ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΕΣ ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΕΙΣ ΤΟΥ ΟΘΩΜΑΝΙΚΟΥ ΓΑΙΟΚΤΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Παρουσίαση

Οι εξελικτικές διακυμάνσεις του οθωμανικού γαιοκτητικού συστήματος, όπως αυτές διαμορφώθηκαν στα πλαίσια του Ελληνικού Δικαίου, αποτελούν ένα από τα βασικότερα γνωστικά αντικείμενα της ειδικότερης ιστορικής πορείας του Ελληνικού Δικαίου, η μελέτη και διερεύνηση του οποίου μας προσδίδει το πιο ουσιαστικό παράδειγμα πραγματικής χρήσεως Δικαίου, και μάλιστα αλλοδαπού, που προίσχυσε, υπό το σημερινό ελληνικό δικαιικό καθεστώς, του σύγχρονου Ελληνικού Δικαίου.
Οι διακυμάνσεις αυτές, συγχρόνως, μας δίνουν, εκτός των άλλων, και το απαραίτητο μέτρο της ουσιαστικής ωφέλειας της γνώσεως και της σπουδής της ιστορίας του Ελληνικού Δικαίου, για την κατανόηση και ερμηνεία δικαιικών θεσμών, που εξακολουθούν να λειτουργούν, και έτσι να απασχολούν, θεωρητικά και νομολογιακά, τη σύγχρονη ελληνική νομική πραγματικότητα.
Οι γαιοκτητικές σχέσεις, μετά την Επανάσταση του 1821 και την αναδημιουργία του Ελληνικού Κράτους, άρχισαν να αποκτούν, εκτός από πραγματικό και ουσιαστικό νομικό ενδιαφέρον. Βέβαια, δεν πρέπει να θεωρηθεί ότι στην Τουρκοκρατία οι υπόδουλοι "Έλληνες" δεν είχαν γαιοκτητικά ενδιαφέροντα είχαν, αλλά ήταν τέτοιες οι πολιτικό-κοινωνικές συνθήκες, που δεν μπορούσαν αυτά να αναπτυχτούν φυσιολογικά. Ούτε βέβαια μπορεί να υποστηριχτεί ότι, μόλις αναδημιουργήθηκε το Ελληνικό Κράτος, οι Έλληνες απέκτησαν αυτόματα τα ενδιαφέροντα αυτά.
Σταδιακά κλιμακώθηκαν οι σχέσεις αυτές, οι οποίες ειδικότερα συσχετίζονται μόνο με τις τέως "δημόσιες οθωμανικές γαίες" και τα εμπράγματα δικαιώματα που είχαν διαμορφωθεί, κυρίως, επάνω σ' αυτές.
Κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι στην Τουρκοκρατία δεν υπήρχε ένα συγκεκριμένο γαιοκτητικό νομικό καθεστώς, με βάση το οποίο μπορούσαν να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις κτήσεως "εμπράγματων" δικαιωμάτων από ορισμένους δικαιούχους.
Εκείνο όμως που είναι γεγονός αδιαμφισβήτητο, είναι ότι τα δικαιώματα αυτά, κάθε φορά που γινόταν ένταξη -χωρίς να ενδιαφέρει απόλυτα ο τρόπος, αν ήταν με αιτία πολέμου ή εξαιτίας παραχωρήσεως - γεωγραφικών διαμερισμάτων στην ελληνική επικράτεια, διαρρυθμίζονταν με διαφορετικό νομικό τρόπο.
