ΒΙΚΕΛΑΙΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ (ΔΗΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ)

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ ΚΑΙ ΣΥΝΟΜΙΛΙΕΣ
Στον τόμο αυτό συγκεντρώνονται οι συνεντεύξεις και συνομιλίες του Άγγελου Σικελιανού και οι απαντήσεις του σε διάφορες δημοσιογραφικές ή φιλολογικές έρευνες, κείμενα που, με την εξαίρεση ελαχίστων αναδημοσιεύσεων, βρίσκονταν ως τώρα διάσπαρτα σε ποικίλα έντυπα του ημερήσιου και του περιοδικού Τύπου. Στα δημοσιεύματα ετούτα αποτυπώνονται σημαντικές όψεις της δημόσιας και ιδιωτικής πορείας του Σικελιανού, από την περίοδο προετοιμασίας των "Δελφικών Εορτών", το 1926, έως τα τέλη της ζωής του (19 Ιουνίου 1951), προσφέροντας στους μελετητές και...
Διαβάστε περισσότερα...

ALESSANDRO PINI: ΑΝΕΚΔΟΤΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ, 1703
Στο πρώτο μέρος, πριν από την περιγραφή του εσωτερικού της χώρας, θεωρεί σκόπιμο να εξετάσει συνοπτικά την παράλια ζώνη ολόκληρης της Πελοποννήσου, να δώσει την ακτογραφική εικόνα που παρουσιάζει, απαριθμώντας τους κόλπους, τα λιμάνια, τα ακρωτήρια και τα νησιά, μικρά και μεγάλα, γύρω της. Το δρομολόγιο, ξεκινώντας από το ανατολικό τμήμα, συνεχίζεται στο νότιο και στο δυτικό, για να καταλήξει στο βόρειο, όπως άλλωστε και στην κυρίως περιγραφή του τρίτου μέρους. Αφετηρία της διαδρομής είναι η περιοχή του Ισθμού. Ο συγγραφέας διαπιστώνει πω...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ ΑΛΕΞΙΟΥ - Ν. Δ. ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΠΟΥΛΟΣ
Το βιβλίο αυτό που περιέχει την πυκνή αλληλογραφία τριάντα χρόνων του αλησμόνητου Στυλιανού Αλεξίου με τον σεβαστό και αγαπητό κύριο Ν. Δ. Τριανταφυλλόπουλο, ένα σύνολο διακοσίων σαράντα έξι επιστολών, αδημοσίευτων εκτός από μία, οφείλεται αρχικά στην έγκαιρη δωρεά των επιστολών Αλεξίου στη Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη, την Άνοιξη του 2020 (12 Μαΐου), από τον παραλήπτη τους. Αρχική επιθυμία του δωρητή ήταν να εκδοθούν μόνο αυτές οι εκατόν σαράντα επτά επιστολές. Όμως, έπειτα από τον συνυπολογισμό των δυσκολιών που θα συναντούσε ο αναγνώστη...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΡΧΑΪΚΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΛΑΣΙΚΗ ΕΠΟΧΗ
(. . .) Καθορίζοντας τα όρια αυτής της συγγραφής θα θέλαμε να επισημάνουμε ότι δεν επιχειρείται εδώ συνολική, διεξοδική μελέτη της ιστορίας της αρχαίας Κρήτης. Στο πλαίσιο της παρούσης εργασίας καταβάλλεται προσπάθεια να αναδειχθούν, με τη συνεξέταση όλων των διαθέσιμων πληροφοριών από φιλολογικές πηγές, επιγραφικές μαρτυρίες, αρχαιολογικά ευρήματα, τα βασικά διακριτικά γνωρίσματα της κοινωνικής και οικονομικής ζωής των πόλεων στην αρχαία Κρήτη και να διερευνηθούν οι παράγοντες που συνέβαλαν στη διαμόρφωσή τους. (. . .) (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΗΣ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ
Η έκθεση "Εικόνες της Κρητικής Σχολής: από τον Χάνδακα ως τη Μόσχα και την Αγία Πετρούπολη", που οργάνωσαν η Βικελαία Βιβλιοθήκη του Δήμου Ηρακλείου και η Εφορία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Κρήτης του Υπουργείου Πολιτισμού σε συνεργασία με τα Μουσεία Ερμιτάζ και Ρωσσικό της Πετρούπολης, το Ιστορικό Μουσείο της Μόσχας, το Μουσείο Ρουμπλιώφ, την Πινακοθήκη Τρετιακώφ, το Μουσείο του Κρεμλίνου καθώς και τα Μοναστήρια της Κρήτης, τις Εφορίες της Δωδεκανήσου και της Μακεδονίας, το Βυζαντινό Μουσείο Αθηνών και το Μουσείο Μπενάκη, είναι γεγονός πολλαπλ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΕΘΑΝΕ ΠΡΑΓΜΑΤΙ Ο ΜΕΓΑΣ ΠΑΝ;
