρακτικά του Γ' Πανελληνίου Συνεδρίου για τον Ελληνισμό της Μικράς Ασίας, Θεσσαλονίκη 1996)
14. Η ΚΑΤΑΛΗΨΗ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΑΜΕΡΛΑΝΟ ΚΑΤΑ ΤΙΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΕΣ ΠΗΓΕΣ
(α΄ δημοσίευση: Πρακτικά του Δ' Πανελληνίου Συνεδρίου για τον Ελληνισμό της Μικράς Ασίας, Θεσσαλονίκη 1998)
15. Η ΠΟΛΕΜΙΚΗ ΚΑΙ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΤΟΥΡΚΟΜΑΝΟΥ ΗΓΕΜΟΝΑ ΟΥΖΟΥΝ ΧΑΣΑΝ ΚΑΙ ΟΙ ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΠΗΓΩΝ ΤΟΥ 15ου ΚΑΙ 16ου ΑΙΩΝΑ Σ' ΑΥΤΗΝ
(α΄ δημοσίευση: Βυζαντινός Δόμος 10-11, 1998-2000)
16. Η ΓΕΝΕΑΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΤΑΜΕΡΛΑΝΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΤΙΜΟΥΡΙΔΩΝ ΣΤΙΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΕΣ ΠΗΓΕΣ
(α΄ δημοσίευση: Δελτίον Εραλδικής και Γενεαλογικής Εταιρείας της Ελλάδος, 11,2001)
17. BYZANTINE HISTORIANS ON THE WARS OF TIMUR (TAMERLANE) IN CENTRAL ASIA AND THE MIDDLE EAST
(α΄ δημοσίευση: Journal of Oriental and African Studies 8, 1996)
18. O ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΜΙΚΡΑΣ ΑΣΙΑ ΣΤΟ ΛΥΚΟΦΩΣ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ (ΤΕΛΗ 14ου - ΜΕΣΑ 15ου ΑΙΩΝΑ)
SUMMARY
ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΚΔΟΣΕΩΝ