ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΚΑΙ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ ΑΝΑΛΕΚΤΑ ΤΗΣ ΙΘΑΚΗΣ

Παρουσίαση

Με ιδιαίτερη ευλάβεια έσκυψε νια δεύτερη φορά ο λαογράφος Ανδρέας Αναγνωστάτος στην πλούσια παράδοση του νησιού του, την Ιθάκη. Ξεπερνώντας τα στεγανά της απλής παρουσίασης και δίνοντας το βάθος της ποιότητας στον τρόπο και στον τόπο του, πέτυχε στο να μας περιγράψει λιτά αλλά διεξοδικά τους θησαυρούς της Ιθάκης τους οποίους θα πρέπει να θυμούνται οι νεότεροι.
Η δεύτερη αυτή προσπάθεια έρχεται να συμπληρώσει την πρώτη, να καλύψει τα όποια κενά του πρώτου τόμου και να προσθέσει τις διαστάσεις του διαχρονικού, του ποιοτικού και του πάντα επίκαιρου. Διότι δεν είναι μόνο μια καταγραφή των επαγγελμάτων, ηθογραφικών χαρακτηριστικών, δοξασιών και συνηθειών της παρελθούσης Ιθάκης που βιώνει τις συνήθειες του παρελθόντος, έστω και με την περιθωριακή τους παρουσία στη σημερινή ζωή του Ιθακήσιου. Γι' αυτούς που λείπουν γενιές ολόκληρες από το νησί τους είναι ο τρόπος της μνήμης, η θύμηση που ξαναγεννιέται μέσα από το βιβλίο αυτό. Γι' αυτούς που έζησαν τη ζωή στο νησί τους, πολλά σημεία του τόμου αυτού θα τους ξαναζωντανέψουν συνήθειες που έρχονται από τα βάθη του μνημονικού τους μαζί με πρόσωπα αγαπητά, συνήθειες προσφιλείς που χάθηκαν στην καταχνιά της συναγωνιστικής και καταναλωτικής κοινωνίας μας.
Για τη λαογραφία, την ανθρωπολογία και την εθνογραφία ο τόμος αυτός είναι μια αποτίμηση προσφοράς ενός νησιού που γνώρισε τη δόξα και τον πλούτο, αλλά έστερξε να ζήσει λιτά και σεμνά και να συμβάλλει ποικιλότροπα στη διαμόρφωση αυτού που λέμε ελληνικός πολιτισμός.
Το βιβλίο του Α. Αναγνωστάτου συστήνω ανεπιφύλακτα σε όλους τους σπουδαστές, μελετητές και ερευνητές γιατί πηγάζει γνήσια και ανεπιτήδευτα μέσα από τη Θιακιά λαογραφία. (Από τον πρόλογο της έκδοσης)