Στον ανά χείρας τόμο συμπεριλαμβάνονται κείμενα, που μ' ένα αδιόρατο μειδίαμα κάποιος πλατωνικός θα τα χαρακτήριζε παντοδαπά. Βεβαίως ηδύ το ποικίλον, αλλά ενδέχεται ο αναγνώστης να δυσφορήσει με την έκδηλη πολυπραγμοσύνη μου αναλογιζόμενος τον ομηρικό εκείνο Μαργίτη, "ος πολλά δ' ηπίστατο έργα, κακώς δ' ηπίστατο πάντα". "Πολλές δουλειές αλήθεια κάτεχε, στραβά τις κάτεχε όλες", μετέφραζε τον στίχο στα κρητικά ο Ι. Θ. Κακριδής. Είναι λοιπόν προφανές ότι το βιβλίο δεν προέκυψε από κάποιον "ευφυή σχεδιασμό", όπως πιστεύουν ορισμένοι για την π...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΡΓΑ (ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Είναι φανερό πως ο τόμος αυτός δεν συνεχίζει αλλά συνοδεύει τον πρώτο. Η συνοδεία μπορεί να έχει τη σχέση ακατέργαστου-τελειωμένου απέναντι στα δημοσιευμένα κείμενα (δεν έχουμε καμία μαρτυρία για το αν ο Σαραντάρης κατέστρεφε τα κείμενα που δεν ήθελε να δημοσιευτούν καθόλου, σίγουρα δεν του δόθηκε ο καιρός να φροντίσει ο ίδιος για την τελική μορφή του έργου του), σε αρκετές περιπτώσεις πάλι θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για απλές ασκήσεις στιχουργικής. Υπάρχουν ίχνη επεξεργασίας σε αρκετά ποιήματα, αλλά ούτε κατά διάνοια αλλεπάλληλες μορφές σ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΕΡΟΔΙΚΕΙΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ
Ένα απλό ξεφύλλισμα των πέντε τόμων με τις μεταφράσεις ή τις περιλήψεις των τουρκικών εγγράφων, τις οποίες είχε εκπονήσει ο αείμνηστος Νικόλαος Σταυρινίδης προκαλεί ασφαλώς βαθύτατο θαυμασμό. Ο Σταυρινίδης, που ήταν καλός γνώστης της τουρκικής γλώσσας αλλά ήταν αυτοδίδακτος ως προς την οθωμανική παλαιογραφία, που δεν είχε στη διάθεσή του ειδικευμένη ισλαμοτουρκική βιβλιοθήκη, που δεν είχε βοηθούς αλλά μόνο τον μεγάλο σεβασμό και την αγάπη λίγων προσώπων του στενού περιβάλλοντός του, κατόρθωσε με το μόχθο του να κάνει γνωστή την καθημερινή ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΠΟΙΗΤΙΚΗΣ ΣΤΟΝ ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟ
Ο τόμος αυτός με τίτλο «Ζητήματα ποιητικής στον Ερωτόκριτο» περιέχει τις ανακοινώσεις που παρουσιάστηκαν στο ομότιτλο εκείνο συνέδριο. Πρόκειται για 26 μελέτες-εισηγήσεις στις οποίες οι συγγραφείς τους εξετάζουν μια πλειάδα θεμάτων που καλύπτουν πολλές και σημαντικές πτυχές της ποιητικής τέχνης του Κορνάρου. Οι περισσότερες εισηγήσεις αφορούν τον διακειμενικό διάλογο που ανέπτυξε ο ποιητής με την ιταλική λογοτεχνία του 15ου και 16ου αιώνα και με λίγο προγενέστερα ή σύγχρονα κρητικά κείμενα. Άλλες ασχολούνται με την ιδιάζουσα δομή και σύνθε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΨΕΙΣ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ 1821 ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ
Η επέτειος των διακοσίων χρόνων από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης το 1821 αποτελεί μια ευκαιρία να επαναπροσεγγίσουμε όψεις των γεγονότων που οδήγησαν στην ίδρυση του σύγχρονου ελληνικού κράτους. Στην περίπτωση των επαναστατικών γεγονότων στην Κρήτη, όπου ο αγώνας δεν τελεσφόρησε και το νησί παρέμεινε υπό οθωμανική κυριαρχία, παραχωρούμενο σε αιγυπτιακή διοίκηση, τίθενται γενικότερα ιστορικά ζητήματα που αξίζει να μελετηθούν. Στον συλλογικό αυτό τόμο, οι μελετητές που προσφέρθηκαν, χάρη στην πρωτοβουλία των ιδρυμάτων που εκδίδουν αυ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΕΡΟΔΙΚΕΙΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ
