ΤΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Παρουσίαση

Το βιβλίο αποτελεί συμβολή στην επανεκτίμηση του παραμυθιού ως παιδαγωγικού μέσου, καθώς και στην αξιοποίηση του πολιτισμικού αυτού αγαθού της λαϊκής παράδοσης στην εκπαίδευση (κυρίως στο Δημοτικό Σχολείο).
Με αναφορά σε ιστορική-παιδαγωγική βιβλιογραφία, αλλά και σε νεότερη, προσδιορίζεται χρονολογικά η εισαγωγή του παραμυθιού στην εκπαίδευση, καθώς και οι στόχοι αυτού του παιδαγωγικού εγχειρήματος, οι οποίοι ποικίλλουν, εξελίσσονται και διαφοροποιούνται ανάλογα με τις κρατούσες ψυχοπαιδαγωγικές αλλά και ευρύτερα κοινωνικές αντιλήψεις.
Πραγματοποιείται ακόμα μια ειδικότερη σύγκριση μεταξύ των παλαιότερων και των πρόσφατων Αναλυτικών Προγραμμάτων Σπουδών (2001), τα οποία βασίζονται στο "Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών" (Δ.Ε.Π.Π.Σ.), με δεδομένη την πρόοδο της παιδαγωγικής επιστήμης και τη διαμόρφωση ανάλογου σύγχρονου προβληματισμού για την παιδαγωγική αξιοποίηση του παραμυθιού στην εκπαίδευση.
Επιχειρείται συναφώς να προσεγγισθεί η ψυχοπαιδαγωγική διάσταση και αξιοποίηση του παραμυθιού. Η ανάλυση γίνεται με βάση τις ψυχαναλυτικές απόψεις του Freud και του Jung, τις βασισμένες στον Freud απόψεις του Bettelheim, καθώς και θεωρήσεις από τον ευρύτερο χώρο της ψυχολογίας και ιδίως της ανάπτυξης του παιδιού, όπως αυτές του Piaget.
Ακόμα τεκμηριώνεται η πρόταση της μεθοδικής εισαγωγής του λαϊκού παραμυθιού, του προσφιλέστερου και ίσως ουσιωδέστερου είδους της προφορικής λαϊκής παράδοσης, στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση και αναφέρονται παραδείγματα για την προσφορά και τη διδασκαλία του, την εκλογή των διδακτικά και παιδαγωγικά κατάλληλων παραμυθιών, τη σχέση του παραμυθιού με τα σχολικά μαθήματα, την τέχνη και την τεχνική της αφήγησης στο Σχολείο κ.λπ.
Το βιβλίο ολοκληρώνεται με αναλυτική, ελληνική και ξένη, βιβλίο, για το λαϊκό και το έντεχνο παραμύθι, που συμπεριλαμβάνει διάφορες (λαογραφικές και παιδαγωγικές) μελέτες, καθώς και συλλογές ελληνικών και ξένων λαϊκών παραμυθιών, παραμύθια επωνύμων, αφιερώματα περιοδικών κ.ά. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ: Μ. Γ. ΜΕΡΑΚΛΗΣ
Α' ΤΟ ΛΑΪΚΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΚΑΙ Η ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ
1. Ορισμός του λαϊκού παραμυθιού
2. Γνωρίσματα του λαϊκού παραμυθιού
3. Η καταγωγή του παραμυθιού
α. Η γενετική προσέγγιση του παραμυθιού
β. Η μορφολογική προσέγγιση του παραμυθιού
4. Η ταξινόμηση του παραμυθιού
α. Κατά κατηγορίες
β. Κατά υποθέσεις
γ. Κατά ζεύγη
5. Μέθοδοι ανάλυσης του παραμυθιού
α. Η ιστορικογεωγραφική μέθοδος
β. Η δομική ανάλυση
γ. Η εθνογραφική μέθοδος
6. Η διάδοση του παραμυθιού
7. Η ελληνική προφορική παράδοση και το λαϊκό παραμύθι
Β' ΤΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ
1. Το παραμύθι και η σύγχρονη εποχή
2. Η τέχνη της αφήγησης του λαϊκού παραμυθιού
3. Λαϊκό και λόγιο παραμύθι
4. Το έντεχνο παραμύθι και η παιδική λογοτεχνία
5. Διαφορές μεταξύ προφορικής και γραπτής λογοτεχνίας
Γ' ΤΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
1. Η Παιδαγωγική και το παραμύθι στο Σχολείο (19ος - 21ος αιώνας)
2. Το παραμύθι στο Δ.Ε.Π.Π.Σ. και τα νέα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών της Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης
3. Το παραμύθι στο Δ.Ε.Π.Π.Σ. και τα νέα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών του Δημοτικού Σχολείου
Α' Η ΨΥΧΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΜΥΘΙΟΥ
1. Το παραμύθι από την πλευρά της Ψυχολογίας και της Ψυχανάλυσης
α. Η "μαγική στάση" και το παραμύθι
β. Ο φανταστικός κόσμος και η φυγή από την πραγματικότητα
γ. Οι ψυχικές ανάγκες του παιδιού και το παραμύθι
δ. Απόψεις της Ψυχολογίας και της Ψυχανάλυσης για το παραμύθι
ε. Οι απόψεις του Sigmund Freud για το παραμύθι
στ. Οι απόψεις του Bruno M. Bettelheim για το παραμύθι
ζ. Το Εγώ ενάντια στο Εκείνο μέσα από το παραμύθι
η. Η προτίμηση του μικρού παιδιού στο παραμύθι
θ. Οιδιπόδειες συγκρούσεις και λύσεις στο παραμύθι
ι. Ανάγκη για ανεξαρτητοποίηση και επιβεβαίωση του Εγώ στο παραμύθι
ια. Το "οικογενειακό μυθιστόρημα"
ιβ. Η φαντασίωση της μοχθηρής μητριάς
ιγ. Η μετάβαση στην παιδική ηλικία με τη βοήθεια του παραμυθιού
ιδ. Ακραίες θέσεις της Ψυχολογίας και της Ψυχανάλυσης για το παραμύθι
2. Η παιδαγωγική σημασία και η διδασκαλία του παραμυθιού
α. Το παραμύθι ως μέσο αγωγής
β. Η διδασκαλία του παραμυθιού
γ. Μέθοδος και μορφή διδασκαλίας του παραμυθιού
δ. Παιδαγωγική και διδακτική αξιοποίηση του παραμυθιού
ε. Η εκλογή των διδακτικά και παιδαγωγικά κατάλληλων παραμυθιών
στ. Κριτήρια επιλογής παραμυθιών
ζ. Σχέση του παραμυθιού με τα σχολικά μαθήματα
η. Εποπτικά μέσα προσφοράς και διδασκαλίας του παραμυθιού
θ. Τέχνη και τεχνική της αφήγησης στο Σχολείο
ι. Το παραμύθι σε Προγράμματα Δημιουργικής Απασχόλησης
ΓΕΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Ελληνική βιβλιογραφία
Ξένη βιβλιογραφία