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Δρ. Α. Μ. Τάμη
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΙΘΑΚΗΣ
ΝΕΟΛΙΘΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ - ΠΡΩΤΟΕΛΛΑΔΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
ΜΥΚΗΝΑΪΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ - ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΚΜΗΣ
ΡΩΜΗ - ΒΥΖΑΝΤΙΟ - ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ
ΕΝΕΤΙΚΗ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ
ΓΑΛΛΟΙ ΚΑΙ ΡΩΣΟΤΟΥΡΚΟΙ - ΑΓΓΛΟΚΡΑΤΙΑ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΙΘΑΚΗΣ
Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΤΗΣ ΙΘΑΚΗΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ ΤΩΝ ΙΘΑΚΗΣΙΩΝ
ΣΕΙΣΜΟΙ
ΠΟΛΕΙΣ ΚΑΙ ΧΩΡΙΑ ΠΟΥ ΧΑΘΗΚΑΝ
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ
ΓΥΡΟΛΟΓΟΣ
ΜΕΤΑΠΡΑΤΗΣ - ΣΑΜΑΡΑΣ - ΒΑΡΕΛΑΣ - ΨΙΛΙΚΑΤΖΗΣ - ΓΑΝΩΜΑΤΗΣ
ΥΦΑΝΤΡΕΣ - ΠΕΡΙΟΔΕΥΟΝΤΕΣ ΘΙΑΣΟΙ
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ
ΟΙ ΧΑΛΚΙΑΔΕΣ
Το αργαστήρι και τα σύνεργα του γύφτου - Το ατσάλωμα - Χάβρικα στην Ιθάκη
ΚΑΡΟΤΣΕΡΗΔΕΣ
ΝΤΕΛΑΛΗΔΕΣ
Ο ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ - ΤΑ ΚΟΥΡΕΙΑ
ΤΣΑΓΚΑΡΙΚΑ - Τσαγκάρικα πριν το 1940 - Μπαλωματίδικα - Ο Λούστρος
ΚΕΡΑΜΟΠΟΙΪΑ
ΑΣΒΕΣΤΟΚΑΜΙΝΑ - ΝΤΟΠΙΟ ΣΑΠΟΥΝΙ
ΤΟ ΚΑΦΕΝΕΙΟ
ΓΕΩΡΓΙΚΑ
Ώρες Εργασίας - Ονομασία Χωραφιών - Τοποθεσίες - Μάντρες - Ξελόγκωμα - Όργωμα Σπορά - Είδη Σιταριού - Εκφράσεις για τη σπορά - Μέτρα και σταθμά που ίσχυαν πριν την Αγγλοκρατία - Μερασιά - Γεωργικά προϊόντα της Ιθάκης από στατιστική του 1840
Ευχές κατά τις διάφορες γεωργικές εργασίες
ΓΕΩΡΓΟΙ ΚΑΙ ΓΙΟΡΤΕΣ - Παροιμίες για τη γεωργία και τους γεωργούς
ΕΚΤΙΜΗΤΕΣ - Ένα "πρωτόκολλο" από μια αγροζημιά
ΜΕΤΡΑ ΚΑΙ ΣΤΑΘΜΑ - Μέτρα Επιφάνειας - Μέτρα βάρους και χωρητικότητας
Μέτρα χωρητικότητας υγρών - Άλλα είδη ζυγίσματος
ΓΕΩΡΓΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ - Εργαλεία κτιστών
ΤΑ ΛΙΟΣΤΑΣΙΑ - Το μέρασμα του καρπού - Ρόγκισμα - Προετοιμασία
ΤΟ ΛΙΤΡΟΥΒΙΟ - Το στίψιμο - Το μέτρημα του λαδιού
ΟΙ ΚΗΠΟΙ - ΟΣΠΡΙΑ
ΔΕΝΔΡΟΚΟΜΙΑ - ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΜΠΕΛΙΩΝ - Σταφίδα
ΤΑ ΤΣΙΠΟΥΡΑ
ΝΙΚΟΛΟΒΑΡΒΑΡΑ
ΠΡΟΓΝΩΣΗ ΚΑΙΡΟΥ
Προγνωστικά από τις κινήσεις πτηνών και ζώων - Ημερομήνια
Η ΤΡΑΤΑ
Πλήρωμα - Η προετοιμασία για την καλάδα - Βάψιμο των διχτυών - Το μπραγάνι
Τράτες και τρατολόγοι - Μερτικό - Καλάδες - Ξέρες - Ονοματολογία - Διάφοροι τρόποι ψαρέματος - Βάρκες - Ψάρια και θαλασσινά που ψαρεύονται στην Ιθάκη
ΟΙ ΜΥΛΟΙ
ΧΕΙΡΟΜΥΛΟΣ - ΝΕΡΟΜΥΛΟΣ
Ο ΑΝΕΜΟΜΥΛΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΒΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ
Τοποθεσία - Πρόσβαση - Τεχνική - Αντένες - Ο ανεμόμυλος στη λογοτεχνία
Ο αριθμός των ανεμόμυλων στην Ιθάκη - Οι μυλωνάδες
Ονομασία των διαφόρων εξαρτημάτων του ανεμόμυλου
ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ
Ο ΓΑΜΟΣ
ΠΡΟΞΕΝΕΙΟ - Παροιμιώδεις φράσεις
ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ
Παινέματα της νύφης - Συστάσεις για το γαμπρό Παινέματα του γαμπρού - Τραγούδια στο τραπέζι του γάμου
ΕΝΑ ΠΡΟΙΚΟΣΥΜΦΩΝΟ ΤΟΥ 1675
ΘΡΥΛΟΙ ΚΑΙ ΔΟΞΑΣΙΕΣ - Οι πειρατές - Ο μαντολίνας
ΘΙΑΚΑ ΑΝΕΚΔΟΤΑ
Η κεφαλή και η ορνελάτη - Ο μπάρμπα Κωνσταντής και ο παπάς
Ο τράγος με τη γενειάδα - Ο Έρωτας και ο κυρ Όθωνας
ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ - Παροιμίες για το Μάρτη
ΡΙΜΝΕΣ
ΞΟΡΚΙΑ
Ξόρκι για τον ξορκισμό - Χτύπημα - Ροσοπούλια - Μύρμηγκας
Ξόρκι για την αβασκανιά - Ξόρκι για το θερμόριο
ΕΘΙΜΑ ΚΑΙ ΔΟΞΑΣΙΕΣ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ
Προμηνύματα του θανάτου - Το ξεψύχισμα - Κακό σημάδι
Προλήψεις, δεισιδαιμονίες και συνήθειες γύρω από το θάνατο - Τα μνημόσυνα
Παράδοση - Λαϊκά και λατρευτικά έθιμα του δωδεκαήμερου - Οι μοιρολογίστρες
ΜΟΙΡΟΛΟΓΙΑ
Για μωρό παιδί - Για ξενιτεμένο - Για παντρεμένο - Σε μνημόσυνο
ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΖΩΗ
ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΚΑΙ ΕΞΩΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΙΘΑΚΗΣ
Πλατρειθιάς - Εξωγή - Ανωγή - Λεύκη - Κιόνι - Περαχώρι - Σταυρός - Βαθύ
ΕΠΙΤΥΜΒΙΕΣ ΠΛΑΚΕΣ
ΟΝΟΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΠΩΝΥΜΑ ΙΘΑΚΗΣΙΩΝ
ΔΙΠΛΑ ΟΝΟΜΑΤΑ - ΔΙΠΛΑ ΕΠΩΝΥΜΑ
ΘΙΑΚΙΕΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ ΜΕ ΔΙΠΛΟ ΕΠΩΝΥΜΟ - ΑΝΤΡΩΝΥΜΙΚΑ
ΓΛΩΣΣΑΡΙ
ΦΡΑΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΟΙΝΗ ΟΜΙΛΙΑ
ΣΥΝΘΕΤΕΣ ΛΕΞΕΙΣ
ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ
ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΑ - ΠΑΛΑΙΟ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
ΑΛΛΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΜΕ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΚΑΙ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΙΘΑΚΗΣ
ΚΡΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ "ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ ΑΝΑΛΕΚΤΑ ΤΗΣ ΙΘΑΚΗΣ"