Ο ανά χείρας τόμος περιλαμβάνει σε επεξεργασμένη μορφή τα κείμενα που έχουν διασωθεί μέσα στον Δεύτερο -σύμφωνα με την καθιερωμένη αρίθμηση- Κώδικα του Τουρκικού Αρχείου της Βικελαίας Δημοτικής Βιβλιοθήκης. Σημειώνουμε αμέσως εδώ πως τα κείμενα αυτά περικλείνουν μερικές από τις πιο παλιές μαρτυρίες σχετικά με το λεγόμενο Κρητικό Πόλεμο και με την κατάσταση που δημιουργήθηκε αμέσως μετά τον τερματισμό του. Φυσικά ο Δεύτερος Κώδικας, όπως και όλοι οι άλλοι κώδικες, είχε τραβήξει την προσοχή του αείμνηστου Νικολάου Σταυρινίδη, ο οποίος επέλε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΒΕΝΕΤΟΚΡΗΤΙΚΑ ΜΕΛΕΤΗΜΑΤΑ (1971-1994)
(. . .) Η παρούσα έκδοση δεν είναι αναστατική. Όλα τα άρθρα στοιχειοθετήθηκαν εξαρχής, για να αποκτήσει ή συλλογή ενιαία μορφή νέου βιβλίου. Δόθηκε έτσι ή ευκαιρία να γίνουν ουσιώδεις βελτιώσεις των αρχικών εκδόσεων, με διορθώσεις και προσθήκες, κυρίως βιβλιογραφικές. Ορισμένα μάλιστα μελετήματα επαυξήθηκαν με νέα στοιχεία, πού είχα συγκεντρώσει μετά την αρχική έκδοση. Το μελέτημα μου λ.χ. για τις επιδημίες της πανώλους στην Κρήτη πήρε εντελώς νέα μορφή. Ενώ στην αρχική έκδοση αναφέρονται 26 περιπτώσεις της επιδημίας, στην παρούσα οι περ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΙ ΜΑΡΩΣ ΣΕΦΕΡΗ
Είναι αλήθεια πώς, όταν η κ. Μαρώ Σεφέρη μου έκανε γνωστή την απόφασή της να προσφέρει τα βιβλία του Γιώργου Σεφέρη, και τα δικά της, στη "Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη" (="Β.Δ.Β."), δεν είχα καθόλου υποψιαστεί το μέγεθος των δυσκολιών πού επρόκειτο να αντιμετωπίσω κατά τη διάρκεια της ταξινόμησής τους, αφενός, και, επίσης, της σύνταξης και έκδοσης του ανά χείρας καταλόγου, αφετέρου. Λίγο η συγκίνηση από το γεγονός ότι τα εν λόγω πολύτιμα βιβλία θα συγκαταλεγόντουσαν στο έξης στις πιο αξιόλογες συλλογές της "Β. Δ. Β." και λίγο η μη επίγνωση...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΕΦΕΡΗΣ ΚΑΙ ΜΑΡΩ ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑ
Το 1936 ο Γιώργος Σεφέρης είναι 36 ετών, εργάζεται στην Α' διεύθυνση πολιτικών υποθέσεων του Υπουργείου Εξωτερικών και διαμένει με τον πατέρα του, τον καθηγητή Στυλιανό Σεφεριάδη, στην οδό Κυδαθηναίων 9. Τον φιλικό του κύκλο εκείνης της εποχής τον αποτελούν ο Γιώργος Αποστολίδης, ο Δ.Ι. Αντωνίου, ο Γιώργος Κατσίμπαλης, ο Κωνσταντίνος Τσάτσος και ο Νικόλαος Κριτικός. Ο μακροχρόνιος δεσμός του με την μουσικοκριτικό Λουκία Φωτοπούλου πνέει τα λοίσθια. Το κάλλος και άλλων γυναικών βασανίζει τη σωφροσύνη του ποιητή. Συχνά στις κοσμικές στήλες τ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΕΡΟΔΙΚΕΙΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ (ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ)
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΒΡΑΧΥΓΡΑΦΙΕΣ ΚΩΔΙΚΑΣ 5: ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΡΙΝΟΣ ΣΑΡΗΓΙΑΝΝΗΣ, Η ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΙΕΡΟΔΙΚΕΙΟ ΤΟΥ ΧΑΝΔΑΚΑ ΣΤΗ ΝΕΟΚΑΤΑΚΤΗΜΕΝΗ ΚΡΗΤΗ ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΕΓΓΡΑΦΩΝ ΤΩΝ ΕΤΩΝ 1673-1675 (ΣΕΛ. 1-185 ΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΕΤΡΟΣ ΚΑΣΤΡΟΦΥΛΑΚΑΣ, ΝΟΤΑΡΙΟΣ ΧΑΝΔΑΚΑ
