Η ΕΤΥΜΗΓΟΡΙΑ

Παρουσίαση

Το διήγημα "Η ετυμηγορία" είναι μια ιδανική εισαγωγή στο έργο του Κάφκα. Μας αφήνει με ένα σωρό αμφιβολίες: τελικά, ποιος είναι τρελός; Ποιος είναι το τέρας; Ο εγωιστής πατέρας που ανοίγει το ερεβώδες ξεδοντιασμένο στόμα του για να καταπιεί ό,τι πιο πολύτιμο έχει ο γιος του; (Το φίλο του, τη μνηστή του, την εργασία, τη δύναμη, την αξιοπρέπεια, τη λογική του;)
Ή μήπως ο γιος, που ζει σε έναν κόσμο δικό του, εγκλωβισμένος σε αυταπάτες και αραχνιασμένα νήματα φόβων και ενοχών; Ο καθένας μπορεί να δώσει τη δική του απάντηση, αλλά η ετυμηγορία του ίδιου του Κάφκα φέρει κι εδώ το αποτύπωμα τεσσάρων από τους βασικούς άξονες που καθόρισαν το έργο του: Λαχτάρα - τρόμος για τον γάμο. Εσωτερικός πόλεμος. Επιθυμία για θάνατο. Και, βέβαια, η σχέση με τον πατέρα. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Το σύντομο διήγημα του Κάφκα κινείται πάνω σε τέσσερις άξονες, που συνοψίζουν τις αγωνίες και εμμονές όλως των βιβλίων του, αφού αποτελούν δομικά στοιχεία όλων των ιστοριών του. Πρώτον η απέχθεια του Κάφκα για τον γάμο, αφού το σπίτι και ο έγγαμος βίος για τον ίδιο ισοδυναμούσε με φυλακή. Ο Κάφκα, βέβαια, κατά βάθος επιθυμούσε να αποδράσει από τη γονεϊκή φυλακή. Δεν ενδιαφερόταν στα σοβαρά να νυμφευθεί. Στην ουσία, όπως ωραία το θέτει και η Μέρμηγκα, "μια ζωή, επιθυμούσε μια γυναίκα που θα αγαπούσε το γράψιμό του". Δεύτερος άξονας ο εσωτερικός πόλεμος που είχε κηρύξει ο Κάφκα με τον εαυτό του. Στην Ετυμηγορία ο Κάφκα περιγράφει έναν πόλεμο. Ξεπερνώντας κατά πολύ το "είμαι ένας άλλος" του Rimbaud, μιλάει συχνά στους άλλους για τον εαυτό του σε τρίτο πρόσωπο. Ο φίλος του, στην Ετυμηγορία, που ζει στο εξωτερικό και στον οποίον διστάζει να αποκαλύψει πως αρραβωνιάζεται, είναι ένα άλλο προσωπείο ή, καλύτερα, ένας άλλος εαυτός του Κάφκα. Η Καρολίνα Μέρμηγκα αναφέρει στη σελ. 50 του επιμέτρου: "Ο πόλεμος του Κάφκα εναντίον του εαυτού του ήταν μια αέναη δίκη που τελείωνε πάντα με την ίδια, αμετάκλητη ετυμηγορία: Ένοχος". Τρίτος άξονας του διηγήματος η επιθυμία για θάνατο. Για τον Κάφκα ο φόβος του θανάτου ήταν και πηγή απόλαυσης. Ο αναγνώστης εντυπωσιάζεται βλέποντας τον ήρωα στο τέλος να πεθαίνει αναφωνώντας πως ακόμα αγαπά πολύ τους γονείς του. Η κριτική σχολίασε για το εν λόγω σημείο του διηγήματος πως ο σαδισμός και η σκληρότητα του δεσμοφύλακα πατέρα τελικώς υπερισχύει της υποταγής και της δοτικότητας της γυναίκας με τη οποίαν ο Γκέοργκ σκόπευε να αρραβωνιαστεί. Τέλος, η μορφή του πατέρα, που δεσπόζει και κυριαρχεί στο διήγημα απέναντι στον γιο του. Τρομακτικός, απειλητικός, αυταρχικός, πηγή ενοχών, οργής και τύψεων. Ο Κάφκα αδυνατεί να κερδίσει την αποδοχή του πατέρα του, αλλά δεν είναι παράλληλα και σε θέση να κρίνει το πόσο ακατάλληλος ήταν ως πατέρας. Σέβεται τον πατέρα του μέχρι τέλους, τιμάει τη σχέση του μαζί του, ακόμη κι αν όλο αυτό τον οδηγεί στον θάνατο. (Από το κείμενο του Παναγιώτη Γούτα στο BookPress.gr, 25/11/2015)

Περιεχόμενα

Η ετυμηγορία
Επίμετρο - Καρολίνα Μέρμηγκα
Χρονολόγιο