Η ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΣΤΗΝ ΥΣΤΕΡΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΕΠΟΧΗ

Παρουσίαση

Το βιβλίο αυτό έχει για θέμα του τη διάρθρωση και την εξέλιξη της αγροτικής κοινωνίας στην Ύστερη Βυζαντινή Εποχή. Στόχος του είναι η μελέτη των εσωτερικών δομών της υπαίθρου και των σχέσεων των χωρικών μεταξύ τους, αλλά και η διερεύνηση των παραγωγικών σχέσεων, μαζί με την ανίχνευση της δημογραφικής εξέλιξης του αγροτικού πληθυσμού, σε μια εποχή πολλαπλής κρίσης. Τα θέματα είναι, φυσικά, αλληλένδετα· δημογραφικά και οικονομικά φαινόμενα συνδέονται στενά μεταξύ τους, και συγχρόνως επηρεάζουν τη σύνθεση της αγροτικής κοινωνίας και επηρεάζονται από τις γενικότερες κοινωνικές σχέσεις. Παρόλο που το βιβλίο είναι χωρισμένο σε θεματικές ενότητες, η αλληλεπίδραση των διαφόρων φαινομένων, όπως και οι αιτιώδεις σχέσεις ανάμεσά τους, γίνονται σαφείς στο κείμενο. Οι πηγές στις οποίες στηρίζεται η μελέτη αυτή είναι κατά κύριο λόγο τα πρακτικά, δηλαδή οι απογραφές των περιουσιακών στοιχείων λαϊκών και εκκλησιαστικών γαιοκτημόνων, οι οποίες περιλαμβάνουν λεπτομερή καταγραφή των εξαρτημένων χωρικών (παροίκων) και της περιουσίας τους. Από τα στοιχεία αυτά, τα οποία είχαν συγκεντρωθεί για φορολογικούς σκοπούς, επιχειρήθηκε η εξαγωγή συμπερασμάτων για τη δημογραφική, κοινωνική και οικονομική κατάσταση του πληθυσμού. Έγινε προσπάθεια να δοθεί μια κατά το δυνατόν πλήρης απεικόνιση της αγροτικής κοινωνίας , μέσα από πηγές στις οποίες (παρόλο που προέρχονται από κρατικούς υπαλλήλους) αντικαπτρίζονταν δομές και σχέσεις που διέπουν την αγροτική κοινωνία, κάποτε σε αντιδιαστολή με όσα θέσπιζε η επίσημη πολιτεία. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Α' Προβλήματα και μεθοδολογία
Β' Το χωριό
Γενικά χαρακτηριστικά
Γομάτου
Γ' Οικογένεια και ομάδες συγγενείας
Δ' Ονόματα
Βαφτιστικά ονόματα
Οικογενειακά ονόματα
Επίθετα δηλωτικά τέχνης ή επαγγέλματος
Τοπωνυμικά
Επίθετα που δηλώνουν οικογενειακούς δεσμούς και παρωνύμια
Ε' Οι εξαρτημένοι αγρότες και ο αγροτικός κλήρος
Η κοινωνική θέση του παροίκου
Ο αγροτικός κλήρος και το «τέλος»
Μεταβίβαση της ιδιοκτησίας και κληρονομιά
Αγρότες και γαιοκτήμονες
ΣΤ'. Μέγεθος και μετακινήσεις του πληθυσμού
Ζ' Φυσική κίνηση του πληθυσμού
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ
Α'
Β' Μη εκκλησιαστικοί γαιοκτήμονες στα θέματα Θεσσαλονίκης και Στρυμόνος μεταξύ 1250 - 1350
Γ' Μέτρηση του μεταναστευτικού παράγοντα
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Πηγές
Βοηθήματα
ΓΕΝΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