Η έκδοση πηγών που αφορούν τα ελληνικά εδάφη που περιήλθαν υπό την κυριαρχία των Δυτικών μετά την Τέταρτη Σταυροφορία αποτελεί έναν από τους κύριους ερευνητικούς άξονες του Προγράμματος "Βυζάντιο και Δύση" του Ινστιτούτου Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών. Στην έως τώρα δραστηριότητα του συγκεκριμένου Προγράμματος, το οποίο ευρίσκεται υπό την επιστημονική διεύθυνση του συναδέλφου Χαράλαμπου Γάσπαρη, περιλαμβάνεται η δημοσίευση διαφόρων πηγών, μεταξύ των οποίων Κτηματολόγια, Εκθέσεις Βενετών αξιωματούχων και Συμβολαιογραφικοί ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΑΤΑΣΤΙΧΟ 43 (1607-1635)
Πριν από τρία περίπου χρόνια ο Κωστής Ηλιάκης παρέδωσε στη Βικελαία Βιβλιοθήκη το κατάστιχο του συμβολαιογράφου της Φουρνής και της ευρύτερης περιοχής του Μεραμπέλου παπά Ιωάννη Κατζαρά για να συμπεριληφθεί στη σειρά "Βενετικές πηγές της Κρητικής Ιστορίας". Η απάντησή μας ήταν θετική. Όμως έπρεπε να συνταχθεί σύντομη εισαγωγή με περιγραφή του κατάστιχου, γενικό ευρετήριο και να γίνει συστηματικός έλεγχος και επεξεργασία της μεταγραφής, όπως έδειξε η πρώτη δειγματοληπτική παραβολή. Γνωρίζαμε την προσπάθεια του Κωστή Ηλιάκη, του αξιόλογου αυ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΓΟΡΤΥΝΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ (ΣΚΛΗΡΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)
Θυμάμαι ακόμα πολύ καθαρά τον αείμνηστο δάσκαλό μου του Ρωμαϊκού Δικαίου Νικόλαο Πανταζόπουλο, να μας μιλά με ενθουσιασμό για την Δωδεκάδελτο Επιγραφή της Γόρτυνας, ανακάλυψη του Federico Halbherr. Με ζέση μας ανέλυε τις περίφημες διατάξεις της, τονίζοντας με έμφαση το γεγονός ότι η νομοθεσία της Γόρτυνας ήταν χαραγμένη σε δώδεκα δέλτους, τοποθετημένη στην αγορά, για να τη γνωρίζουν όλοι οι πολίτες. Αυτή υπήρξε και η αφορμή για να επισκεφθώ, φοιτήτρια πλέον, έναν χώρο που τον γνώριζα ήδη από μικρή, μα που τη σπουδαιότητά του στην ιστορία τ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ ΑΛΕΞΙΟΥ
Σκοπός της παρούσας μελέτης, που αποτελείται από δώδεκα κεφάλαια, είναι να δώσει μια συνοπτική εικόνα της ζωής και του έργου του Στυλιανού Αλεξίου. Στα δύο πρώτα δίδονται βιογραφικά στοιχεία για τον Στυλιανό Αλεξίου, την οικογένειά του, την παιδική του ηλικία, τις σπουδές και την επαγγελματική του σταδιοδρομία. Στα επόμενα (3-11) κεφάλαια αναφέρεται, περιληπτικά, το σπουδαίο αρχαιολογικό και φιλολογικό έργο του. Στο δωδέκατο μνημονεύονται οι τιμητικές διακρίσεις που του έχουν απονεμηθεί από ύψιστους πολιτειακούς θεσμούς, από Πανεπιστημιακά...
Διαβάστε περισσότερα...

«Ο σύ μισείς ετέρω μη ποιήσης» Ημερολόγιο πολέμου του Κεβόρκ Μαδανιάν (Μάρτιος - Νοέμβριος 1941)
Ένα μικρό αρχείο που φιλοξενεί η Βικελαία, είναι αυτό του Κεβόρκ Μαδανιάν, εφέδρου στρατιώτη στο αλβανικό μέτωπο και αργότερα πληροφοριοδότη στην ελληνική αντίσταση κατά την περίοδο της Κατοχής. Στο συγκεκριμένο αρχείο, βρίσκεται ένα ημερολόγιο του Κεβόρκ Μαδανιάν, όπου κατέγραψε τις σκέψεις του κατά την περίοδο που κλήθηκε από τον στρατό στο αλβανικό μέτωπο, καθώς και κατά την υποχώρησή του, μέχρι την επιστροφή του στην Κρήτη. Είναι ένα ημερολόγιο στο οποίο αποτυπώνεται η καθημερινότητα ενός ανθρώπου σύνθετου κατά τη διάρκεια του πολέμου·...
Διαβάστε περισσότερα...