Αποτέλεσμα ήταν, άλλοτε να υπάρχει απώλεια των δικαιωμάτων αυτών, άλλοτε μείωση ή ελαχιστοποίηση, και, άλλοτε διεύρυνση του περιεχομένου τους. [...] (Από την εισαγωγή της έκδοσης)

Περιεχόμενα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο - ΓΕΝΙΚΑ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ
1. Αντί προλόγου
2. Εισαγωγική προδιάθεση
3. Διαγραμματικά στοιχεία του μουσουλμανικού-οθωμανικού γαιοκτητικού συστήματος
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο - ΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΩΝ ΓΑΙΟΚΤΗΤΙΚΩΝ ΡΥΘΜΙΣΕΩΝ
4. Οι ρυθμίσεις των Πράξεων της Ανεξαρτησίας της Ελλάδας (1830-1832)
5. Τεχνικές δυσχέρειες στις διοικητικές διαρρυθμίσεις ιδιοκτησιακών σχέσεων
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο - ΟΙ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑΚΕΣ "ΘΕΣΕΙΣ" ΣΤΙΣ ΓΑΙΟΚΤΗΤΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΩΝ ΤΟΥ 1830
6. Οι βασικές αρχές των Πρωτοκόλλων του 1830
7. Οι "θέσεις" της νομολογίας
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4ο - ΟΙ "ΕΠΙΒΙΩΣΕΙΣ" ΙΔΙΩΤΙΚΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΩΝ ΜΕ ΤΙΣ ΤΕΩΣ ΟΘΩΜΑΝΙΚΕΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΕΣ
8. Η οριοθέτηση των ιδιωτικών δικαιωμάτων των χριστιανών
9. Η έμμεση νομολογιακή νομιμοποίηση ιδιωτικών δικαιωμάτων
10. Άμεση νομοθετική αναγνώριση ιδιωτικών δικαιωμάτων
11. Οι δυνατότητες αναγνωρίσεως των κεκτημένων επί των δασών ιδιωτικών δικαιωμάτων
12. Περίγραμμα των διαχρονικού δικαίου ρυθμίσεων των "κεκτημένων" επί Τουρκοκρατίας ιδιωτικών δικαιωμάτων
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο - ΕΜΜΕΣΗ ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΗ "ΙΣΧΥΣ" ΤΟΥ ΟΘΩΜΑΝΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΜΕΧΡΙ ΤΟ 1880
13. Οι δυνατότητες "ισχύος" του οθωμανικού δικαίου
14. Η νομολογιακή αντιμετώπιση του οθωμανικού δικαίου
15. Οι κύριες μορφές των ιδιοκτησιακών οθωμανικών τίτλων
16. Διαπιστώσεις από τη "χρήση" του οθωμανικού δικαίου
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6ο - ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ-ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΗΣ ΣΥΜΒΑΣΕΩΣ ΤΟΥ 1881
17. Αιτία της Συμβάσεως η παραχώρηση της Θεσσαλίας και τμήματος της Ηπείρου
18. Το ειδικότερο γαιοκτητικό περιεχόμενο της Συμβάσεως του 1881
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7ο - Η ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΕΩΣ ΤΗΣ ΠΛΑΣΜΑΤΙΚΗΣ "ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ" ΕΠΙ ΤΩΝ ΤΕΩΣ ΟΘΩΜΑΝΙΚΩΝ ΓΑΙΩΝ, ΩΣ ΒΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΝΟΜΙΚΟΥ "ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ" ΤΗΣ ΣΕ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗ ΚΥΡΙΟΤΗΤΑ
19. θεμελίωση της νομικής υποχρεώσεως της Ελληνικής Κυβερνήσεως για την "αναγνώριση" των ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων επί των τέως οθωμανικών γαιών
20. Η "κατοχή" των τέως οθωμανικών γαιών απαραίτητη προϋπόθεση για την "αναγνώριση" της νομικής "μετατροπής" της ιδιοκτησιακής τους βάσεως
21. Η νομιμοποίηση της "κατοχής" των οθωμανικών γαιών αναγκαία προϋπόθεση της νομικής "μετατροπής" της ιδιοκτησιακής τους βάσεως
22. Προσπάθεια αξιολογήσεως της "προνομιακής" αντιμετωπίσεως των "ιδιοκτησιακών" δικαιωμάτων επί των τέως οθωμανικών γαιών
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8ο - Η ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΗΣ ΣΥΜΒΑΣΕΩΣ ΤΟΥ 1881
23. Τα διάφορα ερμηνευτικά προβλήματα της Συμβάσεως
24. Γενικότερες διαπιστώσεις από τη Σύμβαση του 1881
Πίνακας Πηγών και Βιβλιογραφίας