ΠΗΓΕΣ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ 1354-1833

Παρουσίαση

Οδηγούμενος από την ανάγκη να μελετηθεί ο ελληνικός χώρος με βάση τις σπουδαιότερες πρωτογενείς πηγές και ακόμη -στην προκείμενη περίπτωση- από την επιθυμία μου να δώσω στους φιλίστορες, ιδίως στους εκπαιδευτικούς, τη δυνατότητα να προστρέχουν στην ιστορία της Μακεδονίας επί τουρκοκρατίας και να τη διδάσκουν στους μαθητές τους με ζωντανές μαρτυρίες, σε γενικές βέβαια γραμμές, προχώρησα στην ανάληψη του παρόντος έργου με συνεργάτιδα την κ. Μαρία Βαφειάδου του Τμήματος Μελετών της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών. Δεν είναι ανάγκη να λεχθεί ότι με βάση τις πηγές αυτές είναι δυνατόν ο διδάσκων να προαχθεί και να εκταθεί συγκριτικά και στα υπόλοιπα σημεία του ελληνικού χώρου με καρποφόρες συζητήσεις με τους μαθητές του.
Η συλλογή των κειμένων καλύπτει την περίοδο από την προέλαση των Οθωμανών Τούρκων στο έδαφος της Μακεδονίας ως το τέλος της μεγάλης Ελληνικής Επαναστάσεως και την εξαφάνιση των τελευταίων αρματολικιών της περιοχής, μεταξύ 1830 και 1840. Χρειάζονται ασφαλώς δύο ή και περισσότεροι τόμοι για το υπόλοιπο χρονικό διάστημα ως σήμερα.
Τα παρατιθέμενα κείμενα έχουν ποικίλη την προέλευση, είτε είναι γεννήματα της ιστορικής στιγμής, όπως π.χ. μια διαταγή, ένα φιρμάνι, είτε καταγράφονται λίγο ή πολύ μετά τα γεγονότα, όπως μια ενθύμηση, εκθέσεις ξένων διπλωματών, ταξιδιωτικές εντυπώσεις, απομνημονεύματα, διάφοροι θρύλοι κλπ. Η επιλογή των κειμένων έγινε, αφού λάβαμε υπόψη τη σπουδαιότητά τους ως προς την παροχή των πληροφοριών τους, δηλαδή θετικών -όσον το δυνατό- ειδήσεων για τις συνθήκες της εποχής, για τις συνήθειες, τους θεσμούς των τόπων, την κατάσταση των τόπων ή των κειμένων κλπ. Η παράθεση των πηγών έγινε κατά λημματική και -όπου ήταν δυνατόν- κατά χρονική ακολουθία για να ευκολυνθεί ο αναγνώστης και να ενημερωθεί στη ροή των γεγονότων -με λίγα λόγια να μάθει την ιστορία μέσα από τη ζωντανή πραγματικότητα, μέσα από τις πηγές των ειδήσεων. [...] (Από την εισαγωγή της έκδοσης)

Περιεχόμενα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Α'. Ο ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΤΗΣ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ Η ΥΠΟΤΑΓΗ ΣΗΜΑΝΤΙΚΩΝ ΓΕΝΙΚΑ ΠΟΛΕΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΤΗΣ ΣΤΟΥΣ ΤΟΥΡΚΟΥΣ (αρ. 1-21)
Β'. Ο ΒΙΟΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ (αρ. 22-33)
1. Καταπιέσεις των Ελλήνων, εξισλαμισμοί (αρ. 22-29)
2. Αντιδράσεις των Ελλήνων εναντίον των κατακτητών (αρ. 30-33)
Γ'. Η ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΠΟΙΜΝΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑΣ (αρ. 34-48)
Δ'. ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟΣ ΒΙΟΣ (αρ. 49-53)
Ε'. ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ ΚΑΙ ΣΥΝΤΕΧΝΙΕΣ (αρ. 54-59)
ΣΤ'. ΚΕΝΤΡΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΖΩΗΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ - ΕΜΠΟΡΙΟ, ΠΡΟΞΕΝΕΙΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΧΩΡΩΝ, ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΟΙ, ΝΑΥΤΙΛΙΑ, ΜΕΤΑΛΛΕΙΑ (αρ. 60-73)
Ζ'. ΔΙΑΚΙΝΗΣΗ ΤΩΝ ΠΛΗΘΥΣΜΩΝ. ΑΠΟΔΗΜΙΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΗΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΤΑΞΗΣ (αρ. 74-79)
Η'. ΠΑΙΔΕΙΑ ΚΑΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ (αρ. 80-85)
Θ'. ΔΡΑΣΗ ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΑΙ ΑΛΒΑΝΩΝ ΑΝΤΑΡΤΩΝ, ΑΡΜΑΤΟΛΩΝ ΚΑΙ ΚΛΕΦΤΩΝ ΚΑΤΑ ΤΟΝ 18ο ΑΙΩΝΑ (αρ. 86-99)
Ι'. Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΣΤΑ 1821 (αρ. 100-126)
1. Η Επανάσταση στη Χαλκιδική (αρ. 100-111)
2. Η Επανάσταση του Ολύμπου και της Νάουσας (αρ. 112-126)
ΑΓΓΛΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΩΝ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΩΝ